... przyszłością. Ruina przy ulicy Podmokłej 28 "straszy" od przynajmniej kilkunastu lat. Dlaczego nie straszy, a "straszy"? Bo to inna ruina niż większość - jakby porzucona nagle, wczoraj, chwilę temu. Trochę tak, jakby właściciel nagle zmarł, a nie wyprowadził się i pozostawił budynek pusty.
Kliknij i rozwiń spis treści
Wyobraź sobie, że jedziesz ulicą Wyzwolenia samochodem, od strony Ronda Giedroycia w kierunku Galaxy… i… nagle okazuje się, że Hotel Dana przestał istnieć. Dla wielu mieszkańców byłby to duży szok – dawne Zakłady Przemysłu Odzieżowego Dana wrosły mocno w tkankę Szczecina i mało kto potrafi sobie wyobrazić okolicę bez tego budynku 😉 Niewielu zadaje sobie pytanie – co mieściło się w nim przed wojną? Niektórzy zrobią duże oczy ze zdziwienia. Budynek, w jakim dziś (2024) działa Hotel Dana jest przedwojenny? W 1945 roku był dość młody, ale zbudowano go faktycznie przed II Wojną Światową. Wiemy też kto był właścicielem tej działki przed powstaniem kamienicy oraz jakie firmy lub sklepy działały w nim przed 1945 rokiem.
Zanim powstała kamienica, w której dziś działa Hotel Dana działkę stanowił ogród oraz niewielkie mniej i bardziej bogate domy w kierunku wschodnim. Teren ten zakupił radca prawny i sędzia Reinhold Leistikow, który przez wiele lat nie zabudował ją w całości – był właścicielem numeru Gartenstraße 20 (Odzieżowa), obok. Według dawnych map już od czasów schyłku twierdzy – lata siedemdziesiąte XIX wieku – znajdował się tam dom z przybudówką, którego właścicielem mógł być kupiec Block. Warto zaznaczyć, że przebieg dawnej Wyzwolenia (Pölitzerstraße) był u schyłku twierdzy nieco inny – ulica ta „zjeżdżała” w dół (dziś Ofiar Oświęcimia), a dalsza część w stronę Ronda Giedroycia nosiła nazwę Mühlenstraße (dawna Słowackiego). Następnie ulicę tę przeniesiono na znany nam dziś układ.
Reinhold Leistikow
W bazie genealogicznej najprawdopodobniej mamy błąd – podane jest, że Reinhold Leistikow, radca prawny i sędzia zmarł w wieku zaledwie… 28 lat. Jednak w szczecińskich księgach pojawia się zdecydowanie dłużej i mieszka pod adresem z aktu zgonu wiele lat. Musiałby być kilkulatkiem, by zajmować taką istotną w tkance miejskiej pozycję 😉 Możliwe, że na akcie zgonu dokonano „kleksa” – 68 lub 88 zamieniło się w 28. W Szczecinie w momencie śmierci Reinholda żył inny Karl Lestikow (tak miał na imię jego ojciec), jednak według aktu zgonu jego faktyczny ojciec mieszkał w zupełnie innym mieście, podobnie matka. Dlatego tych postaci nie możemy łączyć. Co ciekawe, mieszkanie w jakim żył Reinhold Lestikow – właściciel działki, gdzie dziś stoi Hotel Dana – istnieje do dzisiaj. Zmarł 1 sierpnia 1916 roku w mieszkaniu na I piętrze kamienicy Moltkestraße 13, dziś to Wyzwolenia 5 i kamienica z istniejącym do niedawna znanym małym Zoo.
