Cmentarz Centralny / Hauptfriedhof

Kwatera Zasłużonych czy… zapomnianych?! 

Niby odludnie, ale jednak...

Kwatera Zasłużonych na Cmentarzu Centralnym w Szczecinie nie jest miejscem, które odwiedza się tłumnie - leży na uboczu, po wschodniej stronie, w rogu. Spoczywają tam ludzie, którzy miastu oddali albo serce, albo nawet swoje życie. Polscy bohaterowie również. Mimo tego kwatera wygląda, jakby zatrzymała się gdzieś w PRLu.

Kliknij i rozwiń spis treści

Trochę przykro się robi, spacerując w 2024 roku po Cmentarzu Centralnym i widząc, że jedna z lokalizacji, jaka powinna stanowić reprezentację miasta, a także “podziękowanie” ze strony miasta dla zasłużonych… no cóż… wygląda kiepsko. W miejscu dawnej części największego cmentarza Polski i jednego z największych w Europie – Cmentarza Centralnego – w 1967 roku urządzono Kwaterę Zasłużonych. Przed wojną znajdowało się tu urnarnium oraz ogród różany z basenem i fontanną w środku. Niewielkie oczko wodne powoli zaczęto zagospodarowywać, by wokół rosły krzewy, a na pobliskich małych pagórkach rosły róże – tak było przed wojną. Wokół znajdowały się malutkie sekcje pod groby. W szpalerach dookoła ułożonych z bukszpanów ustawiono niewielkie płytki nagrobne, pod którymi znajdowały się urny – płytki te miały 30-40 cm wysokości i kilkanaście szerokości. Nieopodal znajdowała się też kwatera urnowa, ale zdecydowanie większa, starsza i bardziej “majętna” – tam stawiano spore monumenty.
 
Wkrótce pojawi się opracowanie dwóch istotnych szczecińskich postaci historycznych. Jedna z nich spoczywa właśnie w miejscu, które znamy jako Kwatera Zasłużonych na Cmentarzu Centralnym w Szczecinie. Do swoich opracowań niemal zawsze staram się użyć najświeższych zdjęć… I trochę smutno się robi patrząc w jakim stanie jest ta kwatera. Trawa jest tu ścięta i przycinana, ale wiele do życzenia pozostawiają ścieżki oraz niektóre groby zasłużonych szczecinian i pionierów. Nie wszystkie są faktycznymi grobami – część z nich to pomniki symboliczne, dedykowane oddanym miastu i Polakom postaciom, których faktyczne groby nie istnieją. Ciekawi, czy ktokolwiek z władz miasta Szczecin wpadnie odwiedzić i sprawdzić, jak wygląda Kwatera Zasłużonych na 1 listopada, zapalić lampki tym, którzy dla miasta zrobili wiele lub oddali mu swoje serce.
 
Część jest zadbana, odmalowana i odwiedzana – widać to po kwiatach, zniczach. Z innych grobów napis na inskrypcji już dawno odpadł. Przykład nagrobka Wiesława Dachowskiego, szczecińskiego dziennikarza radiowego, zmarłego tragicznie w 1996 roku. To jego głos słyszeliśmy w popularnych “Sygnałach dnia”. Pan Wiesław rozwiódł się i miał syna. Ale czy ktoś z rodziny zagląda? Może już nie mają jak, a także nie ma kto odmalować mu inskrypcji. Czasami zdarza mi się wyczyścić i odmalować w “czynie społecznym” (za darmo i po prostu z dobroci serca) zapomniany od wielu wielu wielu lat nagrobek. Najczęściej dziecka, którego grób już od masy lat leży pod liśćmi. Robię to bo lubię i uważam, że czasami po prostu trzeba. Tu jednak mamy inną sprawę – to ludzie zasłużeni, jakich nagrobki powinny być zawsze w dobrym stanie. Z działań miasta, a nie przypadkowych brzydali brodatych, którym “leży” na sercu piękno cmentarza.
Na grobie Emanuela Messera, którego “polscy patrioci” uznali za Niemca i kilka lat temu przewrócili mu płytę widnieje napis “Człowiek żyje tak długo, jak długo trwa pamięć o nim“. Dlaczego przewrócili? Zrobili sobie “rajd” po okolicy i poprzewracali głównie nagrobki niemieckie, ale ofiarą padli też ludzie, którzy zginęli z rak Niemców w czasie II Wojny Światowej, a jakich symboliczne groby są obok… No typowe dla “karków”.
Dość przykre, że wiele organizacji patriotycznych dumnie pręży pierś swoją polskością, ale zajrzeć na groby z symbolem polskiego Rodła jakoś nie chcą. Posprzątać, odmalować, umyć. Utrzymanie porządku i jakości na tak dużym cmentarzu nie jest łatwe i nie jest tanie – zarządzający nim Zakład Usług Komunalnych nie brukuje ścieżek złotem. Jednak ta kwatera powinna być zadbana. Przykre trochę, że klasycznie fontanna nie działa. Chociaż w sumie to mocno odludna kwatera, ale bardziej smuci połamana ławka, krzywe schody i nieremontowane od ponad 50 lat krawężniki przy ścieżkach.

