Domek przy adresie Miłaszewskich 7 mimo, że wygląda na dość powojenny, powstał przed konfliktem. Co ciekawe, żoną właściciela była kobieta o polsko zapisywanym imieniu, a także o polsko brzmiącym nazwisku panieńskim. Czyżbyśmy trafili na ślad przedwojennej Polki w dawnym Stettinie, nim ten stał się Szczecinem?
Kliknij i rozwiń spis treści
Często bywa, że znamy miejsce w mieście tylko po nazwie. Niewiele wiemy kim był patron ulicy, o jakiej myślimy. Uliczka Miłaszewskich znajduje się pomiędzy Wojska Polskiego oraz Wyspiańskiego, tuż obok opisywanej już kiedyś willi (patrz mapka pod postem), obok pomnika Lecha Kaczyńskiego willi, w jakiej mieści się szkoła. Uliczka jest krótka, kończy się przesmykiem bez przejazdu w kierunku północnym. Od strony zachodniej stoi tu narożna z Wojska Polskiego (i do tej ulicy należąca) stara monumentalna willa, podobnie narożna od wschodu.
Przy samej uliczce głębiej (strona lewa od Wojska Polskiego) stoją zbudowane znacznie później przedwojenne domy, zaś po prawej stronie mamy nowo zbudowane na na miejscu nieużytku i starego placu zabaw osiedle bloczków. Co ciekawe, w trakcie budowy nowych obiektów zadbano o to, by większość rosnących tu drzew zachowano – deweloper mógł je „wychlastać”, a te zachowano od strony ulicy oraz dosadzono wiele mniejszych, które nie będą tak duże jak już istniejące. Pytanie – kim byli Wanda i Stanisław Miłaszewscy, aktualni patroni uliczki?
Stanisław i Wanda Miłaszewscy
Stanisław Miłaszewski przyszedł na świat 28 kwietnia 1886 roku w Warszawie, jako syn Józefata i Cecylii, z domu Żurkowska. Był literatem, filozofem i historykiem sztuki. W czerwcu 1914 roku jego żoną została Wanda Jentys. Dobrali się, bo Wanda również pasjonowała się literaturą i pisarstwem. W trakcie I Wojny Światowej Stanisław brał udział w akcjach armii generała Józefa Hellera. Później został w okresie międzywojennym między innymi kierownikiem literackim Teatru Narodowego. Przed wojną (1938) Stanisław został polskim senatorem, następnie w czasie II Wojny Światowej aktywnie działał w konspiracji, pismach państwa podziemnego. Wtedy Stanisław i Wanda intensywnie pracowali nad spisaniem wierszy, powieści i innych publikacji autorów działających w czasie okupacji i tych, którzy przebywali w obozach jenieckich.
Część ich prac została przesłana do Wielkiej Brytanii i przetłumaczona na język angielski. Stanisław i Wanda Miłaszewscy zginęli razem pod gruzami kamienicy przy ulicy Focha 4 (dzisiaj Moliera 4) w Warszawie, 10 sierpnia 1944 roku. Są upamiętnieni w różnych częściach kraju, mają swoje miejsce na tablicy w budynku Senatu, a także właśnie uliczkę w Szczecinie. Po II Wojnie Światowej komuniści objęli dzieła pary cenzurą, ta jednak jak każda tyrania prędzej, czy później upadła, a publikacje Miłaszewskich wznowiono. Ich grób znajduje się na warszawskich powązkach i przypomina o tym, że zostali zabici 10 sierpnia 1944 roku. Według innych wzmianek zginąć mieli w walce, kiedy kamienica miała być celem szturmu w trakcie powstania.
🔍︎ Możesz powiększyć kafelki kliknięciem
Johann Gustav Droysen
Przedwojennym patronem uliczki był dawny historyk. Urodził się 6 lipca 1808 roku w dawnym Treptow an der Rega, czyli w Trzebiatowie. Z rodziną przeniósł się do Szczecina, a jego ojciec był kapelanem w armii, który uczestniczył w oblężeniu Kołobrzegu w 1806-1807 roku. Ojciec był też pastorem w Gryfinie, w czasie kiedy Szczecin znajdował się pod panowaniem francuskim. Następnie studiował w Berlinie zajmując się czasami antycznymi szkoląc się dalej w Kilonii oraz Jenie. W latach pięćdziesiątych XIX wieku skupił się na historii pruskiej, z czasem wchodząc również w politykę, a jedna z jego ważniejszych publikacji historycznych miała wpływ na sprawy terytorialne z Danią. Część jego prac opublikowano już po jego śmierci w Berlinie, po 19 czerwca 1884 roku, łącznie zawierają aż 32 tomy. Również jego syn został historykiem i opisał dokładnie losy króla szwedzkiego Gustava Adolfa. Drugi z synów (Hans) też zajął się historią, tym razem związaną z Grecją i starożytnością. Uliczka Droysenweg pojawia się w szczecińskich księgach adresowych w 1935 roku.
Wszystkie informacje oraz detale znajdziesz na stronie Galerii Wspierających.
W imieniu redakcyjnego kiciucha dzięki za rozważenie wsparcia 💝
Wirtualna karma
Redakcyjny kiciuch i jego pełna miska- Twój kafelek w Galerii Wspierających jeżeli chcesz!
- Ranga "Mini Wspieracz" na Forum Dyskusyjnym
- Wirtualna piona! Dzięki takim ludziom jak Ty możemy opłacać licencje, serwer oraz domenę.
Na serwer
Koszty, licencje... 💝- Twój kafelek w Galerii Wspierających jeżeli chcesz!