Następnie adres Pölitzerstraße 30 / Wyzwolenia 30, na którym powstanie dzisiejszy Hotel Dana znajdzie się pod „zarządem potomków” – ogród w tym miejscu będzie nosić nazwę Leistikow’sche Erben. Z racji, że księgi podają tutaj wyraźnie ogród, możemy podejrzewać, że poprzedni domek w tym miejsuc został rozebrany. Nie jest to nazwa własna, a popularne ówcześnie określenie zaznaczające, że teren znajduje się w posiadaniu potomków lub rodziny o takim nazwisku. W Szczecinie krótko po jego śmierci pojawia się inny Reinhold Leistikow, co ciekawe również syn Karla, ale… to nie ten! Skąd wiemy z dużą pewnością, że „nasz” z opisywanej lokalizacji zmarł? W księgach adresowych do właściciela ogrodów, jakie stanowiła działka Pölitzerstraße 30 / Wyzwolenia 30 dopisany jest wyraźny adres – dokładnie ten, pod którym zmarł sędzia i radca prawny. „Kleksa” na akcie zgonu, który źle wpisano do bazy genealogicznej potwierdza kolejny wątek – córką Reinholda była Antonie Charlotte Luise Petsch, która urodziła się 30 grudnia 1858 roku, a zmarła 8 listopada 1938 roku, po sąsiedzku do ogrodów swojego ojca, pod numerem Pölitzerstraße 31. Oznacza to (wraz z księgami adresowymi), że Reinhold nie mógł umrzeć w wieku 28 lat, a około 68 lat lub więcej.
🔍︎ Możesz powiększyć kafelki kliknięciem
Ciekawy wątek „losu”. Jej urodzenie – dawne Schlawe na Pomorzu (Sławno) pokazuje, że jej ojciec Reinhold Leistikow faktycznie był dużo starszy i nie zmarł w wieku 28 lat. Przez wiele dekad Reinhold był związany z okolicą – już w latach osiemdziesiątych XIX wieku żył pod dawną Gartenstraße 20 (ówcześnie), dzisiaj to Odzieżowa, tuż obok opisywanej lokalizacji. Żoną właściciela działki, gdzie dziś stoi Hotel Dana była pani Ida Leistikow z domu Jespersen. Możliwe, że pod koniec XIX wieku przy Odzieżowej mieszkali też członkowie jego rodziny od strony matki – ta była z domu Richter. Według map od 1888 roku do momentu budowy faktycznej kamienicy, jaka dziś mieści Hotel Dana mógł znajdować się tam niewielki domek, jaki rozebrano – później lokalizacja określana jest jako zwykły ogród.
Zakłady Odzieżowe i Rudolph Karstadt
Faktyczna historia dzisiejszej dużej narożnej kamienicy, w jakiej działa (2024) Hotel Dana rozpoczyna się w 1926 roku. Wtedy właścicielem działki zostaje jeden z najbogatszych mieszkańców Szczecina – Rudolph Karstadt, któremu można poświęcić całe duże osobne opracowanie. Ciekawym wątkiem jest to, że z zawieruchy II Wojny Światowej ocalała jego fabryka ubrań – dzisiejszy Hotel Dana – ale również jego wielki sklep towarowy przy dzisiejszej Wyszyńskiego. Jednak ten drugi lata po wojnie mimo, że nadawał się do odbudowy i wykorzystania został rozebrany. Wracając do adresu Pölitzerstraße 30 / Wyzwolenia 30, gdzie powstanie kamienica z późniejszymi zakładami odzieżowymi i Hotelem Dana – pierwsze lata to istne prosperity. Na parterze działał sklep z papierosami, jaki prowadziła Emmy Böhm, następnie mogliśmy wpaść do sklepu z kryształami, który miał Walter Einecke. Przez wiele lat od budowy działała tam również pralnia, którą na początku prowadził Leo Eisenstädt, na parterze.
Poza zakładem produkcji ubrań pana Karstadt działały tu również inne firmy w tym sektorze – swoją szwalnię miał Max Haase (II piętro), Karl Mühlenberg (I piętro), a także spółka Myska & Ehrhardt (II piętro), spółka braci Gebrüder Oppenheim mająca garderobę na I piętrze, Stange & Co produkująca ubrania dla chłopców na II piętrze, a także firma pożyczkowa Wys Muller & Co mająca biuro na II piętrze. Do tego mogliśmy zajść tu do banku – Hermes Bank AG prowadził szczeciński bankowiec Arthur Hermes. Z innych podmiotów, które działały tuż po zbudowaniu kamienicy można wymienić markę handlującą masłem i wyrobami Kunella, przędzarnię Norddeutsche Wollkämmerei und Kammgarnspinnerei (na parterze) oraz gabinet doktora specjalisty chorób wewnętrznych, jakim był Schmid von Redhardt. Sporo z tych podmiotów zniknie w ciągu kilku lat – można podejrzewać, że winą mógł być szalejący kryzys przełomu lat dwudziestych i trzydziestych, ale nie tylko. Część tych podmiotów prowadzona była przez starszych przedsiębiorców – przykład spółki Myska & Ehrhardt, gdzie współzałożyciel (drugi człon nazwy) już nie żył.
