Szczeciński Invalidenhaus przy Wojska Polskiego

W tym akapicie trzeba zaznaczyć, że domy weteranów wojennych oraz domy inwalidów powstawały też w innych częściach miasta. Jeden z nich opisany jest w spisie dawnych nazw miejscowych na terenie Łasztowni, artykule na Pomeranica.pl, który dostępny jest pod tym adresem. Zabudowania w opisywanej lokalizacji są oznaczone na mapie z około 1888 roku, oznacza to, że Invalidenhaus lub obiekt przednim (dom lub mający inną funkcję) stał tu już pod koniec XIX wieku. O możliwości postawienia budynku w opisywanej lokalizacji przez społeczność inwalidów wojennych możemy doszukiwać się w samym wątku Deutsche Berg – dzisiejszej okolicy ulicy Unii Lubelskiej. W dziele Berghausa z 1865 roku wyczytujemy, że kolonia Deutsche Berg powstała dla inwalidów wojennych ze Szczecina z wojen „wyzwoleńczych” 1813-1815 – tak nazywali Niemcy wojny przeciwko Francuzom w czasach napoleońskich. Berghaus „umyślnie” przekształca nazewnictwo – wspominając, że dawniej kopiec z kolumną znajdujący się obok dzisiejszego szpitala za czasów „okupacji” nazywano Napoleonsberg, wspomina też o istnieniu w tej okolicy francuskiego obozu w 1806 roku. Według jego opisu majątek należał do kilku rodzin inwalidów wojennych. Jako „zemstę” zmieniono nazwę okolicy na „Wzgórze Niemieckie” (Deutscher Berg), a także „przemianowano” kolumnę stawiając na niej charakterystyczny krzyż, jakiego dziś już tam nie ma. Nie było w tym oczywiście nic dziwnego i nic nienaturalnego 😉 Lokalizacja „Invalidenhaus” pojawia się na mapie Flamminga z około 1843 roku.

Dokładniejsze detale o budynku podaje nam publikacja Geschichte der Leibesübungen in Stettin, której autorem jest Hugo Rühl. W niej znajdujemy notatkę (patrz galeria) dotyczącą istotnej dla okolic postaci – Johann Georg Emanuel Kugler urodził się 5 listopada 1777 roku w Szczecinie. Był niezwykle wykształconym człowiekiem i dzięki kontaktom z Francuzami, jacy w chwili wybuchu rewolucji francuskiej żyli w Szczecinie poznał ich język. W czasie okupacji francuskiej Szczecina (1807-1813) mógł dzięki temu doskonale wspierać mieszkańców. Został radcą miejskim oraz konsulem duńskim. Założył stowarzyszenia non-profit, w tym towarzystwo opieki nad wdowami i sierotami po poległych oraz właśnie Stowarzyszenie Inwalidów, które według wzmianki zajmowało ówcześnie domy przy dawnej Falkenwalder Chaussee, czyli Szosie Tanowskiej, jaka następnie stała się dzisiejszą Wojska Polskiego. Wspomina się, że budynki te zbudowano na obszarze należącym do Eckerberg, a ten zaś należał ówcześnie właśnie do Kuglera. Zmarł 28 grudnia 1843 roku. Pozwala nam to wydatować powstanie domu inwalidów na okres okupacji francuskiej lub krótko po niej.