Niemal wszystkie wille w Szczecinie są "anonimowe". Poza tymi najbardziej reprezentacyjnymi i najbardziej popularnymi niewiele wiemy o innych - kto tam żył, kim był, kto był właścicielem?
Kliknij i rozwiń spis treści
Bardzo nie lubimy, gdy mówi się nam o pozytywnych zmianach. Lepiej do wielu z nas trafiają zmiany negatywne, o których dodatkowo opowiadamy znajomym. Wokół opisywanej willi jest kilka, które są w kiepskim stanie. Jednak remont przeszły inne sąsiednie – numer 34, numer 9 dopiero przeszedł remont. Tuż obok opisywana wcześniej inna willa jest w generalnym remoncie. Najczęściej takie kompleksowe rewitalizacje przechodzą bez echa, bo… po prostu są.
Jeżeli zabytkowa willa byłaby do rozbiórki, efekt medialny byłby zupełnie inny. Jednak jest na Waryńskiego jedna willa, jaka w 2024 roku jest ruiną – zajmę się nią wkrótce, tu możesz skorzystać z mapy pod postem. Willa znajdująca się pod adresem Waryńskiego 9 zasługuje na uwagę z kilku powodów – jest doskonale odremontowana (2024) z zachowaniem drewnianych zdobień, posiada pięknie wykonany płot zamiast modnego w ostatnich latach „agresywnego ogrodzenia”. Trzecim powodem jest zieleń otaczająca ogród budynku. Zieleni było mniej wokół domku kilkanaście lat temu! To na plus! 🙂 A co może niektórych irytować – dosadzono na Waryńskiego trochę drzew. Można? Można.
Ludwik Tadeusz Waryński
Patronem powojennym ulicy jest Ludwik Tadeusz Waryński, który urodził się 24 września 1856 roku we wsi Martynówka, dziś wsi Martyniwka w Ukrainie w obwodzie czerkaskim. Po ukończeniu szkoły udał się do Petersburga kierując swoje wykształcenie w kierunku teologii. Z czasem na jego życie zaczęły mieć wpływ poglądy socjalistyczne oraz ruch wolności robotniczej. Regularnie trafiał na „problemy” z władzą carską, a następnie z władzą zaboru austriackiego, ostatecznie emigrując do Szwajcarii. Po powrocie do Warszawy został aresztowany, a następnie wysłany na ciężkie roboty do rozzji, do Twierdzy Szlisselburskiej.
Tam zmarł na gruźlicę 2 marca 1889 roku. Po II Wojnie Światowej Ludwik Waryński stał się symbolem PRLu, dziś Instytut Pamięci Narodowej odrzuca przypisywanie tej postaci poglądów komunistycznych lub związanych z taką ideologią, gdy forma socjalistyczna znacząco ewoluowała i miała inne gałęzie na przestrzeni kolejnych wielu dekad.
Na tej stronie nie ma reklam, treści sponsorowanych, płatnych ani irytujących okien. Wysokiej jakości zdjęcia, grafiki, serwer, domenę i licencje utrzymujemy wyłącznie z Waszych wpłat.
Wszystkie informacje oraz detale znajdziesz na stronie Galerii Wspierających.
W imieniu redakcyjnego kiciucha dzięki za rozważenie wsparcia 💝
Wirtualna karma
Redakcyjny kiciuch i jego pełna miska- Twój kafelek w Galerii Wspierających jeżeli chcesz!
- Ranga "Mini Wspieracz" na Forum Dyskusyjnym
- Wirtualna piona! Dzięki takim ludziom jak Ty możemy opłacać licencje, serwer oraz domenę.
Na serwer
Koszty, licencje... 💝- Twój kafelek w Galerii Wspierających jeżeli chcesz!
- Ranga "Średni Wspieracz" na Forum Dyskusyjnym
- Podziękowania personalne na Grupie Facebook specjalnym postem
Zdecyduję samemu
Dzięki za 5 zł lub nawet 500 zł!- Twój kafelek w Galerii Wspierających jeżeli chcesz!
