Dzisiejsza willa Wellmera przy Marii Skłodowskiej Curie przygotowuje się do generalnego remontu. Do niedawna - do przeniesienia na Wieniawskiego - działa tam między innymi Okręgowa Izba Lekarska w Szczecinie oraz kilka innych podmiotów. Remont ma wkrótce ruszyć i na pewno doda się fotografie z trwania remontu oraz po jego zakończeniu. Będzie dobrze! 🙂
Kliknij i rozwiń spis treści
Wkrótce willa Wellmera ma przejść totalny remont i zachwycać na tle tkanki miejskiej. Oby tak się stało. Na ten moment poczekamy i na pewno doda się fotografie po remoncie do galerii. W sieci panuje niestety na temat willi lekki „bajzel”, bo w kilku miejscach podaje się, że willa Wellmera powstała po prostu w latach dwudziestych, a w innych przeinaczono to, że powstała od razu w 1920 roku, co nie jest prawdą. W starych dokumentacjach podaje się mocno zaokrąglone lata 1920-1933, co jest bardzo dużym „rozstrzałem”. Wkładka do ewidencji zabytków wykonana w 1996 roku jest nieprecyzyjna, ale w tamtych latach nie posiadaliśmy dostępu do tak szerokich źródeł, jak dzisiaj. Z wkładki przeniesiono do szczecińskiej sieci kilka nieprecyzyjnych informacji, jak data sprzedaży willi dla firmy ubezpieczeniowej.
Krąży też legenda, że pierwszymi właścicielami willi – rodzina Wellmer – była związana z medycyną. To też nie jest prawdą, bo pierwszym właścicielem faktycznie był człowiek o tytule doktora, ale był on przemysłowcem (właścicielem fabryki – fabrikbesitzer), a nie lekarzem 😉 Dodatkowo właściciel w niej nie mieszkał, a żyła jego rodzina. Historia willi sięga około 1925 roku, kiedy rok później pojawia się jako budynek przypisany nie do ulicy Marii Skłodowskiej Curie, a jeszcze do ulicy Wojska Polskiego, czyli dawnej Falkenwalderstraße 72f. Ten wątek pomija się w wielu krótkich kopiowanych po całej szczecińskiej sieci wzmiankach.
Budynek po powstaniu zajmowały aż trzy główne postacie rodziny Wellmer wraz z innymi – właściciele podzieleni są poniżej na nagłówki. Faktycznie mieszkały w willi dwie główne osoby z rodziny. By ustalić dokładniej możliwą datę budowy bez analizy dokumentów bezpośrednio w archiwach (fizycznie) musimy patrzeć na początkowe przypisanie adresu do Wojska Polskiego. Ta konkretna rodzina Wellmer zdaje się, że nie mieszkała wcześniej w Szczecinie, a ich pierwszy współmieszkaniec – emerytowany pracownik policji Karl Klemm – żył jeszcze w 1924 roku pod innym adresem. Kiedy willa Wellmer powstała emerytowany policjant zamieszkiwał podziemie budynku. Można podejrzewać, że willa powstawała w 1924 roku właśnie, kiedy w 1925 roku widnieje już w księgach, więc musiała powstać najwcześniej w roku poprzednim. Ale opiszmy też patronów ulicy!
