Można! Jednym z piękniejszych starych budynków dawnego Szczecina jest willa stojąca pod adresem Krasickiego 7, tuż obok Skweru Łyczywków. Świetnie zadbana willa o ceglanych ścianach i białych drewnianych zdobieniach przykuwa oko!
Kliknij i rozwiń spis treści
Z reguły stare wille nazywać możemy od nazwiska pierwszego właściciela albo od tego, który władał budynkiem najdłużej. W tym wypadku właściciele zmieniali się dość dynamicznie. Szczecińskim „zagłębiem” willowym jest oczywiście stare Braunsfelde, Westend i Neuwestend. Nie umniejszając innym częściom miasta, to jednak w okolicy Placu Jakuba Wujka znaleźć możemy masę tych najciekawszych. Dzisiejsza uliczka Krasickiego, a dawna Gustav Freytag Weg posiada ich wiele – na dole postu klasycznie znajduje się mapka, gdzie można „przespacerować się” wirtualnie po okolicy. Z opisywaną willą związani byli głównie ludzie bogaci, w tym również rodzina żydowska, na jakiej czasy nazizmu odbiły swe piętno. Historia budynku jest o tyle ciekawa, że swoje dawne losy związało z nią sporo osób.
Sekretarz Alfred Mampe
Przed przenosinami do nowopowstałej willi pan Alfred Mampe mieszkał pod dawną Yorkstraße 1, na I piętrze. Kamienica ta dzisiaj nie istnieje, podobnie jak cała ulica. Była dość krótka i mieściła się między Niedziałkowskiego, a Felczaka, od południowo wschodniej strony dzisiejszego kompleksu Urzędu Miasta, skrzyżowanie obok Wąskiej. Na chwilę przeskoczy na dzisiejszą Piastów, by od 1903 roku mieszkać w swojej nowej willi przy dawnej… Martinstraße. Bo nim dzisiejsza Krasickiego otrzyma swoją przedwojenną nazwę istniejącą lekko ponad trzy dekady będzie się nazywać Martinstraße w Neuwestend. Po 1911 roku obszar ten przeniesie się z podmiejskich terenów Szczecina i będzie wliczany do miasta, przez co nazwa zmieni się w Gustav Freytag Weg, podobnie jak i numeracja. Początkowo i chwilowo willa pana Mampe miała numer 55, później 14, a następnie 7 po zmianie patrona ulicy.
Ten numer istnieje do dziś – czyli aktualnie jest to Krasickiego 7. Pan Alfred Mampe nie będzie mieszkać w willi długo – kilkanaście lat, bo już w 1915 roku przeniesie się na dawną Birkenalle 29, na II piętro, czyli na kamienicę przy ulicy Malczewskiego, jaka nie przetrwa wojny. Stała obok znanej nam dziś „kanapki”. Pierwszym właścicielem willi był konkretnie Alfred Albert Gotthilf Mampe, urodzony 3 maja 1874 roku w Szczecinie, gdzie również mieszkali jego rodzice. Tu też poznał swoją żonę, szczeciniankę z urodzenia, jaką była Margarete Elfriede Luise Mampe z domu Rau. Wzięli ślub 23 marca 1908 roku. Niestety pan Alfred zmarł dość wcześnie – w wieku 45 lat, 28 stycznia 1920 roku w Szczecinie nie mieszkając już w opisywanej willi.
