W historii Szczecina wiele jest miejsc, które zanikają na kartach. Postacie, które kiedyś były istotnymi personami w tkance miasta praktycznie nie występują w książkach lub publikacjach. Kolejna taka historia i postać przed Wami 😉

Czasami dostaję pytania skąd takie potężne opracowania? Powód prosty – chronimy przed zapomnieniem! 😉
Gdzie w dawnym Szczecinie można było kupić dobre buty? Tam, gdzie toczyło się handlowe życie dawnego miasta – na przedwojennej Breitestraße, czyli dzisiejszej Wyszyńskiego. Według reklamy biznes załączony na reklamie założono w 1875 roku. Warto przedstawić czasy roku 1875 – Szczecin dopiero zaczyna otrząsać się z murów fortecznych, a samo miasto jest mocno ściśnięte do obszaru dawnego starego miasta.
 

Kim był Max Kurnik?

Zacznijmy od “początku”. Późniejszy właściciel jednego z starych biznesów szczecińskich – Max Marcus Kurnik – urodził się pod Poznaniem, we wsi Zniemyśl, 20 grudnia 1846 roku. Jego ojcem był David Kurnik, matką Rosalie. Najprawdopodobniej około 1874 roku przeprowadza się z żoną do Szczecina, o niej kawałek niżej. Swój biznes rozpoczął jednak w 1875 roku, na Heiligegeistraße 6, czyli Świętego Ducha 6, mając też lokal przy Königsstraße 17. To adres tuż obok – dziś ta ulica nie istnieje. Był to mały odcinek leżący dziś na linii kościół św. Jana Ewangelisty – Wyszyńskiego. Chwilę później przenosi się na swój stały adres Breitestraße 17, czyli kawałek dalej, na wspomnianą Wyszyńskiego. W jego posiadaniu była spora część kamienicy – parter, I oraz II piętro. W pierwszej połowie lat 30tych zdaje się, że II piętro już do niego nie należy.

Zależności rodzinne Maxa Kurnik

Z relacji rodzinnych Maxa można napisać, że jego żoną była Anna Hulda Sternberg. Związek dał parze potomstwo. Pierwsza urodziła się córeczka, Hedwig Hede Kurnik, 1879-1961. Później pierwszy syn Ludwig Nathan Kurnik, 1881-1959. Drugi syn Karl Paul Kurnik, 1888-1971. Jako ciekawostkę można dodać, że syn Maxa – Ludwig – miał dwójkę dzieci, urodzoną w Szczecinie w 1911 roku Charlotte Sara Kurnik, syn miał na imię Hans. Urodziny Ludwiga udowadniają nam jeden ważny wątek – Max Kurnik był pochodzenia żydowskiego.
To potwierdza jeszcze jedno – Hans Günther Kurnik, wnuk Maxa, urodził się 13 lipca 1924 roku w Szczecinie, a występuje później na liście osób dotkniętych represjami III Rzeszy. Pojawia się też Lotte Kurnik (Charlotte), która urodziła się 21 czerwca 1911 roku w Szczecinie.
 
Wspomniany syn Maxa, Ludwig Nathan Kurnik przez krótki czas mieszkał w Szczecinie, gdy urodziła się jego córka. Był jak ojciec handlarzem i w 1911 roku mieszkał przy Am Berliner Tor 11, na II piętrze. Dziś to teren nowego kompleksu Posejdon przy Bramie Portowej, a raczej dokładniej mówiąc – chodnik i droga w stronę Wyszyńskiego. Przez kolejne lata od urodzin córki pomagał ojcu w prowadzeniu sklepu obuwniczego. Syn Maxa pomieszkiwał też w Berlinie. Córka Ludwiga – Hedwig, nazywana zdrobniale Hede, wyszła za mąż w Szczecinie za Ludwiga Simon, a w 1925 roku urodził im się syn Ernest Simon.
 