- Ranga "Wspieracz" na Forum Dyskusyjnym zależna od kwoty (Mini 50+, Średni 100+, Wielki 200 +)
- Podziękowania personalne na Grupie Facebook specjalnym postem przy wsparciu od 100 zł
Albrecht Dürer
Patronem przedwojennym był Albrecht Dürer, malarz i rysownik urodzony 21 maja 1471 roku w Norymberdze, tam również zmarł 6 kwietnia 1528 roku. Początkowo młody Albrecht był szkolony na złotnika, a także rytu – to mało wpływ na jego późniejsze dzieła. Tworzył portrety oraz drzeworyty, z czasem pracując nawet na zlecenie cesarza Maksymiliana I, w ciągu życia tworząc około 1000 rysunków, 70 obrazów i 100 miedziorytów. Wiele jego znanych dzieł dziś znajduje się w galeriach i muzeach Wiednia, Berlina, Monachium oraz w Madrycie. Grób Dürera do dziś znajduje się na cmentarzu w Norymberdze.
Inżynier Hermann Vellguth
Możliwe, że pierwszy właściciel działki i domu w tym miejscu żył ze wszystkich najdłużej 😉 Pierwszym właścicielem był inżynier Hermann Vellguth, jaki włada adresem Waryńskiego 9 / Dürerweg 9 od okolic budowy (około 1910 roku) do okolic końca I Wojny Światowej. W 1911 roku dom pojawia się pod określeniem Vellguth’sches Haus, jeszcze bez adresu i nazwy ulicy. Konkretniej był to Hermann Karl Gottlieb August Vellguth urodzony 11 grudnia 1868 roku w Magdeburgu, jaki po wyprowadzce z opisywanego domku zamieszkał niedaleko – pod numerem Waryńskiego 29. Jego żoną w późnym wieku 55 lat została pani Marie Helene Ida Jancke z wcześniejszego i rodowego nazwiska Lehder, 23 stycznia 1924 roku. Miał też syna Hermanna Juniora oraz córkę Christel Emmi Hedwig, jaka urodziła się w 1913 roku w Szczecinie, a zmarła 22 lipca 2000 roku. Dzięki temu odkrywamy jego poprzednią żonę – była nią Johanna Emilie Olga Köhler, jaka zmarła 27 lutego 1922 roku w Szczecinie. Pan Hermann nażył się długo – zmarł w Hohenmölsen 24 lipca 1960 roku, w wieku niemal 92 lat.
🔍︎ Możesz powiększyć kafelki kliknięciem
Carl Josephson
Drugim właścicielem willi był powiatowy mistrz budowlany Carl Josephson. Analizując księgi możemy podejrzewać, że zmarł około 1918-1919 roku, gdy chwilę po tych datach pojawiają się dwie pani – Zerline Josephson, wdowa po kupcu oraz po prostu wdowa Caroline Josephson, obie pod tym samym adresem. Prawdopodobnie popełniono tu „literówkę”. Może Carl trafił na front I Wojny Światowej? Może. Potwierdzenia nie mam. Adres posiadał krótko – od około 1915 roku, przez 3-4 lata.
Carl Rittershausen
Trzecim właścicielem willi Waryńskiego 9 / Dürerweg 9 był powiatowy radca budowlany Carl Rittershausen, od około 1918-1919 roku. Jednak nie był jedynym mieszkańcem, bo pokoje najmował od niego przez chwilę superintendent (urzędnik kościelny) na emeryturze Ernst Saltzwedel, jaki później znika z ksiąg, to na początku lat trzydziestych. W sumie to pojawia się i znika – bo jeszcze na początku lat trzydziestych nie widnieje w Szczecinie. Pojawia się zaś wdowa po pastorze Ursula Saltzwedel. Co ciekawe, nazwisko to się dość ciekawie składa – postacią o nazwisku Saltzwedel był też pastor, jaki żegnał zmarłego w 1899 roku bardzo znanego w Szczecinie filantropa i przemysłowca Johannesa Quistorpa. Niestety nie mam pełnego imienia tej postaci.
