Makuszyńskiego / Schleswigerstraße

Makuszyńskiego 1 – dawna willa komornika Schünke 

Emerytowany komornik...

I jego ciekawa historia. Bo śluby mógł brać dwa razy i w bardzo nietypowy sposób. Również odszedł tu - w Szczecinie - w okresie II Wojny Światowej, w budynku który stoi do dzisiaj i mijamy go często przy ulicy Mickiewicza. Sprawdźmy!

Kliknij i rozwiń spis treści

Zaglądamy na Pogodno zobaczyć, kto żył w starych przedwojennych willach – dziś ulica Kornela Makuszyńskiego w Szczecinie posiada kilka numerów. Przed wojną były tylko dwa (konkretnie „trzy”) – numer 1 oraz 4/5. Numer 2/3 stanowił ogród. Obok opisywanej dziś willi znajduje się Plac Waleriana Pawłowskiego, z miejscami do zabaw dla dzieci, siłownią pod chmurką oraz pawilonem pod którym w letnie miesiące odbywają się wydarzenia, kiermasze i zabawy. Niemal idealnie w osi ulicy, od strony północnej, stoi dzisiaj willa o adresie Makuszyńskiego 1. Średniej wielkości, z niewielkim „cyckiem” w jednym z pokojów na parterze oraz niewielkimi trójkątnymi oknami pod mocno spadzistym dachem. W okolicy lekko wymieszała się zabudowa powojenna, nie zawsze w klasycznym stylu, właśnie z starymi willami i domami w pobliżu przedwojennego Braunsfelde. Ulica Makuszyńskiego pojawia się w księgach adresowych w 1925 roku i prawdopodobnie w tym powstała opisywana willa. Zajrzeć możemy również na karty historii dawnej nazwy ulicy oraz dzisiejszego patrona.

Kornel Makuszyński i Schleswigerstraße

Przedwojenna nazwa ulicy pochodzi od słowa Schleswig (Szlezwik), czyli miasta i regionu w Niemczech oraz Danii, na północy. Co ciekawe, region ten rozciąga się na dwa państwa i pobocznie można wspomnieć, że Słowianie odpowiadają za zniszczenie pierwszego duńskiego miasta, jakie uznawane było w innych krajach – Hadeby. Duńczycy i Niemcy od wieków toczyli wojenne spory o pogranicze Szlezwiku. Ostatecznie zdecydowało referendum w 1920 roku, kiedy część północna znalazła się w Danii, a część południowa w Niemczech. Patronem powojennym jest urodzony w dziś ukraińskim mieście Stryj 8 stycznia 1884 roku Kornel Makuszyński.

Był krytykiem teatralny, poetą i felietonistą. Jego ojcem był pułkownik wojsk zaborczych (austriackich) Edward Makuszyński, a matką Julia Makuszyńska z domu Ogonowska. Swoje pierwsze dzieła pisał w wieku czternastu lat, publikując pierwsze w lwowskim dzienniku w wieku szesnastu. W 1911 roku na męża wybrała go Emilia Bażeńska. Był zakochany nie tylko w żonie, ale też w Zakopanem i okolicy. Niestety jego żona zmarła w 1926 roku, spoczęła obok przyjaciela – słynnego Władysława Reymonta. Następnie jego drugą żoną została Janina Gluzińska. W trakcie wojny jego mieszkanie w momencie oblężenia Warszawy trafiła bomba niszcząc zapiski, obrazy i kolekcję. Po wojnie skazany przez nowe władze na zapomnienie, zmarł 31 lipca 1953 roku. Jego grób istnieje do dziś w Zakopanem. Mimo, że zakazano mu publikacji w Szczecinie już po wojnie otrzymał swoją ulicę – nazwa ta nie zmienia się od pierwszych powojennych map. Jego patronat w 2024 roku nosi szczecińska Szkoła Podstawowa numer 47 przy ulicy Jagiellońskiej.

Paul Schünke, komornik

Do willi przenosi się najprawdopodobniej w 1925 roku, wcześniej żyjąc przy dawnej Clarastraße 25, na parterze. Dzisiaj to ulica Henryka Wieniawskiego i istniejący do dziś całkiem ładny stary domek. Pan Paul był komornikiem, a w okresie przeprowadzki był już określany jako komornik emerytowany. Jego sąsiadem wynajmującym I piętro krótko po powstaniu willi był nauczyciel handlu Kurt Karnowsky. Ten krótko później – początek lat trzydziestych – ustąpi miejsca kolejnemu najemcy, jakim będzie kupiec Friedrich Droste. Długo mieszkać nie będzie, bo już druga połowa lat trzydziestych to dyrektor Franz Frieling, który zajmował górne piętro. Wiemy konkretnie, że w okresie II Wojny Światowej dyrektor awansuje i otrzyma tytuł dyplomowanego dyrektora izby rolniczej. Mamy też dokładniejsze detale o samym pierwszym i ostatnim właścicielu willi przy dzisiejszej Makuszyńskiego 1 w Szczecinie, a dawnej Schleswigerstraße 1W momencie wprowadzania się do willi Paul Emil Schünke był już starszym człowiekiem.