Gdzie znajdował się dokładnie adres sklepu, który prowadził nestor szczecińskiej rodziny, Max Kurnik? Był to nieistniejący dziś narożnik, obok kładki przez arterię, po lewej stronie kładki, patrząc od strony wjazdu pod górkę. Sądząc po fasadzie z reklamy, kamienica została podobnie jak inne “oskubana” z detali w jednym z przedwojennych “remontów”.
Do rozpoczęcia bojkotów biznesów żydowskich lub żydowskiego pochodzenia firma reklamowała się pełnym nazwiskiem Max Kurnik. Później, gdy narastały represje biznes Maxa nieco ucichł, a “nowi właściciele” podpisywali się pod jego wieloletnią marką.
 
Marka sklepu Max Kurnik znika z księgi adresowej po 1935 roku, jednak sam bohater umiera wcześniej. Żona Maxa umiera w Berlinie, 11 czerwca 1925 roku, on sam 22 września 1929 roku w Szczecinie.
Po tym, jak biznes Maxa znika z ksiąg, pod jego szyldem i adresem pojawia się Theodor Keller, który przed przejęciem mieszkał na Bethanienstraße 16, czyli na Ojca Beyzyma. Mimo, że Max nie żył od 8 lat, jego sklep reklamuje się “starym” szyldem.
Jak potoczyły się losy całej szczecińskiej rodziny Kurnik, która wywodziła się od Maxa i jego żony?
Nestor szczecińskiej gałęzi rodziny i jego żona zmarli jeszcze przed objęciem władzy przez Adolfa – Max spoczął w Szczecinie.
Syn Ludwig z żoną Else znaleźli się na pokładzie S.S. Oriente, który w 1940 roku płynął… z Kuby. Pozostała część potomków do Stanów Zjednoczonych poleciała samolotem.
W 1940 całej rodzinie “wystawiono” dokumenty o pozbawieniu ich majątku oraz niemieckiego obywatelstwa.
 
Przed opuszczeniem Niemiec potomkowie Maxa Kurnik mieszkali w Berlinie – przy Jähringerstraße 13. Istnieje też informacja, że Karl i Charlotte – syn Maxa oraz córka jego brata przybyli do Europy po wojnie, na krótko.
Niestety nie wszyscy powiązani z tą rodziną przeżyli Holokaust. Rodzice żony Karla Paula Kurnik (syna Maxa, nestora) zginęli w Theresienstadt, w 1942 roku.
Jednak historia udowadnia, że syn Maxa, Karl Paul Kurnik nie pozostał “dłużny” nowym niemieckim władzom – znalazł się na liście tzw. old man draft, czyli rejestracji do armii starego pokolenia. Mimo wieku – miał 53 lata – został wcielony w kwietniu 1942 roku do armii Stanów Zjednoczonych w okresie II Wojny Światowej.
 
Syn Maxa – Karl Paul – posiadał swój własny biznes i mieszkał w Nowym Jorku, przy 209 Bennett Avenue. Jego piętrowa kamienica czynszowa stoi do dziś, a na przeciwko niej znajduje się obiekt gminy żydowskiej. Przypadek? 😉 Dzięki temu, że syn Maxa wpisał się do armii, wiemy gdzie mieszkała jego siostra (córka nestora) Charlotte – przy 8357 118th St Kew Gardens, w Nowym Jorku.
Za dwa lata w stosunku do wydruku załączonej reklamy wybuchnie wojna, a za 3 lata ogromna część ze szczecińskiej społeczności, która jeszcze pozostała w mieście trafi do obozów zagłady. Zaś za 7 lat w stosunku do druku miejsce, w którym znajdował się dom handlowy zamieni się w gruzowisko.

W ustaleniu amerykańskich losów rodziny pomógł mi dobry kumpel, Chad Lindell.

… poof.
Kurz historii z kolejnej szczecińskiej postaci został zdmuchnięty 😉

Możesz dołączyć do grupy Facebook! Post o powyższej treści znajdziesz klikając w ikonę!
Prócz tego znajdują się tam inne nieopublikowane na stronie posty.
Podziel się postem ze znajomymi!

Historyczny Szczecin