Postacie ze Szczecina i Stettina

Przedwojenne taksówki szczecińskie rodziny Frahnke 

Skąd można było wziąć taxi 100 lat temu?

Ciekawe pytanie, prawda? Jest firma, którą udokumentowano kilkoma zdaniami w przedwojennej książce. Pozwala nam to ulepszyć te kilka zdań o kolejne poszukując o niej informacji. Okazuje się, że rodzina Frahnke prowadziła taki biznes w Szczecinie przez całe dekady!

Jest rok 1878. W Polsce ma miejsce odsłonięcie Bitwy pod Grunwaldem Jana Matejki. Znany nam monumentalny Czerwony Ratusz w Szczecinie jest na ukończeniu i zostanie otwarty w przyszłym roku. Również dopiero w przyszłym roku na ulice Szczecina wyjedzie pierwszy tramwaj konny. W szczecińskiej księdze adresowej obejmującej już dawne Grabow (Grabowo) pojawia się nazwisko Georg Frahnke, z zawodem wypisanym jako woźnica. Żył wtedy na ówczesnej Alexanderstraße 15. Biznes oparty o rozwożenie klientów powozami miał według dawnej publikacji starych firm szczecińskich założyć w 1878 roku. Krótko później – w połowie lat osiemdziesiątych XIX wieku przeniesie się na Wiesenstraße (Składowa). W latach dziewięćdziesiątych XIX wieku w Szczecinie pojawia się jeszcze inny Georg Frahnke – prowadzący handel i sklep rymarski. To była już inna postać. „Nasz” bohater umiera w drugiej połowie lat osiemdziesiątych, gdy pojawia się jego żona pod tym samym adresem, już jako wdowa – była nią Christine Frahnke z domu Gleß / Gless. Ciężko określić, co miało miejsce w okolicach 1889-1890 ale kilka postaci, które z nazwiska Frahnke pojawiają się w Szczecinie, nagle znikają, podobnie jak znika sam Georg i możliwe, że jego planowana firma budowy powozów przy dawnej Große Domstraße 10 (Farna). Prawdopodobnie śmierć Georga przerwała plany.

August Karl Gustav Frahnke

Synem Georga był August Karl Gustav Frahnke, który przejmie biznes oparty o taksówki, dorożki i rozwożenie ludzi po mieście oraz okolicach. Urodził się 6 kwietnia 1869 roku w Greifswaldzie. Swój biznes po śmierci ojca pod koniec XIX wieku będzie prowadzić pod dawną Pionierstraße 63, dzisiaj to Piotra Ściegiennego, a ówczesny  63 stał numer za narożnikiem z Piastów, nie przetrwał do dziś. Kilka lat później – 11 maja 1908 roku odejdzie jego matka, a wdowa po Georgu, pani Christine Frahnke, w wieku 79 lat. Przełom wieków przyniesie przeniesienie się Augusta pod bardziej stały adres – na dawną Falkenwalderstraße 6, dzisiejszą Wojska Polskiego. Numer 6 znajdował się tuż na zjeździe z Placu Zwycięstwa, w ciągu kamienic znanych dziś z oddziałów banków (patrz galeria). Już żyjąc pod tym adresem umrze wspomniana pani Christine. Biznes rozwija się – firma przesiada się z czasem z powozów konnych na samochody, a w latach dwudziestych i trzydziestych zaczyna posiadać małą flotę. Przed tą przesiadką firma Augusta została uwieczniona na załączonej do galerii fotografii przy dzisiejszym Skwerze Adama Mickiewicza. W 1943 roku możemy znaleźć prawdopodobnie albo kolejnego prowadzącego, gdy pan August przejdzie na emeryturę albo pracownika – Otto Piepenburg.