Przyszedł na świat 21 listopada 1857 roku w dawnej wsi Stodoły, za czasów zaborów Königsbrunn Kreis Hohensalza. Możliwe, że w dokumencie Paula popełniono błąd – bo według map z XIX wieku wieś Königsbrunn to nie wieś Stodoły dzisiaj, a wieś Stodólno, tuż obok. We wsi znajduje się obok ronda i skrzyżowania z drogą 62 dawny teren pocmentarny mieszkańców wsi. Lokalizacja znajduje się kilkanaście kilometrów na południe od Inowrocławia w centralnej Polsce. Jego ojcem był nauczyciel Emil Schünke, przed swoją śmiercią mieszkający w Bydgoszczy, matką była Berta Schünke z domu Meyer, również żyjąca przed śmiercią w Bydgoszczy.

Wirtualna karma

Redakcyjny kiciuch i jego pełna miska
50 zł Jednorazowo
  • Twój kafelek w Galerii Wspierających jeżeli chcesz!
  • Ranga "Mini Wspieracz" na Forum Dyskusyjnym
  • Wirtualna piona! Dzięki takim ludziom jak Ty możemy opłacać licencje, serwer oraz domenę.

Na serwer

Koszty, licencje... 💝
100 zł Jednorazowo
  • Twój kafelek w Galerii Wspierających jeżeli chcesz!
  • Ranga "Średni Wspieracz" na Forum Dyskusyjnym
  • Podziękowania personalne na Grupie Facebook specjalnym postem
Dobry wybór

Zdecyduję samemu

Dzięki za 5 zł lub nawet 500 zł!
Dowolnie Jednorazowo
  • Twój kafelek w Galerii Wspierających jeżeli chcesz!
  • Ranga "Wspieracz" na Forum Dyskusyjnym zależna od kwoty (Mini 50+, Średni 100+, Wielki 200 +)
  • Podziękowania personalne na Grupie Facebook specjalnym postem przy wsparciu od 100 zł

W jego życiu zachodzi możliwe, że niesamowity zwrot historii… Wiemy, że Paul mieszkał w willi ze swoją żoną, jaką była Klara Emma Agnes Schünke z domu Viebke, z jaką pobrał się w podszczecińskim Drzetowie (Bredow) 17 maja 1888 roku, kiedy ta miała 16 lat. Żył wtedy w Bydgoszczy i wychodzi na to, że postanowił zamieszkać w mieście zony. Ale wcześniej jego żoną według dokumentów mogła być… SIOSTRA… pani Klary. Bowiem trzy lata wcześniej – 19 maja 1885 roku pojawia się akt ślubu na dokładnie te same dane, ale jego żoną była wtedy młodziutka, bo szesnastoletnia Hedwig Franziska Helene, również z domu Viebke. Paul był od niej starszy o 10 lat, ale ówcześnie nie było w tym nic dziwnego. Zastanawia, że są dwa akty ślubu oddalone od siebie o tylko 3 lata, a dane kobiet są inne, rodzice zaś ich ci sami! Co tu się stało?! Chyba z dzisiejszej perspektywy już się nie dowiemy – możliwe, że pierwsze małżeństwo było z obowiązku, drugie z miłości. Mimo wszystko – Clara i Hedwig były siostrami.

Ciekawostka odnośnie willi Makuszyńskiego 1 (Schleswiegerstraße 1) pojawia się tuż przed końcem II Wojny Światowej. Niestety, pan Paul spocznie na cmentarzu szczecińskim w trakcie wojny, na kilka lat przed tym, kiedy zmienią się granice. Zmarł 5 stycznia 1940 roku o 10:15, ale nie w swoim domu. W akcie zgonu podano, że zmarł w budynku pod dawnym adresem Kreckowerstraße 69, czyli dzisiejszej Mickiewicza 69. W momencie jego śmierci budynek ten stanowił gmach Städtische Sparkasse Hauptzweigstelle 6, czyli szósty oddział miejskie kasy oszczędnościowej. Możemy doszukać się tu pewnego wątku. Pan Paul Schünke mógł umrzeć w momencie dopełniania formalności przeniesienia prawa własności budynku lub przepisując budynek na żonę. Skąd taki wniosek?

Zmarł w 1940 roku, w styczniu, w księdze adresowej z 1941 roku już występuje jako właścicielka jego żona, a w kolejnych (ostatnich przed 1945) księgach następuje zmiana – wdowa będzie dalej tu mieszkać, ale właścicielem zostanie wspomniany wyżej dyrektor izby rolniczej Franz Frieling. Wdowa po Paulu żyć będzie na parterze, a pan Franz na piętrze. Dane dzisiejszych mieszkańców klasycznie chroni prawo do prywatności oraz ochrona danych osobowych. Domek nie wygląda na to, by był w złym stanie technicznym. Z pewnością jaśniejsza elewacja dodałaby mu uroku, a także właściciele muszą zwrócić uwagę na wkradającą się po kablu roślinność, jaka może zagrozić murom.

Widzę BŁĄD, mam sugestię!
Ostatnia aktualizacja 3 tygodnie temu
Możesz zgłosić problem lub propozycję rozwinięcia guzikiem poniżej albo dołącz do nas na forum dyskusyjnym. 

Zajrzyj w okolicę postu!

Po prawej stronie znajdziesz mapę z lokalizacją omawianego tematu. To mapa interaktywna!

Możesz ja kliknąć i oddalić widok kółkiem myszy, co pozwoli Ci zobaczyć inne posty znajdujące się w tej okolicy. Możesz użyć „Mapy Historycznej” Szczecina, by zobaczyć ją w pełnej formie. Kliknięcie w ikonę pokaże Ci miniaturę i tytuł.

Travelers' Map is loading...
If you see this after your page is loaded completely, leafletJS files are missing.

Dodaj komentarz

Historyczny Szczecin