Krótko później swój punkt będzie miał tu bogaty farbiarz i przemysłowiec Otto Bader, działać będzie fryzjer Max Gabriel, a importem papierosów zajmować się będzie pan Krohn. Prócz tego na chwilę (w perspektywie do 1945 roku) wpadniemy tu również po konfitury pana Wiechmann, zaś masła z powyższej marki zmienią się w firmę Nordstern Butterhandlung GmbH. Połowa lat trzydziestych przyniesie odpływ podmiotów, a fabryka ubrań działać będzie tylko częściowo na I piętrze, a ta należąca do właściciela – Karstadta – na II oraz IV. Druga połowa lat trzydziestych to dalszy odpływ firm odzieżowych z obiektu, jaki dziś zajmuje Hotel Dana. Z poprzednich kilku pozostanie tylko należąca do właściciela, a liczba dopisanych do budynku postaci spadnie poza nim do sześciu.
Na tej stronie nie ma reklam, treści sponsorowanych, płatnych ani irytujących okien. Wysokiej jakości zdjęcia, grafiki, serwer, domenę i licencje utrzymujemy wyłącznie z Waszych wpłat.
Wszystkie informacje oraz detale znajdziesz na stronie Galerii Wspierających.
W imieniu redakcyjnego kiciucha dzięki za rozważenie wsparcia 💝
Wirtualna karma
Redakcyjny kiciuch i jego pełna miska- Twój kafelek w Galerii Wspierających jeżeli chcesz!
- Ranga "Mini Wspieracz" na Forum Dyskusyjnym
- Wirtualna piona! Dzięki takim ludziom jak Ty możemy opłacać licencje, serwer oraz domenę.
Na serwer
Koszty, licencje... 💝- Twój kafelek w Galerii Wspierających jeżeli chcesz!
- Ranga "Średni Wspieracz" na Forum Dyskusyjnym
- Podziękowania personalne na Grupie Facebook specjalnym postem
Zdecyduję samemu
Dzięki za 5 zł lub nawet 500 zł!- Twój kafelek w Galerii Wspierających jeżeli chcesz!
- Ranga "Wspieracz" na Forum Dyskusyjnym zależna od kwoty (Mini 50+, Średni 100+, Wielki 200 +)
- Podziękowania personalne na Grupie Facebook specjalnym postem przy wsparciu od 100 zł
🔍︎ Możesz powiększyć kafelki kliknięciem
Jednak, co ciekawe pojawi się drogeria – prowadzić ją będzie majętniejszy Johannes Wilde. W ostatniej znanej księdze z okresu II Wojny Światowej (1943) występuje Karl Bülow, jako prowadzący handel papierosami, fryzjer Max Gabriel, Grete Kunz prowadząca pralnię, firma Nordstern Buttlerhandlung GmbH związana z handlem masłem oraz wspomniana drogeria pana Wilde. W pierwszej połowie 1944 roku budynek zostanie lekko uszkodzony, a do końca II Wojny Światowej spłonie spora część okolicznej zabudowy. Uszkodzenia w tej okolicy „nakładały się” – od nalotów dokonywanych przez amerykańskie lotnictwo na cele potencjalnie militarne (za jakie np. uznano duże browary!) oraz lotnictwo RAF (brytyjskie). Już 4 lata po wojnie rozpoczęto adaptację budynku dawnych zakładów odzieżowych Karstadta na „nasze” przedsiębiorstwa, które później znaliśmy jako markę Dana. Co ciekawe, firma Karstadta przetrwała II Wojnę Światową, a niektóre kamienice markowe tej firmy są dość podobne do „naszej” szczecińskiej. Dziś marka o tej nazwie wciąż istnieje, ale jej właścicielstwo jest już inne.