W wieku 51 lat bierze ślub (możliwe, że nie pierwszy), a na męża wybrała go pani Amanda Dora Maria Willmann, z domu Holtz, 23 marca 1921 roku. Oznacza to, że pani Amanda Dora wcześniej też była mężatką. Jego firma nie tylko zajmuje się przewozem osób, ale też wyposażeniem pojazdów w taksometry. W rodzinie interesującym wątkiem jest nazwisko Werner Frahnke, który w latach dwudziestych i na początku trzydziestych prowadził w Szczecinie przy Bramie Portowej przedstawicielstwo General-Motors i firmy Chevrolet, z czasem prowadzi swój warsztat samochodowy. Niestety nie mam potwierdzenia, czy należał do rodziny bohatera postu. August Frahnke z pewnością interesował się samochodami, gdy zmieniał flotę z dorożek na pojazdy. Swoją firmę podkreśla też w księdze adresowej jako August Frahnke Stettiner Augo-Betrieb. W pierwszej połowie lat trzydziestych przechodzi na emeryturę przenosząc się z mieszkaniem na dawną Blüchterstraße 9, na I piętro. Była to narożna kamienica znajdująca się na odcinku Wąskiej, między Szymanowskiego i Felczaka, obok basenów SDS. Ciąg ten nie przetrwał do dzisiejszych czasów. Niemal z pewnością kimś z rodziny pana Augusta była pani Dora Frahnke, która mieszka z nim pod tym samym adresem w drugiej połowie lat trzydziestych. Czy mowa o żonie? Nie jest to wykluczone – żona miała jedno z takich imion. Co ciekawe, pani Dora była właścicielką całej kamienicy! Pojawia się tylko chwilowo – budynkiem w jej imieniu zarządzała pani Bandre, ale powraca też w trakcie II Wojny Światowej. Nic dziwnego – firma Augusta była dość duża, gdy jego działalność opisano fotografią z wieloma samochodami. Te prawdopodobnie albo służyły dalej w firmie – w 1943 roku wciąż widnieje w księgach przynajmniej jeden pracownik, albo zostały sprzedane. Powód? Kamienice nie były tanie 😉 Z drugiej strony państwo Frahnke kupili kamienicę około drugiej połowy lat dwudziestych.

W trakcie II Wojny Światowej kamienica pana Augusta i pani Dory zostanie ciężko uszkodzona. Jego los późniejszy może być różny – albo wyprowadził się przeczuwając wojnę, albo miał po prostu sporo szczęścia. Dlaczego? W 1943 roku na zdjęciach lotniczych kamienica jest jeszcze nienaruszona, ale na jego akcie ślubu zaznaczono, że zmarł 26 marca 1943 roku w nieodległym od miasta dziś niemieckim Ueckermünde. Niestety, jego żona miała szczęście w nieszczęściu – cierpiała na zaawansowanego raka żołądka z przerzutami do wątroby, zmarła w swojej kamienicy 24 kwietnia 1944 roku, o 12:45. Krótko później kamienica została zniszczona w trakcie II Wojny Światowej. Wiemy, że pani Amanda Dora Maria Frahnke urodziła się 11 grudnia 1877 roku w Wolgast, obok Greifswaldu, niedaleko od miasta urodzin męża. Jej ojcem był kapitan statku, zmarły w Wolgast, a matką również Amanda, zmarła w Szczecinie.

 

Widzę BŁĄD, mam sugestię!
Ostatnia aktualizacja 11 miesięcy temu
Możesz zgłosić problem lub propozycję rozwinięcia guzikiem poniżej lub dołącz do nas na forum dyskusyjnym. 

Zajrzyj w okolicę postu!

Po prawej stronie znajdziesz mapę z lokalizacją omawianego tematu. To mapa interaktywna!

Możesz ja kliknąć i oddalić widok kółkiem myszy, co pozwoli Ci zobaczyć inne posty znajdujące się w tej okolicy. Możesz użyć „Mapy Historycznej” Szczecina, by zobaczyć ją w pełnej formie. Kliknięcie w ikonę pokaże Ci miniaturę i tytuł.

Travelers' Map is loading...
If you see this after your page is loaded completely, leafletJS files are missing.

Dodaj komentarz

Historyczny Szczecin