Czy powinno powstać powojenne lapidarium w Szczecinie? 

Zadaj sobie pytanie: co się staje z płytą nagrobną, gdy grób nie jest opłacany od dekad? Wielu odpowie wprost: grób jest likwidowany, więc i nagrobek również. To nie jest do końca prawdą. Teraz zadaj sobie kolejne pytanie: czy chciałbyś, by po tobie pamięć zatarła się w kruszarce do kamienia? Ostatnio wędrując po Cmentarzu Centralnym w poszukiwaniu starych i zabytkowych nagrobków, a także odwiedzając powojennych zasłużonych mieszkańców natknąłem się na załączoną do całego „apelu” płytę nagrobną. Polską, połamaną, rzuconą pod niewielkie drzewo, zarośniętą gęsto bluszczem. Oznaczyłem ja na swojej mapie i następnym razem przybyłem na miejsce ją wyczyścić, spisać oraz… O właśnie! Co dalej?! Zgłosić, że leży zniszczona pod drzewem z dala od jakiejkolwiek innej kwatery? Co się wtedy stanie? Możliwe, że zostałaby zabrana i po prostu zmielona. Może jestem jakiś „inny”, ale uważam że mielenie płyt nagrobnych i wykorzystywanie ich do czegoś innego niż upamiętnienie osoby zmarłej jest formą profanacji…

Uznałem, że trzeba ten temat rozwinąć i ustalić, co stałoby się z taką starą połamaną płytą, jaką ktoś przypadkiem znalazłby gdzieś w zaroślach, z boku ścieżki, na Cmentarzu Centralnym. W pierwszej kolejności zajrzałem do Zakładu Usług Komunalnych i głównego biura. Popytałem o kierownika wydziału usług cmentarnych, chociaż zapytanie skierowałem też do rzecznika i pani piastującej stanowisko do spraw kontaktu z mediami. Szanując twój czas – po lewej stronie (lub u góry na telefonie) znajdziesz spis nagłówków. Możesz przeskoczyć od razu do tematu lapidarium powojennego na Cmentarzu Centralnym. Omówmy jednak kwestię tego, co jaki czas opłaca się grób, jak wygląda likwidacja nagrobka oraz to, co dzieje się z płytą – to ostatnie w tym „apelu” interesować nas będzie najbardziej. Dlaczego? Za kilka lat może ruszyć masowa likwidacja nieopłaconych nagrobków na cmentarzach komunalnych…

Opłata prolongująca nienaruszalność grobu

Tak brzmi w sposób „prawny” opłata jaką musimy uiścić, by nagrobek mógł istnieć kolejne 20 lat – takie zasady są na praktycznie każdym cmentarzu komunalnym. Żadne prawo do tej pory nie „nakazuje” zarządowi komunalnego cmentarza natychmiastową likwidację nagrobka i ponowne wykorzystanie miejsca na grób. Definiuje to bardzo stary akt obowiązujący (ze zmianami) pierwotnie uchwalony 31 stycznia 1959 roku, artykuł 7, o ponownym użyciu grobu. Tu ciekawostka – groby mające wielką wartość artystyczną, należące na przykład do ludzi bardzo zamożnych mogą być zwolnione z opłaty 🙂 Bo? Bo są majestatycznie mocno zdobione… A mówi się, że po śmierci wszyscy są równi 😉 Ważne: wbrew pozorom grób nie zostaje zlikwidowany, a tak zwana likwidacja pozwala się na dochowanie w nim następnych osób stawiając często nowy kopiec lub nowy nagrobek. Uznaje się, że po ponad 20 latach można do nieopłaconego grobu dochować kolejną osobę, stawiając nowy nagrobek lub tablicę, a opłacającym miejsce wyznaczyć nową osobę. Od tego można się odwołać do sądu przed całą procedurą, mając na to rok. Grób wbrew powszechnej opinii nie jest całkowicie likwidowany – nie usuwa się szczątków. W tym temacie zajmujemy się likwidacją płyt nagrobnych, ich losami oraz tym, co się z nimi dzieje, a co powinno się dziać w sposób zgodny z szacunkiem do ludzkiej historii. Apel stojący za tym postem to chęć utworzenia w Szczecinie kwatery służącej za powojenne lapidarium.