Maria Skłodowska Curie i Eduard Mörike
Powojenną patronką jest chyba jedna z najsłynniejszych Polek, jakiej nie trzeba przedstawiać, prawda? Urodziła się 7 listopada 1867 roku w Warszawie, a drugą część nazwiska otrzymała dzięki mężowi – nim był Pierre Curie. Mimo, że była jedną z najsłynniejszych Polek w historii to nigdy nie miała polskiego obywatelstwa oraz była pierwszą kobietą-profesorką na paryskiej Sorbonie. Również, mimo że była jedną z najbardziej wykształconych, zasłużonych dla nauki i sławnych kobiet swego czasu w Europie to bywało, że w Polsce uznawano ją za cudzoziemkę, a Akademia Nauk była jej nieprzychylna. Inne uniwersytety owszem, nadając jej tytuły. Otrzymała dwukrotnie Nagrodę Nobla – w fizyce i chemii. Zmarła 4 lipca 1934 roku w Passy, we Francji. Ciało jej oraz pierwszego męża przeniesiono do paryskiego Panteonu. Patronem przedwojennym ulicy był Eduard Mörike, urodzony 8 września 1804 roku w Ludwigsburgu w Badenii-Wirtembergii. Był pastorem oraz romantycznym poetą piszącym nowele. Wiele jego utworów stało się pieśniami ludowymi. Zajmował się również rysunkiem. Zmarł 4 czerwca 1875 roku w Stuttgarcie.
Ernst Wellmer, emerytowany rektor
Właścicielem budynku był posiadacz fabryki (fabrikbesitzer) o nazwisku Wellmer i mający tytuł doktora, ale zarządcą w jego imieniu i faktycznym mieszkańcem był emerytowany rektor (czyli dyrektor szkoły w ówczesnym nazewnictwie) Ernst Wilhelm Wellmer. Jednak to symbol HW nad wejściem do willi związany jest z właścicielem – był to H. Wellmer, od imienia i nazwiska. Żadna z postaci o tym nazwisku nie występuje przed budową willi w Szczecinie przez wiele lat, ale o zamieszkaniu w pierwszej połowie lat dwudziestych świadczą dokumenty. Drugim mieszkańcem willi (poza wymienionym wyżej emerytowanym policjantem) był radca i nauczyciel Friedrich Wellmer. Niestety rok po możliwym powstaniu willi – 1925 – umiera Ernst Wilhelm Wellmer, już mając podany ostatni adres zamieszkania jako Mörikeweg 11. Emerytowany rektor urodził się około 1850 roku w dawnym Breitzig Kreis Pyritz, dzisiaj to Brzesko obok Pyrzyc. Jego żoną była Berta Wellmer ze znanego pod Pyrzycami domu von Zaleski. Emerytowany rektor Ernst Wilhelm Wellmer zmarł 25 maja 1925 roku mając podany w akcie zgonu adres Mörikeweg 11 (Skłodowskiej Curie 11).
Znaną historii córką tego małżeństwa była Margarethe Wellmer, jaka zmarła młodo – urodziła się około 1884 roku w dawnym Freystadt Kreis Rosenberg (dzisiaj Kisielice między Grudziądzem i Olsztynem), jaka zmarła mając 17 lat 17 sierpnia 1901 roku. Jednak ostatecznie adres willi zmieni się w 1926 roku z przypisania do Wojska Polskiego na Skłodowskiej Curie. Wiemy też, że po śmierci ojca radca i nauczyciel przejdzie na emeryturę – konkretnie był to Friedrich Heinrich Curt Wellmer i przeniesie się do Berlina. Urodził się 26 maja 1881 roku w dawnym Groß Schwansfeld Kreis Friedland, dziś to wieś Łębnik przy granicy z obwodem królewieckim. Zmarł 19 października 1938 o 8:45 w swoim mieszkaniu w Berlinie, a akt zgonu podpisała mieszkająca z nim Magdalene Wellmer. Do momentu zmiany właściciela willę pod koniec lat dwudziestych zamieszkują głównie najemcy, a pan Friedrich Wellmer przeniesie się do Berlina. Wśród mieszkańców wymienić można ślusarza o nazwisku Blümke oraz inżyniera o nazwisku Ofer.
Wszystkie informacje oraz detale znajdziesz na stronie Galerii Wspierających.
W imieniu redakcyjnego kiciucha dzięki za rozważenie wsparcia 💝
Wirtualna karma
Redakcyjny kiciuch i jego pełna miska- Twój kafelek w Galerii Wspierających jeżeli chcesz!
- Ranga "Mini Wspieracz" na Forum Dyskusyjnym
- Wirtualna piona! Dzięki takim ludziom jak Ty możemy opłacać licencje, serwer oraz domenę.
