Z opracowania Łukasza Kozłowskiego „Przeszłość Demograficzna Polski” (2015) możemy dowiedzieć się, że w Wendorf (Słowieńsko) pod koniec XIX wieku działała cegielnia. Tu jednak podejrzewam, że może chodzić nie konkretnie o leżącą w pobliżu majątku, a na południu, w kierunku innych części Scheune (Gumieńce) i ulicy Mieszka I – żadnej cegielni wokół majątku nie wskazują mapy z końca XIX wieku. Za to wskazują fabrykę, była to konkretnie fabryka i przeróbka cykorii, rośliny ówcześnie popularnej do spożycia w formie zamiennika kawy. Zakład ten stał na miejscu dzisiejszej stacji benzynowej.

Joachim i Bernhard Schmiede

Zarządcą Gut Wendorf od 1849 roku do okolic 1868 był pan o nazwisku Schmiede, którego synem był Ernst Paul Martin Schmiede. W opracowaniu lokalizacji Berghaus podaje, że był to Joachim Schmiede. Ten miał umrzeć w 1862 roku. Możliwe, że jego potomek zarządzał majątkiem przynajmniej do 1879 roku, kiedy to bazy genealogiczne podają, kiedy miał urodzić się Ernst w Wendorf bei Stettin. Źródło tego nazwiska pojawia się w danych brytyjskich, kiedy Ernst pojawia się w Wielkiej Brytanii, a następnie jest w 1914 roku internowany jako niemiecki obywatel na słynnej Isle of Man.

Co ciekawe, jego „towarzyszem niedoli” był Guido Quodbach, syn znanego szczecińskiego bogacza, jaki również był tam internowany. Jego wątek pozwala nam dokładnie ustalić kim był zarządca Gut Wendorf (Słowieńsko) w XIX wieku. Jak? Istnieje akt urodzin Ernsta, a w nim kolejne dane – ojcem był Bernhard Hermann Heinrich Schmiede, a matką Sophie Schmiede z domu Hoppe. W akcie urodzin mamy podane, że rodzice w 1879 roku żyli w Wendorf, a akt wystawiono w Scheune (Gumieńce). Znajdujemy tym tropem kolejne osoby – bratem Ernsta, a synem Bernharda (zarządcy) był Bernhard Theodor Fritz Paul Gustav Schmiede urodzony 7 grudnia 1875 w Gut Wendorf Kreis Randow. Tu jest ciekawostka. Mały Bernhard Junior zmarł jako niemowlak. Po 10 latach urodził się… kolejny… O tych samych imionach – 31 stycznia 1885 roku, ponownie jako Bernhard Theodor Fritz Paul Gustav Schmiede! 🙂 Kolejną postacią z rodziny zarządcy była dziewczynka – urodzona 3 lutego 1881 roku Friederike Johanna Schmiede. Następna była Sophie Auguste Marie Schmiede urodzona 10 kwietnia 1877 roku, zaś w 1881 roku jako niemowlę zmarł Knabe Schmiede urodzony 31 stycznia 1881 roku.

Urna znaleziona pod majątkiem

Odnośnie historii pana Schmiede w opisywanej lokalizacji jest ciekawostka z 1868 roku. Wtedy w Baltische Studien pojawia się wzmianka, że informację o znalezieniu starej zdobionej urny z ozdobami przekazał pan Schmiede. Urnę z zdobieniami odkryto płytko pod ziemią na torfowisku pomiędzy Wendorf i Schüne (dawne Gumieńce). Tu warto dodać, że urna nie mogła pochodzić z Cmentarza Centralnego – tego wtedy jeszcze nie było, a na jego powstanie trzeba, by poczekać lekko ponad 3 dekady. Najprawdopodobniej chodziło o rozlewiska torfowe przy dzisiejszej Europejskiej lub na terenie dzisiejszego cmentarza, przy strumieniu płynącym właśnie z Gut Wendorf w kierunku Mieszka I. Aktualnie strumień ten nosi nazwę Jasna Woda i pokrywa się z tym z XIX wieku. Oczywiście strumień Bukowa też już wtedy istniał, ale wokół niego nie było w 1888 roku zaznaczanych mokradeł lub torfowisk.

W Gut Wendorf (Słowieńsko) jest możliwy przedwojenny polski ślad. W bazach genealogicznych podany jest urodzony 11 października 1891 roku w Albert August Grünz. Jego ojcem miał być Carl Johann Martin Grünz, a matką Barbara Grünz z domu Bastek.  Albert miał młodszego brata – był nim Gustav Albert Grünz, który urodził się 26 listopada 1892 roku i zmarł niestety tydzień później, 4 grudnia. Kolejny jego brat – Paul Adolf Grünz – przyszedł na świat w Gut Wendorf (Słowieńsko) 4 sierpnia 1894 roku, ten również zmarł w dzieciństwie, 16 marca 1895 roku. Z początku można uznać, że nie były to postacie z opisywanej lokalizacji – to jednak ustalają nam akty zgonu, wystawione w Szczecinie i podpisane przez konkretną postać, dokumenty wypełnił pastor Albert Post mieszkający w Szczecinie.