Niewielki domek "wita nas" po lewej stronie, gdy podjeżdżamy pod uliczkę Tatrzańską na osiedlu Arkońskim, tuż obok skrzyżowania z Arkońską. Pośród późniejszej zabudowy rzuca się w oczy swoją starością. Domki powstające przy okolicznych ulicach pochodzą z późnych lat dwudziestych oraz lat trzydziestych, a ten jeden zdaje się być dużo dużo dużo starszy. Kto tam żył? Kto tam mieszkał?
Ciekawostką obok domku na ulicy Tatrzańskiej jest stacja pomp po drugiej stronie, z charakterystycznym niebieskim dachem. Niewielu wie, że ten obiekt ma ponad 100 lat! Ujęcie wody Niemierzyn zbudowano w 1907 roku, a domek praktycznie nie zmienił się do dzisiaj, nie licząc oczywiście jego renowacji. Kształt został zachowany – charakterystyczny spadzisty dach w kształcie litery T, z podpórkami. Wróćmy do tematu – domku pod numerem 4 na ulicy Tatrzańskiej, który otoczony jest żywopłotem i leży lekko na zboczu. W 2023 roku budynek przeszedł kompleksowy remont – z wymianą dachu oraz ociepleniem elewacji. Niestety utracił też drewnianą ozdobę poddasza po bokach konstrukcji. Chociaż w momencie publikacji opracowania budynku remont chyba się jeszcze nie skończył. Jaką historię niesie ten budynek? Kto w nim żył wiek temu? Przeglądając listy dawnych mieszkańców przypisanych do budynku można wyciągnąć prosty wniosek – „wdowi domek” – to nie będzie zła nazwa. Mimo, że budynek przy Tatrzańskiej 4 miał swoich właścicieli, to do adresu dopisanych będzie masa kobiet utrzymujących się z renty, będą to praktycznie same wdowy.
Dziękujemy za WASZE wsparcie! 💝
Friedhoffstraße oraz Virchowweg, dawna Tatrzańska
W czasach przedwojennych dzisiejsza Tatrzańska w Szczecinie nosiła nazwę Virchowweg. Kto był patronem tej ulicy w dawnych czasach, nim jeszcze przejęły ją polskie Tatry? Patronem był Rudolf Virchow, patolog i antropolog urodzony 13 października 1821 roku W Schivelbein na Pomorzu (Świdwin), zmarł 5 września 1902 roku. Warto zaznaczyć, że numeracja adresu zmieniała się kilka razy – tuż przed wojną był to numer Vierchowweg 4, jaki „odziedziczyła” dzisiejsza Tatrzańska 4. Wcześniej był to adres Virchowweg 11. Zaś jeszcze wcześniej była to… Cmentarna… Czyli Firedhoffstraße. Ciekawostką jest też adres numer 12 – ten dzisiaj nie istnieje, domek stał kawałek niżej na skarpie, lekko w głębi narożnika Arkońska–Tatrzańska, gdzie dzisiaj stoi blok. Skąd nazwa cmentarna dla Tatrzańskiej? Po prawej stronie patrząc w kierunku górki i Zdrojowej, w pobliżu parkingu i wjazdu w głąb osiedla znajdował się cmentarzyk na działce o numerze 6. Ślad po nim stanowi starodrzew. Domek przy Tatrzańskiej 4 może pamiętać XIX wiek – dokładnie w jego miejscu pojawia się zaznaczony budynek na mapach z około 1888 roku, z innym budynkiem (mniejszym) w głębi działki.
Panowie Gustav i Otto Rakow
Na początku XX wieku właścicielami budynku są panowie o nazwisku Rakow – prawdopodobnie senior Karl Rakow / Carl Rakow (właściciel nieruchomości) oraz możliwe, że jego syn ślusarz Otto Rakow. Pierwszy pojawi się prawdopodobnie ojciec. Interesujące w historii działki numer 11 (później 4) jest to, że niemal przez pół wieku zamieszkiwali ją ludzie starsi oraz owdowiałe kobiety.
W 1910 roku dla przykładu widnieje wdowa Marie Gensow (z domu Kistler), wdowa Auguste Gribel (z domu Stenzel), wdowa Auguste Piffrement (z domu Jahnke) oraz wdowa Auguste Wedel (z domu Priegnitz). Liczba wdów, jakie są przypisane do domku ówczesnym numerze Friedhofstraße 11 jest spora – w większości są to wdowy po zwykłych pracownikach (arbaiterwitwe).