W latach trzydziestych Ernst Saltzwedel jest już emerytowanym urzędnikiem kościelnym. Tu warto zaznaczyć, że w kościele protestanckim tytuły te podobnie jak możliwość posiadania żony wyglądają inaczej niż w kościele katolickim. Niestety o właścicielu – panu Rittershausen – niewiele ustaliłem.
Wiadomo, że interesował się historią, w 1924 roku pojawia się w broszurce towarzystwa historycznego oraz w 1935 roku jako autor kilku istotnych publikacji. W trakcie II Wojny Światowej Carl Rittershausen mieszkał przy dawnej Gustav-Freytag-Weg 11, dziś przy Księdza Biskupa Ignacego Krasickiego, również na Pogodnie. Po wojnie prawdopodobnie przeniósł się do miasta Wetzlar w Hesji, gdzie pojawia się ktoś o dokładnie tym samym nazwisku i funkcji, ale już na emeryturze.
Dyrektor Walter Heinzelmann
Zmiana mieszkańców adresu Dürerweg 9 / Waryńskiego 9 następuje w 1936 roku – w 1937 roku nowy właściciel występuje jeszcze jako kupiec, ale jego dokładne miejsce pracy opisane jest chwilę później. Właścicielem willi chwilę przed i w trakcie wojny był bogaty człowiek – Walter Heinzelmann, dyrektor zarządzający firmy Pommersche Saatzucht G.m.b.H, w luźnym tłumaczeniu była to Pomorska Hodowla Nasion. Firma ta reklamowała się szyldem PSG, a jako ciekawostkę można podać, że miała swój majątek rolny w dzisiejszej wsi Komarowo, na Pomorzu, w gminie Polanów od 1937 do 1945 roku. Inna część firmy miała swój wydział w Drawsku Pomorskim. Za ostatnim właścicielem kryje się konkretnie Walter Karl Gustav Heinzelmann, urodzony 19 kwietnia 1893 roku w Stralsundzie. W Szczecinie 21 lipca 1924 roku jego żoną zostaje Katharina Paula Anna Schmidt.
Historia powojenna jest jak zwykle owiana tajemnicą – niestety mamy taki specyficzny okres historii, kiedy nie są prowadzone tak dokładne archiwa, jak za dawnych czasów. Z drugiej strony żyjemy dziś w okresie ochrony danych i ery internetu. Czasami za dużo detali o nas samych może nam szkodzić. Dlatego jeżeli w danym budynku nie ma np. szyldu działalności – nie opisuję kto tam żyje. Wiadomo dzięki zdjęciom Google, że kompleksowy remont zewnętrzny musiał odbyć się przed 2011 rokiem.
Widzę BŁĄD, mam sugestię!
Ostatnia aktualizacja 9 miesięcy temu
Możesz zgłosić problem lub propozycję rozwinięcia guzikiem poniżej albo dołącz do nas na forum dyskusyjnym.
Twórca całego tego zamieszania na Szczecin Znany i Historyczny, grzebiący pod każdą przedwojenną cegłą w Szczecinie. Dreptus okolicznus, gatunek pospolity. Droniarz, miłośnik ciemnego piwa, tematyki II Wojny Światowej. Codziennie? Po prostu brodaty brzydal.
Zajrzyj w okolicę postu!
Po prawej stronie znajdziesz mapę z lokalizacją omawianego tematu. To mapa interaktywna!
Możesz ja kliknąć i oddalić widok kółkiem myszy, co pozwoli Ci zobaczyć inne posty znajdujące się w tej okolicy. Możesz użyć „Mapy Historycznej” Szczecina, by zobaczyć ją w pełnej formie. Kliknięcie w ikonę pokaże Ci miniaturę i tytuł.
If you see this after your page is loaded completely, leafletJS files are missing.