🔍︎ Możesz powiększyć kafelki kliknięciem
Kupiec Arthur Isaac
Willę w 1915 roku przejmie kupiec Arthur Isaac, jaki prawdopodobnie nie był wcześniej mieszkańcem Szczecina. Będzie posiadał budynek tylko przez chwilę, bo już kilka lat później (w 1919) przeniesie się z Krasickiego 7 (Gustav Freytag Weg 7) na dawną Dohrnstraße 1, czyli na Zygmunta Starego. Możliwe, że zakup willi miał być tylko inwestycją, by ją sprzedać. Jego wcześniejsze losy są mi nieznane, chociaż według baz genealogicznych w Szczecinie żyła i zmarła pani Paula Isaac, jaka mogła być jego siostrą – jednak na wpis w bazach nie wskazuje nic poza zbieżnością imienia, nazwiska i siostrą właśnie. Jednak ślad po nim pojawia się w innym temacie, co potwierdza możliwy wątek. W 1925 roku ślub bierze pani Edith Isaac, która zamieszkiwała dokładnie ten sam adres, co kupiec Arthur Isaac 😉
Urodziła się jednak w Gartz, pod Szczecinem. Oznacza to, że byli rodziną, a baza genealogiczna zawiera dużo więcej detali – była to rodzina pochodzenia żydowskiego, z której część osób zginęła w wyniku rządów nazistów, w tym siostra Arthura. Pani Edith przeżyła wojnę i zmarła w 1994 roku. Jej syn, czyli wnuk Arthura – Jochanan Beer – kiedy córka wyszła za Georga Beer, urodził się 19 lipca 1926 roku w Szczecinie i zmarł w 2015 roku. Losy Arthura nie są do końca znane, ale zapisano w bazie, że zmarł w 1945 roku. Dzięki temu ustalamy też jego małżonkę, jaką była pani Gertrud Meinhardt. Warto też dodać, że pan Arthur Isaac nie był biednym człowiekiem – adres Dohrnstraße 1 (kamienica Zygmunta Starego 1) należał do niego, zaś sąsiadem w tej dużej kamienicy był mąż córki.
Na tej stronie nie ma reklam, treści sponsorowanych, płatnych ani irytujących okien. Wysokiej jakości zdjęcia, grafiki, serwer, domenę i licencje utrzymujemy wyłącznie z Waszych wpłat.
Wszystkie informacje oraz detale znajdziesz na stronie Galerii Wspierających.
W imieniu redakcyjnego kiciucha dzięki za rozważenie wsparcia 💝
Wirtualna karma
Redakcyjny kiciuch i jego pełna miska- Twój kafelek w Galerii Wspierających jeżeli chcesz!
- Ranga "Mini Wspieracz" na Forum Dyskusyjnym
- Wirtualna piona! Dzięki takim ludziom jak Ty możemy opłacać licencje, serwer oraz domenę.
Na serwer
Koszty, licencje... 💝- Twój kafelek w Galerii Wspierających jeżeli chcesz!
- Ranga "Średni Wspieracz" na Forum Dyskusyjnym
- Podziękowania personalne na Grupie Facebook specjalnym postem
Zdecyduję samemu
Dzięki za 5 zł lub nawet 500 zł!- Twój kafelek w Galerii Wspierających jeżeli chcesz!
- Ranga "Wspieracz" na Forum Dyskusyjnym zależna od kwoty (Mini 50+, Średni 100+, Wielki 200 +)
- Podziękowania personalne na Grupie Facebook specjalnym postem przy wsparciu od 100 zł
🔍︎ Możesz powiększyć kafelki kliknięciem
Handlarz Rudolf Mühlbach
Ciekawostką na temat tej postaci, jaka od 1919 roku będzie posiadać domek Krasickiego 7 jest zawód – Rudolf Mühlbach mieszkał i był właścicielem opisywanej willi, ale prowadził też sklepik kolonialny pod numerem 5, dosłownie kawałek dalej. Okazuje się, że posiadał dwie wille na raz. Zarówno wille o numerze 5, jak i zakupił po panu Isaac willę o numerze 7. Reklamował hasłem „pierwszy specjalistyczny sklep z higieniczną żywnością i napojami”. Z ksiąg adresowych wiemy, że mieszkał konkretnie pod numerem 7, a pod 5 miał sklep oraz wynajmował mieszkania.
