Gdyby dziś odbudować ten niesamowity monument, byłby praktycznie jedynym takim obiektem w promieniu dziesiątek kilometrów i w sumie jedyną tak wielką ceglaną wieżą widokową na Pomorzu, z widokiem na duże miasto. W Berlinie znajduje się niemal bliźniacza Grunewaldturm, jednak z niej widok jest na... las. Mimo to jest ekstremalnym obiektem turystycznym. A jak wypadałaby nasza z widokiem na cały Szczecin? No pomyśl!
Spacerując po ruinach Wieży Quistorpa (Quistorpturm) w Lasku Arkońskim często wyobrażamy sobie, jak ten obiekt wyglądał w dawnych czasach. Świetną animację ukazującą, jak wyglądać mogła wieża w czasach świetności można obejrzeć pod tym adresem. Jednak mało kiedy zadajemy sobie pytanie – kto opiekował się tak dużym monumentem? Czy ktoś zamiatał tam chodniki, czy ktoś naprawiał zamki w drzwiach? Kto doglądał kwestii bezpieczeństwa lub możliwą salą pamięci na piętrze konstrukcji? Trzeba było zamieść liście, sprawdzić czy w nocy nikt nie został na górnych piętrach. Znane są nazwiska opiekunów – ludzi, którzy z pewnością znali każdy zakamarek wieży oraz każdy jej detal. Niestety Wieża Quistorpa została wysadzona niemal na pewno w marcu-kwietniu 1945 roku, jako punkt orientacyjny dla nadciągających wojsk sowieckich, a także jako możliwy punkt obserwacyjny całej okolicy. Dawna Quistorpturm była widoczna nawet z centrum miasta – istnieją fotografie ukazujące wystającą ponad las wieżę, które wykonano z Jasnych Błoni. Las Arkoński jest również widoczny z wieży katedry, dzisiejszego budynku PŻM oraz okolic Pogodna. Jeżeli Wieża Quistorpa stałaby do dziś przy dobrej pogodzie byłoby widać Prawobrzeże oraz praktycznie całe centrum Szczecina. W liście poniższych opiekunów trzeba zaznaczyć – nie byli oni właścicielami wieży.
Dziękujemy za WASZE wsparcie! 💝
Friedrich Sitz
Początek w temacie ludzi, którzy zajmowali się Wieżą Quistorpa jest o tyle ciekawy, że ich nazwiska zmieniają się – mimo, że… to ci sami ludzie! Czy mamy tu dawne literówki i błędy w przypisaniu w księdze, czy może pan Friedrich zmienił nazwisko? W 1910 roku występuje jako Friedrich Siwert, by w kolejnych latach występować jako Friedrich Sitz. Jego zawód w księdze to “Turmwärter”, czyli dozorca wieży w dawnym Eckerberg, na obiekcie nazwanym Johannes Quistorp Gedächtnisturm. Czyli w języku polskim na dawnej wieży pamięci Johannesa Quistorpa. Warto dodać, że potężną dawką informacji jest tu również książka Damiana Kolassy pod tytułem “Wieża Quistorpa: Od monumentu po ruinę”. Można podejrzewać, że Friedrich Sitz to jego faktyczne nazwisko, a wcześniej pracował jako dozorca pod adresem Falkenwalderstraße 88, czyli na Wojska Polskiego. Co fascynujące – ten adres to właśnie dawna willa Quistorpów.
Można śmiało napisać, że dawny dozorca willi Quistorpów został następnie dozorcą wieży pamięci swojego poprzedniego pracodawcy. Zbieżność nazwisk jest zaskakująca – w 1895 roku Friedrich Sitz jest dozorcą, w willi Quistorpów, a następnie jest również dozorcą, ale wieży, po jej wybudowaniu. Pan Friedrich Sitz zniknie z ksiąg (o ile to ta sama osoba) pomiędzy śmiercią Johannesa Quistorpa, a czasami gdy wieża już stała. Tu warto dodać dlaczego mógł zniknąć – okolice majątku Eckerberg (nieistniejące Sanatorium Arndta, Arkonka i pobliskie tereny) jeszcze nie należały do Szczecina, a według projektu wieża miała posiadać miejsce dla stróża. Czy takie miejsce również mieszkaniem? Mało prawdopodobne, ale wnętrza wieży nie są znane z żadnych fotografii ani pocztówek. Jeżeli teoria o panu Friedrichu jest trafna – był dozorcą w willi Quistorpów od 1886 roku.
Gottfried Sitz
Okazuje się, że opieka nad dawnym Quistorpturm to “biznes rodzinny”. Jeżeli pan Fridrich był dozorcą od około 1886 roku, w 1912 roku musiał być już człowiekiem przynajmniej około pięćdziesiątki. W tym roku opiekun wieży się zmienia – ostaje nim Gottfried Sitz. Panowie będą się zmieniać przez kolejne lata – na zmianę w księgach pojawiać się będzie jako opiekun pan Friedrich, a innym razem Gottfried.
Kim byli dla siebie? Niestety tego nie udało mi się jeszcze ustalić – istnieje ślad po Gottfriedzie, ale ten zachowany w bazach genealogicznych w momencie opieki nad wieżą byłby grubo po… siedemdziesiątce (urodzony 27 lutego 1837 w Stargardzie?), co mało prawdopodobne, by zajmował stanowisko opiekuna wieży z taką ilością stopni 😉 Chociaż! Niespodzianka czeka na Was na dole postu! Pan Friedrich też się pojawia w genealogii, jednak również byłby w momencie opieki nad wieżą siedemdziesięciolatkiem. Gottfried Sitz będzie ostatnim z dwójki opiekunem dawnej Quistorpturm, w 1921 roku nastąpi zmiana.