- Ranga "Średni Wspieracz" na Forum Dyskusyjnym
- Podziękowania personalne na Grupie Facebook specjalnym postem
Zdecyduję samemu
Dzięki za 5 zł lub nawet 500 zł!- Twój kafelek w Galerii Wspierających jeżeli chcesz!
- Ranga "Wspieracz" na Forum Dyskusyjnym zależna od kwoty (Mini 50+, Średni 100+, Wielki 200 +)
- Podziękowania personalne na Grupie Facebook specjalnym postem przy wsparciu od 100 zł
🔍︎ Możesz powiększyć kafelki kliknięciem
Gustav Gerhard / Gerhardt, żona o polskich korzeniach
Jedynym właścicielem, ale nie jedynym mieszkańcem przedwojennym dzisiejszego adresu Miłaszewskich 7 był Gustav Gerhard. W jego nazwisku popełniono kilka razy literówkę – zapisując go w dawnych księgach jako Gustav Gerhardt, kiedy dokumenty wskazują (oraz kilka ksiąg), że był to konkretniej Gustav Adolf Gerhard. Bez litery t na końcu. Zabawnie to wygląda w kontekście przedwojennego patrona ulicy, którego syn również się nazywał Gustav, a drugi syn dawnego patrona zajmował się historią szwedzkiego króla Gustava Adolfa 😉 Zgadza się jego zawód – był pracownikiem organów ścigania, egzekutorem oraz z czasem sekretarzem zarządzającym. Właściciel przedwojenny domku przyszedł na świat 24 maja 1884 roku w dawnym Richlawo Kreis Schwentz, dziś to wieś Rychława między Grudziądzem, a Gdańskiem, na zachód od Kwidzyna. W grodzie gryfa – Szczecinie – przed przenosinami do swojego nowego domku Droysenweg 7 / Miłaszewskich 7, żył pod dawnym adresem Klosterhof 5, na II piętrze. Dobrze, że się przeprowadził, bo adres ten przestanie istnieć w trakcie II Wojny Światowej. Kamienica ta znajdowała się w miejscu dzisiejszej Trasy Zamkowej, pomiędzy ulicą Małopolską, a wieżą dzwonów Zamku Książąt Pomorskich, bliżej zamku.
Domek powstał najprawdopodobniej w 1935 roku, kiedy Gustav przenosi się, a w 1936 roku pojawia pod nowym adresem. Wiemy też, że 27 marca 1923 roku w wieku 38 lat wziął (możliwe, że drugi) ślub. Jego żoną została kobieta, która również wyszła drugi raz za mąż – była młodą wdową. Pani Helena Kilas możliwe, że była Polką. Skąd taka teoria? Niemieckie imię zapisywano Helene, tutaj mamy wyraźnie Helena. Dodatkowo jej panieńskie nazwisko brzmiało Jackiewicz oraz pochodziła z okolic polskich – urodziła się 15 kwietnia 1890 roku w ówczesnej wsi określanej jako Kamienice, w Rosji. Musimy pamiętać, że mógł być to obszar ówczesnego zaboru. Jej ślad może pochodzić do wsi Giedrojcie, dziś na Litwie, kiedy w akcie ślubu pada nazwa „Giedrojec”. Możliwe, że w rodzinie pani Heleny i Gustava nastąpiło duże poróżnienie w 1939 roku – kto wie, może z uwagi na napaść nazistowskich Niemiec na Polskę. Wiemy, że 6 października 1940 roku uprawomocnił się rozwód pani Heleny i Gustava. Losy pary po II Wojnie Światowej są mi nieznane.
Inni mieszkańcy domku przed wojną
Pani Helena oraz pan Gustav zamieszkiwali piętro domku, ale nie byli jedynymi mieszkańcami. Okazuje się, że w domku Miłaszewskich 7 / Droysenweg 7 był cały tłum ludzi. Po wybudowaniu domu sporą część pierwszego piętra zamieszkiwała rodzina Basarke – trzy osoby – wdowa Else, Fritz (członek rady dyrektorskiej) oraz techniczka dentystyczna pani Juliane. Do adresu przypisana jest też pani prowadząca prywatną szkołę kucharską Herta Stadie. Kilka lat po budowie, ale jeszcze przed wybuchem II Wojny Światowej pan Gustav przeniesie się na parter budynku, a rodzina Baserke wyprowadzi się, tak samo pani Stadie. Ich miejsce zajmie dyrektor Paul Buschow oraz kupiec Wilhelm Peters. Ten ostatni zmieni się przed 1945 rokiem z kolejnym kupcem, jakim będzie Wolfgang Lange. Tradycyjnie, mieszkańców dzisiejszych i powojennych kryje łuna tajemnicy – ochrona prywatności i danych osobowych.
Widzę BŁĄD, mam sugestię!
Ostatnia aktualizacja 2 tygodnie temu
Możesz zgłosić problem lub propozycję rozwinięcia guzikiem poniżej albo dołącz do nas na forum dyskusyjnym.
Twórca całego tego zamieszania na Szczecin Znany i Historyczny, grzebiący pod każdą przedwojenną cegłą w Szczecinie. Dreptus okolicznus, gatunek pospolity. Droniarz, miłośnik ciemnego piwa, tematyki II Wojny Światowej. Codziennie? Po prostu brodaty brzydal.
Zajrzyj w okolicę postu!
Po prawej stronie znajdziesz mapę z lokalizacją omawianego tematu. To mapa interaktywna!
Możesz ja kliknąć i oddalić widok kółkiem myszy, co pozwoli Ci zobaczyć inne posty znajdujące się w tej okolicy. Możesz użyć „Mapy Historycznej” Szczecina, by zobaczyć ją w pełnej formie. Kliknięcie w ikonę pokaże Ci miniaturę i tytuł.
If you see this after your page is loaded completely, leafletJS files are missing.