Szczecin jest tak mały ( 😉 ), że postać Rudolfa już była kiedyś opisywana! Jakim cudem!? Z czasem otworzy swój sklep w innym miejscu miasta i zachowa się na karcie pocztowej – można inną jego lokalizację przejrzeć pod tym adresem. Był to konkretnie Emil Rudolf Hermann Franz Mühlbach, który urodził się 11 stycznia 1880 roku, a zmarł 18 lutego 1935 roku w Szczecinie. Ślub wziął 8 października 1907 roku, a żoną została Martha Emma Karoline Mühlbach z domu Radke. Willę posiadać będzie dosłownie chwilę, bo…
Kupiec Ernst Simonsohn
Przejmie adres Krasickiego 7 (Gustav Freytag Weg 7) w 1920 roku. Pojawia się w Szczecinie prawdopodobnie akurat w okolicy zakupu willi, ale są o nim możliwe, że dodatkowe informacje. Był pochodzenia żydowskiego. Zachował się dokument pozbawiający go obywatelstwa niemieckiego z 7 sierpnia 1939 roku i publikacji w zapisach państwowych z 10 sierpnia 1939. Z dokumentu wynika, że urodził się 7 lipca 1888 roku w dawnym Zirke Kreis Birnbaum, dziś to Sieraków pod Poznaniem. Prócz tego pada informacja, że został wywłaszczony z posiadanego majątku. Jego losy są mi nieznane, ale po 1938 roku Ernst Simonsohn nie pojawia się w księgach szczecińskich. Zamiast niego na chwilę widnieje Adolf Simonsohn. Znikają też inne osoby o tym nazwisku, jakie wcześniej widniały w księgach. Możliwe, że zdążyli uratować życie przed możliwym zesłaniem na Zagładę. Będzie właścicielem willi do 1924 roku. Prócz niego podaje się, że właścicielami żydowskich biznesów w Szczecinie był też Rudolf Simonsohn i Gerhard Simonsohn.
Wdowa Elfriede Kräh
Okazuje się, że willę zakupiła pani, która chwilę wcześniej została wdową. Jeszcze w 1921 roku w księgach zapisany jest Arthur Kräh, jaki żył pod dawną Bismarckstraße 19, na II piętrze. Była to kamienica przy Bałuki, narożna z Placem Zgody, od strony południowej. Pan Arthur urodził się 7 listopada 1877 roku w Gdańsku mając dość liczne rodzeństwo, a 15 października 1906 roku w Berlinie jego żoną została Elfriede Anna Luise Ottilie Kräh z domu Kraatz. I właśnie w roku śmierci męża – 31 lipca 1924 – pani Elfriede przejmie willę Krasickiego 7. Analizując pochodzenie rodziny pani Elfriede można uznać, że urodziła się tam, gdzie rodzeństwo – 24 maja 1883 roku w dawnym Gut Kosemühl Kreis Stolp, dziś to wieś kaszubska Kozin pod Bytowem. Pani Elfriede na początku lat trzydziestych przeniesie się do Polic (Pölitz) pod dawną Mühlenstraße 59.
Handlarz Heinrich Brandt
Z początku kolejny właściciel willi Krasickiego 7 „ukrywa się” przed nami tylko skrótem swojego imienia i pod popularnym nazwiskiem, a również kupców o takim imieniu i nazwisku było kilku. Dopiero w kolejnych księgach adresowych jego imię jest w pełni rozwinięte, wraz z kontynuowanym zawodem. Niestety nie mam na jego temat szerszych informacji.
Po II Wojnie Światowej
Według baz firm i podmiotów swoje biuro w 2023 roku w willi Krasickiego 7 miała firma Faro, jaka zarejestrowała się w 2015 roku. Jej głównym adresem według wpisu w bazach firm jest Wielka Odrzańska 23. Dziś jest jedną z najlepiej zadbanych willi okolicy – z dobrym dachem, czystymi cegłami, zadbanymi oknami i pięknym drewnianym oraz przeszklonym małym gankiem. Prócz tego zadbano o stylizowany stary płot, który idealnie „trzyma się” w klimatach starego świata.
Widzę BŁĄD, mam sugestię!
Ostatnia aktualizacja 3 miesiące temu
Możesz zgłosić problem lub propozycję rozwinięcia guzikiem poniżej albo dołącz do nas na forum dyskusyjnym.
Twórca całego tego zamieszania na Szczecin Znany i Historyczny, grzebiący pod każdą przedwojenną cegłą w Szczecinie. Dreptus okolicznus, gatunek pospolity. Droniarz, miłośnik ciemnego piwa, tematyki II Wojny Światowej. Codziennie? Po prostu brodaty brzydal.
Zajrzyj w okolicę postu!
Po prawej stronie znajdziesz mapę z lokalizacją omawianego tematu. To mapa interaktywna!
Możesz ja kliknąć i oddalić widok kółkiem myszy, co pozwoli Ci zobaczyć inne posty znajdujące się w tej okolicy. Możesz użyć „Mapy Historycznej” Szczecina, by zobaczyć ją w pełnej formie. Kliknięcie w ikonę pokaże Ci miniaturę i tytuł.
If you see this after your page is loaded completely, leafletJS files are missing.