Panowie Thiede
W kolejnych latach również wieżą opiekuje się prawdopodobnie dwóch panów o tym samym nazwisku – pojawia się K. Thiede oraz August Thiede. Drugiego z panów możemy zlokalizować z imienia – występuje jako Turmwart (dozorca wieży) pod dawną Falkenwalderstraße 77 (I piętro), czyli ponownie mamy kolejnego opiekuna, jaki występuje w dawnej willi Quistorpów na Wojska Polskiego. Tu warto zaznaczyć, że adres pod którym pan August Thiede występuje zmienił się z 88 na 77.
W 1934 roku pan August Thiede będzie występować jako opiekun wieży, ale pod Falkenwalderstraße 124 (I piętro). Ten dom z piętrem i poddaszem stoi do dziś pod adresem Wojska Polskiego 172.
Pan Thiede nie będzie właścicielem domku mieszkając na I piętrze – w budynku mieszkać będzie jeszcze elektromonter o ciekawym nazwisku Bööck, mechanik samochodowy pan Rose (sąsiad na piętrze), a także sprzedawca delikatesów pan Zimmat.
August Thiede będzie ostatnim opiekunem Wieży Quistorpa w Lesie Arkońskim. Można podejrzewać, że w czasie II Wojny Światowej, gdy wojska niemieckie przejęły wieżę na potrzeby wojskowe monument Johannesa Quistorpa będzie bez opiekuna. Skąd taki pogląd? Pan August Thiede miał nieco szczęścia w nieszczęściu. Przechodzi w 1937 roku na emeryturę – występuje jako rentner – znika również z ksiąg w 1943 roku.
Koniec Quistorpturm, śmierć Augusta Thiede
Tu warto zauważyć, że w ostatnich księgach adresowych występuje dwóch panów Augustów o tym samym nazwisku – to nie jest ta sama osoba. Ich adres jest różny i mają różne tytuły. Dawny opiekun Wieży Quistorpa był emerytem żyjącym w połowie lat trzydziestych Wojska Polskiego, zaś w ostatniej księdze (gdzie już go nie ma) pojawia się robotnik Thiede, występujący z nim przez chwilę równocześnie. To dwie różne osoby. Pan August Thiede zmieni w drugiej połowie lat trzydziestych numer, mimo że będzie to ten sam budynek, zmianie ulegnie numeracja – z Falkenwalderstraße 124 (I piętro) na Falkenwalderstraße 172 (Wojska Polskiego). nie pojawia się w księgach od 1940 roku. Jest jeszcze w 1939 roku. Powód? Zmarł 27 grudnia 1938 roku. Prawdopodobnie nie zdążono go “wypisać” w 1939 roku. Cóż, to złośliwy chichot historii, gdy zdobywamy kolejne detale o danej postaci, właśnie dzięki jej śmierci.
Pan August Thiede był bardzo starszym człowiekiem i aż dziw, że po siedemdziesiątce był opiekunem Wieży Quistorpa – urodził się 10 listopada 1854 roku, miał 84 lata. Jego ojcem był Johann Thiede z okolic niemieckiego Prenzlau, a sam August urodził się w Strasburgu, w Kreis Prenzlau – dzisiaj to Strasburg (Uckermark). Ciekawostka – miasto to ma polskie nazwy: Strażno i Dargorad Wkrzański. Matka Augusta była w momencie śmierci nieznana. Jego wybranką serca do grobowej deski była pani Friederika Thiede z domu Krüger. Pobrali się 22 sierpnia 1882 roku w Stöwen (Stobno). Ostatni opiekun Wieży Quistorpa zmarł w fotelu w domu, po południu, o godzinie 15:45, 27 grudnia 1938 roku.
Można złowieszczo napisać, że “zdążył”. Wieża jaką opiekował się wiele lat zostanie wysadzona niecałe lekko ponad 6 lat po jego śmierci.
Widzę BŁĄD, mam sugestię!
Jeżeli chcesz zgłosić błąd albo rozwinąć? Użyj guzika poniżej, który prowadzi do formularza kontaktowego. Możesz też odnaleźć ten post na forum, w dziale Komentarzy do Artykułów.
Ostatnia aktualizacja 1 rok temu.
Twórca całego tego zamieszania na Szczecin Znany i Historyczny, grzebiący pod każdą przedwojenną cegłą w Szczecinie. Dreptus okolicznus, gatunek pospolity. Droniarz, miłośnik ciemnego piwa, tematyki II Wojny Światowej. Codziennie? Po prostu brodaty brzydal.
Zajrzyj w okolicę!
Po prawej stronie znajdziesz mapę z lokalizacją omawianego tematu. To mapa interaktywna!
Możesz ja kliknąć i oddalić widok kółkiem myszy, co pozwoli Ci zobaczyć inne posty znajdujące się w tej okolicy. Możesz użyć “Mapy Historycznej” Szczecina, by zobaczyć ją w pełnej formie. Wiele postów znajdujących się w bliskiej odległości gromadzi się w grupy – je możesz rozdzielić kliknięciem na ikonę. Albo skorzystaj z tagów:
If you see this after your page is loaded completely, leafletJS files are missing.