Zakłady Przemysłu Odzieżowego i Hotel Dana
Trzeba zaznaczyć, że przez pierwsze lata Dana nie posiadała takiej nazwy – były to po prostu Zakłady Przemysłu Odzieżowego, a patronowała im data 22 lipca. Nazwa „Dana” pojawiła się dopiero w latach sześćdziesiątych. Przez kolejne dekady Dana produkowała najróżniejsze ubrania i zatrudniała łącznie jako całe przedsiębiorstwo lekko rozrzucone po mieście ponad 3500 osób. Przemiany ustrojowe oraz późniejsze dwie dekady były dla polskiego przemysłu trudne – zamykano wiele zakładów, jakie w nowej rzeczywistości z różnych powodów nie utrzymały się na runku. Budynek po dawnych zakładach Karstadta i po Zakładach Przemysłu Odzieżowego Dana przejęła firma JW Construction adaptując obiekt na hotel.
Dzisiaj przed wejściem do obiektu znajduje się zabytkowa i odmalowana pompa-berlinka. Również na przełomie 2023 i 2024 roku trwała przebudowa odcinka ulicy Wyzwolenia, która się „ślimaczy” – przejazd i sygnalizacja świetlna działa, ale układ pasów wciąż do połowy 2024 roku nie jest w pełni ukończony oraz otwarty. Dla niektórych miesza się tu dość „drastycznie” nowoczesność ze starością – stara część, jaka mieści Hotel Dana z nowym wieżowcem Hanza.
Hotel Dana został otwarty w 2015 roku, a na początku 2022 roku dobyło się ciekawe spotkanie – dawnych pracowników. Pomysłodawczynią była pani Ewa Kaszuba, córka pracownika. Dzisiaj Hotel Dana jest odwiedzany, ma gości i w wyprawie po garść aktualnych fotografii spotkać można było przed głównym wejściem gromadkę osób mówiących w różnych językach. Spotkanie pracowników odbyło się w samym hotelu dzięki gościnności dyrekcji. Często wzdychamy do fotografii lub pocztówek przedwojennych restauracji i hoteli – dzisiejszy Hotel Dana posiada pomieszczenia w starym stylu, gdzie znajdują się stylizowane stare fotele, barki, kolumny i zdobienia w czarno-złotym kolorze. Do tego Hotel Dana posiada apartament prezydencki – na poddaszu, mający powierzchnię 90 metrów. Wielu narzekaczy mówi, że hotel w takim miejscu to kiepski pomysł, bo nie ma parkingu – takie „wrzaski” pojawiały się w 2015 i 2016 roku, świeżo po oddaniu do użytku.
Okazuje się, że Hotel Dana musiał chwilę poczekać – na rozpoczęcie budowy sąsiedniego wieżowca Hanza, do którego „doklejono” parking wewnętrzy hotelu, jest dobrze wkomponowany i niewielu mieszkańców miasta o tym wie 🙂 Inną ciekawostką jest forma oświetlenia – budynek ma podświetlane elementy, ale w taki sposób, by światło nie uderzało prosto w okna gości hotelowych. Zamiast tego podświetlenia skierowane są w elewację pomiędzy oknami, co razem z nierówną przedwojenną fakturą daje ciekawy efekt!
Widzę BŁĄD, mam sugestię!
Ostatnia aktualizacja 5 miesięcy temu
Możesz zgłosić problem lub propozycję rozwinięcia guzikiem poniżej albo dołącz do nas na forum dyskusyjnym.
Twórca całego tego zamieszania na Szczecin Znany i Historyczny, grzebiący pod każdą przedwojenną cegłą w Szczecinie. Dreptus okolicznus, gatunek pospolity. Droniarz, miłośnik ciemnego piwa, tematyki II Wojny Światowej. Codziennie? Po prostu brodaty brzydal.
Zajrzyj w okolicę postu!
Po prawej stronie znajdziesz mapę z lokalizacją omawianego tematu. To mapa interaktywna!
Możesz ja kliknąć i oddalić widok kółkiem myszy, co pozwoli Ci zobaczyć inne posty znajdujące się w tej okolicy. Możesz użyć „Mapy Historycznej” Szczecina, by zobaczyć ją w pełnej formie. Kliknięcie w ikonę pokaże Ci miniaturę i tytuł.
If you see this after your page is loaded completely, leafletJS files are missing.