Nieistniejąca willa Bolzany w Żydowcach, przy Inżynierskiej 

Niestety, ale II Wojna Światowa sporo zmiotła z Dąbia, Żydowiec, Klucza oraz Podjuch. Zmiotła nam w sumie niewielkie miasteczko, które znajdowało się nieopodal, praktycznie w całości. W Żydowcach znajdowała się ulica Villenstraße, czyli po prostu Willowa, przy której stały domy bogatych ludzi – dziś pozostały po nich fundamenty, resztki murów oraz ukryte pod ściółką pozostałości cegieł. Jedna z nich uwieczniona jest na załączonym zbliżeniu oraz pocztówce – stała na rogu dawnej Villenstraße (Inżynierska) oraz Binowerweg (Warsztatowa) w przedwojennym Sydowsaue, a dziś Żydowcach. Niewielu mieszkańców wie, jak wyglądał wiele dekad temu amfiteatr, który niedawno wyremontowano, a niektórzy „coś kojarzą”, że na górce stał kiedyś… kościół. Po nim pozostały schody, zaś za kościołem dziś mamy lapidarium, a dawny cmentarz.

Przez dekady po II Wojnie Światowej las wkradł się znacząco w ten obszar – okolice Inżynierskiej stanowiło osiedle willowe, jakie po zrujnowaniu u schyłku wojny dziś zarosło drzewami. Podobnie zarosły okolice Skalistej, Ołowianej, Działdowskiej i Śremskiej nieco bardziej na wschód. Obszar ten „dziczeje” zielenią od dłuższego czasu. To dobrze – im więcej drzew tym lepiej! W tym poście zajmiemy się willą, jaka stała na rogu Inżynierskiej oraz Warsztatowej, a nosiła dawny adres Villenstraße 34. Skąd wiemy, że akurat ten? Adresy tej ulicy liczone były od granicy z Podjuchami, od strony Skalistej. Numeracja po prawej stronie (patrząc w kierunku południa) na końcu zawierała cmentarz i kościół, zaś dom mieliśmy po lewej stronie numeracji.

Początkowo w willi mieszkało dwóch głównych mieszkańców – Kurt Bayer, dyplomowany inżynier oraz doktor chemii Werner Bolzany. Brzmi naukowo? Właścicielem działki Villenstraße 42 w Sydowsaue (Żydowce) była podfirma pobliskiej fabryki sztucznego jedwabiu – Vereinigte Glanzstoff-Fabriken AG. W Żydowcach było wiele budynków, które zamieszkiwali pracownicy oraz osoby związane z dużymi zakładami pracy, jakie nie miały rodzinnych związków z tą okolicą. Zarówno pan Kurt Bayer, jak i Werner Bolzany nie występują w księgach adresowych przed 1937 rokiem. Chwilę po pojawieniu się obu panów następuje rozdział – numer 32 jest niezabudowany, ale należy do firmy, zaś na numerze 34 powstaje willa pana Bolzany.