Dziś chyba mało kiedy możemy spotkać taki monumentalny sklep z bielizną, prawda? Tę kupujemy głównie w sieciówkach, czasami przez Internet albo jeszcze na jakimś bazarku. Kiedyś po najlepsze kalesony albo majty udać się mogliśmy do wielkiego domu handlowego Dienemannów.
Dziś w miejscu, w którym znajdował się dom handlowy rodziny Dienemann (w czasie, gdy to oni byli właścicielami) mamy… trawnik i drzewka. Przed II Wojną Światową wjeżdżając do lewobrzeżnej części Szczecina z Mostu Długiego kierowaliśmy się w stronę dość wąskich uliczek – nim wyjechalibyśmy na szerszą Wyszyńskiego (górny odcinek), czyli dawną Breitestraße musielibyśmy nieco pobłądzić! Dzisiaj z perspektywy Mostu Długiego widzimy od razu katedrę – jest szeroko. Dawniej układ ulic był całkowicie inny. Wśród mieszkańców panuje błędny pogląd, że jeżeli starówka ocalałaby to wjazd do miasta byłby niemożliwy przy aktualnej liczbie samochodów. Warto przypomnieć, że Niemcy mieli już na to plany – miały powstać nowe przeprawy i jednym z pomysłów była obwodnica południowa, jaką dziś (przełom 2023/2024) miasto nieco nieświadomie historycznie przewiduje na inwestycje w przyszłości. Wracając do domu handlowego rodziny Dienemann. Wyobraźmy sobie, że stoimy na chodniku przed północną częścią kościoła świętego Jana Ewangelisty. Aktualnie znajduje się on nieco w zagłębieniu – powód jest prosty – to, co przed nim na północ to obszar podniesiony nieco po wojnie na gruzowisku w części ocalałego, ale rozebranego starego miasta. Dom handlowy stałby po naszej lekko lewej stronie, patrząc w stronę Ratusza Staromiejskiego.
Obszar ten był dość luksusowy – znajdowały się tu bogate sklepy, domy towarowe, sklepy z antykami, dobrymi i markowymi tytoniami oraz cygarami. Wiele się mówi, że starówka przedwojenna to głównie kamienice „z kiblem na piętrze” – nie w tym regionie. Jeżeli mielibyśmy się udać do najlepszych paryskich sklepów w odniesieniu do oczywiście mniejszego ale dawnego Szczecina to właśnie Schulzenstraße, Breitestraße i Paradeplatz były najlepszym wyborem, wraz z sąsiednimi ulicami – czyli odpowiednio Sołtysia, Wyszyńskiego i Niepodległości. Niektóre znajdujące się tu sklepy obuwnicze oraz związane z modą oferowały najlepsze rzeczy znane również w stolicach ówczesnej Europy. Opisywany dom towarowy stał przy nieistniejącym dziś odcinku Sołtysiej – ta wpadała pierwotnie pod kościół świętego Jana Ewangelisty. Dla porównania warto zajrzeć do galerii, gdzie są zdjęcia lotnicze i dzisiejsze satelitarne.
Dziękujemy za WASZE wsparcie! 💝
Dom handlowy Dienemann
Nestorem rodu i pierwszym prowadzącym markę Dienemann, nim ta stała się na przełomie XIX i XX wieku popularna w Szczecinie był Isidor Dienemann, urodzony około 1828 roku. Nie pochodził ze Szczecina – był napływowy, a urodził się w południowej Wielkopolsce w Krotoschin, dziś Krotoszynie. Zmarł 22 stycznia 1901 roku w Szczecinie, a jego żoną była Henriette Dienemann z domu Salinger. Dożył wykonania załączonej grafiki jego wielkiego domu handlowego – grafika pochodzi z 1899 roku. Na fasadzie budynku i grafice znajdziemy napisy informujące, co konkretnie kupimy w długim gmachu znajdującym się w zwartej zabudowie – fartuchy, jupony, kostiumy, szlafroki, tkaniny meblowe, dywany, zasłony, specjalistyczny sklep z wyposażeniem wnętrz, produkcja własna, obrusy, łóżka, bielizna męska, materiały odzieżowe, przechowywanie bielizny, bielizna osobista, pościel, kołdry… Nim Isidor Dienemann otworzył swój sklep pod dawnym adresem Schulzenstraße 25, 26, 27 (nieistniejący odcinek Sołtysiej) żył w innej części miasta. Swoje mieszkanie w 1890 roku posiadał na dawnym Victoriaplatz 2, to Plac Stefana Batorego 2, a kamienica ładnie odremontowana stoi do dziś. Prócz tego na Victoriaplatz 6, ten adres nie przetrwał – znajdował się po drugiej stronie, północnej. Swoje mieszkanie miał też w kamienicy przy Bramie Portowej. Schedę po nim przejęły trzy postacie opisane dokładniej niżej. Panowie przyszli na świat w Lynchen Kreis Templin, również nie urodzili się w Szczecinie. To urokliwie położone miasteczko pośród jezior, na linii pomiędzy Neubrandenburgiem i Berlinem, niedaleko od Szczecina. Z ciekawostek dowiadujemy si, że Max Dienemann z żoną odpoczywali w Ostsee Hotel w Świnoujściu w 1924 roku. Członkowie rodziny wypoczywali nad morzem dość często. Wiemy też z prasy z 1928 roku, że firma wystawiała swoje towary na targach wystawienniczych i reklamowych. Zaś prasa z 17 grudnia 1907 roku donosiła o zuchwałej serii kradzieży, jaka miała miejsce w szczecińskich sklepach odzieżowych, w tym również w domu towarowym Dienemannów. Kolejna ciekawostka pojawia się w prasie z 2 stycznia 1914 roku, gdy firma mówiąca o sobie, że jest największym sklepem z bielizną w prowincji ogłasza „zgodnie ze starym zwyczajem” dużą wyprzedaż. Rodzina była na tyle rozpoznawalna, że w prasie w 1926 roku żegnano jednego z członków „klanu” – Juliusa.