Kwatera Zasłużonych na Cmentarzu Centralnym w Szczecinie wygląda trochę tak, jakby była utworzona dekady temu i od tamtej pory niesprzątana oraz jakby nigdy nie było tu remontu – od pandemii minęło parę lat, a do dziś (sierpień 2024) stoi tabliczka informująca o niezbliżaniu się do fontanny i zagrożeniu epidemiologicznym. Działają w mieście ludzie, którzy za swoje pieniądze lub z prowadzonych legalnie organizowanych zbiórek rewitalizują stare groby – poniemieckie i te polskie. Warto byłoby zadać pytanie nie tylko sobie, ale i miastu – czy w Zakładzie Usług Komunalnych nie warto byłoby zatrudnić kogoś, kogo zadaniem jest dbanie o stare zapomniane groby? Niekoniecznie zabytkowe, co po prostu od wielu lat opuszczone, z jakich wypełnienie liter i inskrypcje “zeszły” wiele lat temu… Przydałby się taki ktoś, zatrudniony. Może pewnego dnia znajdzie się ktoś, kto piastować będzie oficjalne, płatne i zaszczytne stanowisko cmentarnego konserwatora zapomnianych grobów. Po co? Brzmi śmiesznie? Na co to komu? od tego jest rodzina!

Może dlatego, że na Cmentarzu Centralnym w Szczecinie są setki grobów, którymi nikt się nie opiekuje. Dlaczego? Mój własny przykład – zadbałem o grób małego rocznego dziecka, porośnięty paprociami, zamszony tak mocno, że napis nie był widoczny. Okazało się, że wracając minąłem grób… rodziców. Ci też już dawno temu odeszli. Chłopak zmarł krótko po wojnie, jego rodzice w latach siedemdziesiątych. Od ich śmierci minęło 50 lat. Możliwe, że nie mieli już więcej potomków. I co wtedy? Właśnie takimi grobami mógłby zajmować się “cmentarny konserwator”. Są też przecież groby ludzi samotnych, czy to ich wina, że zmarli i dziś o ich nagrobek nie ma kto zadbać? Nawet jeżeli taki pracownik opiekowałby się i czyścił 2-3 groby dziennie, kilka dni w tygodniu, to zawsze jest 100-200 grobów rocznie, a jeden dobrze wyczyszczony i odmalowany nagrobek mógłby przecież być w dobrym stanie kolejne kilkanaście lub więcej lat! To sprawiłoby, że nasz Cmentarz Centralny nie byłby w wielu miejscach zapomniany. Chyba dużo lepiej się robi, gdzieś na “duszy / sercu”, kiedy spacerując po nim turystycznie albo wycieczce z przewodnikiem w tle są same zadbane groby.
Prawda?

Wirtualna karma

Redakcyjny kiciuch i jego pełna miska
50 zł Jednorazowo
  • Twój kafelek w Galerii Wspierających jeżeli chcesz!
  • Ranga "Mini Wspieracz" na Forum Dyskusyjnym
  • Wirtualna piona! Dzięki takim ludziom jak Ty możemy opłacać licencje, serwer oraz domenę.

Na serwer

Koszty, licencje... 💝
100 zł Jednorazowo
  • Twój kafelek w Galerii Wspierających jeżeli chcesz!
  • Ranga "Średni Wspieracz" na Forum Dyskusyjnym
  • Podziękowania personalne na Grupie Facebook specjalnym postem
Dobry wybór

Zdecyduję samemu

Dzięki za 5 zł lub nawet 500 zł!
Dowolnie Jednorazowo
  • Twój kafelek w Galerii Wspierających jeżeli chcesz!
  • Ranga "Wspieracz" na Forum Dyskusyjnym zależna od kwoty (Mini 50+, Średni 100+, Wielki 200 +)
  • Podziękowania personalne na Grupie Facebook specjalnym postem przy wsparciu od 100 zł

Widzę BŁĄD, mam sugestię!
Ostatnia aktualizacja 3 miesiące temu
Możesz zgłosić problem lub propozycję rozwinięcia guzikiem poniżej albo dołącz do nas na forum dyskusyjnym. 

Zajrzyj w okolicę postu!

Po prawej stronie znajdziesz mapę z lokalizacją omawianego tematu. To mapa interaktywna!

Możesz ja kliknąć i oddalić widok kółkiem myszy, co pozwoli Ci zobaczyć inne posty znajdujące się w tej okolicy. Możesz użyć “Mapy Historycznej” Szczecina, by zobaczyć ją w pełnej formie. Kliknięcie w ikonę pokaże Ci miniaturę i tytuł.

Travelers' Map is loading...
If you see this after your page is loaded completely, leafletJS files are missing.

Dodaj komentarz

Historyczny Szczecin