Fryc Czernik – polski ksiądz służący w dawnym Altdamm 

W tematach historii Szczecina fascynuje mnie dawna polonia. Sporo o niej jest w książce “Dzieje Szczecina, tom III” pod redakcją Bogdana Wachowiaka, jednak poza wspomnianymi tam tematami warto zrobić “poof” z historii mniej znanych – te wcześniej opisane znajdują się w dodatkowym bloczku poniżej. Wśród mieszkańców dawnego Stettina, jacy byli Polakami rzuciło mi się w oczy nazwisko księdza. Był wspominany przez jednego z czołowych działaczy polonii przedwojennej w spisie osób najmocniej zaangażowanych. Ksiądz Czernik. Kim był? Opracowanie jego działalności w Szczecinie jest o tyle trudne, że pracował tutaj dość krótko, ale przeszukując stare archiwa i dokumenty udało mi się znaleźć kilka informacji na jego temat. I klasycznie! Jeżeli ktokolwiek wpadnie na ten tekst, a posiada o nim więcej zweryfikowanych informacji niech da znać – wystarczy rejestracja i dodanie swojego komentarza do tematu na forum lub zwykły mail kontaktowy.

Polska działalność kościelna w przedwojennym Szczecinie była przez tutejszych protestanckich działaczy i kapłanów traktowana wrogo. Z krótkiego opracowania historii polskiego towarzystwa działającego w czasie I Wojny Światowej oraz krótko po niej wspominane jest, że jeżeli ci księża trafili do Szczecina byli trzymani ciężką ręką przez lokalnego duchownego o nazwisku Steinmann, jaki miał traktować Polaków źle. Możemy wymienić jego nazwisko dokładnie dzięki księgom i potwierdzić – był nim doktor Paul Steinmann, mieszkający przy dawnej Greifenstraße 3 na I piętrze, dzisiejszej Bogurodzicy. Bohater tego krótkiego opracowania i wspomnienia o polonijnym wątku w dawnym Szczecinie – ksiądz Fryc Czernik – zapisany został w księgach niemieckich w 1925 roku jako Fritz Czernik, a służyć w szczecinie mógł od pierwszej połowy lat dwudziestych. Tu warto zauważyć, że spisana przez Antoniego Szumana krótka publikacja wspominająca o polonii nie wymienia jego nazwiska. Ta jednak opisuje czasy chwilę wcześniej, czyli ksiądz Czernik pojawia się w Szczecinie krótko po tym, jak Szuman spisał swoją listę. 

Według ksiąg służył w mieście tylko kilka lat, ale usługiwał w danym Altdamm (Dąbie) żyjąc pod tamtejszą Plönestraße 11, na parterze. Okazuje się, że ksiądz nie był byle kim. Budynek z kościołem katolickim o numerze 11 znajdowałaby się przy ówczesnej Mierniczej, ale tuż przy brzegu Płoni. Droga ta przechodziła jeszcze dalej na wylot (na południowy wschód) przez dzisiejszy park, w formie szerokiej ścieżki, a jej dawny zarys można dostrzec na skrzyżowaniu Miernicza–Koszarowa idąc w stronę Racławickiej. Właścicielem obiektu był podmiot Fürstbischöflichen Stuhl zu Breslau, czyli w luźnym tłumaczeniu biskupstwo książęce z Wrocławia. Po drugiej stronie brzegu Płoni, obok Racławickiej znajdowałaby się też katolicka kaplica. Pozwala nam to sugerować, że ksiądz Fryc Czernik nie tylko został tu wysłany, ale później stąd “odesłany” z powrotem na Śląsk.