Pan Karl Rakow konkretnie nazywał się Karl Gustav Otto Rakow, urodził się 11 lutego 1884 roku. Pochodził z Hohenleese (Leśno Górne) i poza zawodem ślusarza był też podoficerem rezerwy. Jego ojcem był Karl Rakow Senior, matką Friederike Wilhelmine Dorothea Rakow z domu Harder.
Wybranką serca jaką poślubił 10 grudnia 1909 roku była Louise Johanna Olga Falk. Zmarł w trakcie II Wojny Światowej – 31 stycznia 1942 roku, o godzinie 14:30. Akt zgonu podpisał jego syn ślusarz motorowy (motorenschlosser) Ehrenfried Rakow. Trzeba zaznaczyć – pan Karl Gustav Otto Rakow nie zmarł na Tatrzańskiej, a w swoim kolejnym domu. Miał „szczęście” – zmarł na chwilę przed zgładzeniem całej okolicy w nalotach bombowych. Jego dom w momencie śmierci w 1942 roku to dawna Taubenstraße 4h. Dzisiaj to okolice Hali Piastowskiej przy targowisku Manhattan.
Ernst Schimming, mechanik (maszynowy)
Po I Wojnie Światowej (1921) pan Rakow przestaje być właścicielem domku, a na kilka lat staje się nim pan Ernst Schimming. W tych czasach pomieszkuje w domku krótko stolarz Christian Kruse, jaki mieszka również na Arkońskiej. Pan Ernst jednak szybko sprzeda domek kolejnemu właścicielowi, jaki będzie widniał od połowy lat dwudziestych (1923). Nowym właścicielem domku Friedhoffstraße 11 będzie ówcześnie sekretarz, a następnie okręgowy inspektor poczty. Co ciekawe, mieszkańcy domku pozostaną – przez kolejne kilka lat wcześniejszy właściciel, pan Otto Rakow, będzie tu dalej żyć.
Ernst Bunde, inspektor pocztowy
Trzeba przyznać, że jak na tak małą parcelę, w drugiej połowie lat dwudziestych „przewinęło” się przez nią wiele osób – poza inspektorem mieszkał tam pracownik H. Brandt, pracownik H. Gehm, wdowa-rencistka A. Khorth oraz również wdowa-rencistka R. Muller.
Większość z przypisanych do adresu postaci zniknie z ksiąg w ciągu kilku lat, a do niemal II Wojny Światowej mieszkał z panem Bunde tylko pan Franz Köppschall. Ten zniknie z ksiąg tuż przed wojną. Tu warto zaznaczyć, że pan Ernst Bunde był właścicielem domku – pozostali w nim mieszkali. Pan Ernst będzie ostatnim z przedwojennych właścicieli, w trakcie wojny będzie mieszkał w domku według ksiąg sam.
Ze wszystkich mieszkańców najdłużej zdaje się, że żył w domku Tatrzańska 4 pan Franz Köppschall, który żył tam za czasów dwóch właścicieli. Przed tym jak został emerytem był palaczem lub pracownikiem kotłowni (heizer). Niewiele krócej żyła też pani A. Müller, występująca jeszcze nim właścicielem został pan Bunde. W Archiwum Państwowym w Szczecinie znajduje się teczka dokumentacji kanalizacji budynku Friedhofstraße 11 / Virchowweg 4 / Tatrzańska 4 z lat 1913-35, jest jednak w stanie „destruktu”.
Po wojnie z tego, co dowiedziałem się od znajomych w domku działał fryzjer.
Widzę BŁĄD, mam sugestię!
Jeżeli chcesz zgłosić błąd albo rozwinąć? Użyj guzika poniżej, który prowadzi do formularza kontaktowego. Możesz też odnaleźć ten post na forum, w dziale Komentarzy do Artykułów.
Ostatnia aktualizacja 1 rok temu.
Twórca całego tego zamieszania na Szczecin Znany i Historyczny, grzebiący pod każdą przedwojenną cegłą w Szczecinie. Dreptus okolicznus, gatunek pospolity. Droniarz, miłośnik ciemnego piwa, tematyki II Wojny Światowej. Codziennie? Po prostu brodaty brzydal.
Zajrzyj w okolicę!
Po prawej stronie znajdziesz mapę z lokalizacją omawianego tematu. To mapa interaktywna!
Możesz ja kliknąć i oddalić widok kółkiem myszy, co pozwoli Ci zobaczyć inne posty znajdujące się w tej okolicy. Możesz użyć „Mapy Historycznej” Szczecina, by zobaczyć ją w pełnej formie. Wiele postów znajdujących się w bliskiej odległości gromadzi się w grupy – je możesz rozdzielić kliknięciem na ikonę. Albo skorzystaj z tagów:
If you see this after your page is loaded completely, leafletJS files are missing.