Główne postacie rodziny Dienemann
– Louis Dienemann. Przyszedł na świat 4 czerwca 1860 roku, a 21 maja 1896 roku w Berlinie na żonę wybrała go pani Rosa Neumann. Niestety Louis umrze dość wcześnie – mając 57 lat – w Boże Narodzenie, 25 grudnia 1917 roku w Szczecinie.
– Julius Dienemann. Przyszedł na świat 29 sierpnia 1854 roku w Lychen, w Brandenburgii, a ślub wziął 21 listopada 1893 roku w Hamburgu. Urodziły mu się w Szczecinie trzy córki – Else Rosa (1897-1960), Käthe / Kaethe oraz Lily. Jego żoną była Mathilde Regine Dienemann z domu Salomon. Umrze 22 listopada 1926 roku w Szczecinie. Ciekawe są losy jego córki – Elsy Rose – jej mężem został Laurence Farmer Loeb, jaki przeżyje żonę o 16 lat. Córka Juliusa zmarła w 1960 roku, ale z małżeństwa urodził się syn, a wnuk Juliusa – Thomas Laurence Farmer – zmarły w lutym 2015 roku.
– Max Dienemann. Urodził się około 1866 roku i był najmłodszy z całej trójki. Za żonę wybrała go pani Wally Dienemann z domu Borkenhagen. Odszedł w podobnym wieku, co pozostali – mając 64 lata, 22 września 1930 roku. Swój biznes współtworzyli z jeszcze jedną postacią – firma podzielona była na dwa podmioty: Dienemann & Co oraz Dienemann & Meyring, jaką prowadził Theodor Meyring. Po I Wojnie Światowej jednym z współwłaścicieli marki zostaje Leopold Meyerhof.
Co ciekawe, na krótko przed śmiercią Max Dienemann krótko mieszkał przy ulicy, jaką już opisywałem parę razy – na dawnej Eichendorfweg 1, czyli Ludwika Solskiego 1. Ten adres został już opracowany i można o tej willi przeczytać poniżej w bloku z dodatkowymi postami. Ciekawe jest to, że im więcej opracowań się pojawia, tym wiele tematów się wzajemnie na siebie zazębia. Po śmierci Maxa liczba osób o nazwisku Dienemann spada w Szczecinie praktycznie do 1 – występuje tylko pani Mathilde Dienemann, wdowa po Juliusie, jaka mieszkała w mieszkaniu gdzie zmarł, pod dawną Pölitzerstraße 103 (II piętro). Dziś ta kamienica nie istnieje, znajdowała się na przeciwko hotelu Radisson, od południa, na rogu z Roosevelta, od strony Placu Rodła.
Schyłek i przejęcie budynku
Po śmierci Maxa marka rozpadnie się, a powiększony ciąg adresów – Schulzenstraße 25-29 (nieistniejący odcinek Sołtysiej) przejmie Epa-Einheitspreis A.G, szwajcarska firma założona w 1930 roku. Co ciekawe, istniała do 2005 roku, gdy wszystkie jej sklepy zostały albo zlikwidowane albo przejęte przez inny podmiot – Coop City. Okolica dawnego domu handlowego rodziny Dienemann zostanie mocno uszkodzona w 1943 roku, a po wojnie rozebrana – tworząc w tym miejscu rozległy obszar między kościołem świętego Jana Ewangelisty i powoli zabudowywanym terenem wokół Ratusza Staromiejskiego.
Dziś? Aktualnie (2024) teren po dawnym domu towarowym kompletnie nie przypomina starej zabudowy – chodnik, trawnik, trochę drzew. Z jednej strony dobrze, by tak zostało – „autostrada” Wyszyńskiego dostatecznie jest plackiem asfaltu. Z drugiej jednak z okolicy tej mogłyby zniknąć niezbyt urodziwe budki rodem z PRL. Czy ktoś kiedyś wpadnie na dobry plan urbanistyczny tej okolicy? Może kiedyś…
Kilka lat temu okolica Wyszyńskiego przeszła mały remont – pojawiły się nowe chodniki, wyremontowano najazd w stronę Mostu Długiego oraz nowe przystanki. Do tego odrobina niskiej zieleni (krzewów) na trawniku, kilka nowych drzewek, w miejscu gdzie stała zabudowa. To jednak wciąż za mało, by całkowicie pozytywnie zmienić okolicę.
Widzę BŁĄD, mam sugestię!
Ostatnia aktualizacja 11 miesięcy temu
Możesz zgłosić problem lub propozycję rozwinięcia guzikiem poniżej lub dołącz do nas na forum dyskusyjnym.
Twórca całego tego zamieszania na Szczecin Znany i Historyczny, grzebiący pod każdą przedwojenną cegłą w Szczecinie. Dreptus okolicznus, gatunek pospolity. Droniarz, miłośnik ciemnego piwa, tematyki II Wojny Światowej. Codziennie? Po prostu brodaty brzydal.
Zajrzyj w okolicę postu!
Po prawej stronie znajdziesz mapę z lokalizacją omawianego tematu. To mapa interaktywna!
Możesz ja kliknąć i oddalić widok kółkiem myszy, co pozwoli Ci zobaczyć inne posty znajdujące się w tej okolicy. Możesz użyć „Mapy Historycznej” Szczecina, by zobaczyć ją w pełnej formie. Kliknięcie w ikonę pokaże Ci miniaturę i tytuł.
If you see this after your page is loaded completely, leafletJS files are missing.