Zakole 5, dawny domek rzeźnika Lüpke 

Są miejsca w Szczecinie, w których mamy niby typowo powojenne domki. Dla niektórych niespodzianką może być fakt, że jednak domy wyglądające na dzisiejsze są… przedwojenne. Ciekawym „zagłębiem” lekko przedwojennych domków jest kilka domków (dziś już nieco więcej) w lokalizacji, jaką zapisuje się w dokumentacjach jako Stoki. Bardziej znana nam dziś nazwa to… Zakole. Wielu mieszkańcom kojarzy się z blokami, masą zieleni, parkiem oraz pętlą autobusową znajdującą się na wzgórzu. Pośród powojennych długich bloków mieszkalnych jest przedwojenne osiedle domków – między Wszystkich Świętych, szkołą, a Wiosny Ludów i pętlą.

W tym miejscu przed 1945 rokiem znajdowało się 12 domków, z czego jeden nie był przypisany do numeracji. Warto opisać, jak wyglądały tamtejsze realia – osiedle to dziś dość zielone znajdowało się przy ścieżce prowadzącej od skrzyżowania Chopina / Broniewskiego w kierunku ulicy Duńskiej, w lekko wijącym się kształcie. Ścieżkę tę przed wojną nazwano Am Schmelen Rollberg, a w połowie lat trzydziestych przydzielono znane nam do dziś numery. Jako ciekawostkę można podać, że na rogu wyjazdów uliczek Zakole na Wszystkich Świętych (w pobliżu szkoły) znajdowała się cegielnia.

Zaś w miejscu, gdzie dziś mamy chodnik i zieleniec, na północnej stronie skrzyżowania Broniewskiego / Chopina znajdował się oznaczany na mapie z 1888 roku drogowskaz. Kawałek dalej na północ – w pobliżu bloków przy Chopina o numerach 80, 82, 62 i 64 znajdował się magazyn prochowy, do którego prowadziła ścieżka od Chopina. Ten rozebrano i uprzątnięto już przed wojną. Dziś mówimy bardzo dużo o budynkach stawianych na miejscu strumieni – aktualne bloki Zakola (na północny wschód od Chopina i Broniewskiego) stoją na miejscu przedwojennych łąk i pól uprawnych, ale również przebiegał tam strumień od jednego z małych stawów. Dziś śladu po strumieniu musielibyśmy szukać między blokami, w pobliżu jednego z chodników, od numerów Chopina 100, 82, 64 i 46. Na mapach z lat trzydziestych odpływ strumienia wpada do strumienia Warszewiec po drugiej stronie Chopina. 

Wracajmy jednak do domu Zakole 5, a dawnego Am Schmelen Rollberg 5, który zamieszkiwał i postawił rzeźnik, który następnie staje się zarządcą zmiany w swojej pracy, a nie wyłącznie pracownikiem. Opisywany domek stoi na rogu cieci ulic, na przeciwko narożnika bloku o numerze 47 i posiada od rogu półokrągłą „wieżyczkę”. Budynki tej okolicy powstawały w połowie lat trzydziestych i nim przypisano im adres (chwilę przed wojną) dom Zakole 5 nosił przydomek Lüpke’sches Haus. Jego pierwszym mieszkańcem był Anton Lüpke, rzeźnik, który przeprowadził się tu z dawnej Petrihofstraße 50, z III piętra, czyli z Niedziałkowskiego.  W kwestii tego adresu musimy pamiętać, że dawna Am Schmelen Rollberg należała do… Warszewa (Warsow) 😉 Anton był albo przyjezdnym w Szczecinie albo dość młodym człowiekiem – do 1943 roku nie posiada tytułu mistrza rzeźnickiego. Również nie udało mi się znaleźć na jego temat żadnych detali.