Na serwer
Koszty, licencje... 💝- Twój kafelek w Galerii Wspierających jeżeli chcesz!
- Ranga "Średni Wspieracz" na Forum Dyskusyjnym
- Podziękowania personalne na Grupie Facebook specjalnym postem
Zdecyduję samemu
Dzięki za 5 zł lub nawet 500 zł!- Twój kafelek w Galerii Wspierających jeżeli chcesz!
- Ranga "Wspieracz" na Forum Dyskusyjnym zależna od kwoty (Mini 50+, Średni 100+, Wielki 200 +)
- Podziękowania personalne na Grupie Facebook specjalnym postem przy wsparciu od 100 zł
Carl Rieck, okulista
Dopiero drugi właściciel willi faktycznie był lekarzem, a konkretnie okulistą o tytule doktora. Nim przeniósł się do willi pod Mörikeweg 11 (Skłodowskiej Curie 11) żył i miał gabinet pod dawną Am Königstor 8, na II piętrze, czyli przy dzisiejszym Placu Hołdu Pruskiego. Kamienica ta przetrwała wojnę, ale w 1939 roku została oskubana z pięknych detali przez ówczesne władze nazistowskie, które utworzyły tam budynek prasy propagandowej – to budynek narożny z Placem Żołnierza, gdzie do niedawna działał Kurier Szczeciński, jaki przeniósł się na Malczewskiego. Bardzo dobrze „składa się” w całość jeden zachowany na jego temat dokument. Według listy pasażerów statku Trave, jaki wypłynął z Hamburga 4 marca 1933 roku na pokładzie znajdował się doktor nauk medycznych Carl Rieck, który za ostatnie miejsce zamieszkania podał ówczesny Stettin. Z dokumentu wynika, że urodził się 19 czerwca 1875 roku w Glien. Łączy się to w dość ciekawy sposób z faktem, że akurat kilka lat później willa zostaje sprzedana.
Ciekawostką z jego życiorysu jest wypoczynek w 1929 i 1932 roku w Świnoujściu, gdzie zapisał się jako gość hotelu Walfisch, a następnie hotelu Preußenhof, wraz z rodziną. Okazuje się też, że doktor okulista Carl Rieck ze Szczecina był człowiekiem szlachetnym. Miał podpisaną umowę z urzędem pomocy społecznej w nieodległym Anklam, gdzie świadczył usługi dla ludzi ubogich. Świadczy o tym wypis z prasy w Anklam z 11 marca 1921 roku, jaki podpisał tamtejszy powiatowy urzędnik socjalny o nazwisku Dahmke. Informację tę potwierdzono raz jeszcze ogłoszeniem powiatu pomorskiego w 1922 roku, gdzie ówczesny „wojewoda” zapraszał na tanią opiekę i zabiegi u doktora Rieck w Szczecinie, jaką finansowało stowarzyszenie. Był też pasjonatem historii, gdzie wymieniono go jako nowego członka Towarzystwa Historii Starożytności Pomorza w 1906 roku.
Na krótko przed wyprowadzką ze Szczecina doktor okulista Carl Rieck miał jeszcze dopisany adres przy dzisiejszej Jana Kochanowskiego, a dawnej Goethealle 18. W połowie lat trzydziestych innym mieszkańcem willi był jeszcze generalny dyrektor Bruno Stieringer. Podaje się, że willę zakupił poniższy podmiot w 1938 roku, jednak księgi adresowe podają już rok 1936 – czyli najprawdopodobniej zakup nastąpił w roku 1935.
„National” Allgemeine Versicherung AG, Stettin
Budynek w 1935 roku przejmie bank ubezpieczeniowy znajdujący się przy dawnym Roßmarkt 2, czyli dzisiejszym Placu Orła Białego, który założono w połowie XIX wieku jako pierwszy prywatny bank ubezpieczeniowy działający na Pomorzu. Tu warto wspomnieć, że współmieszkający w willi z panem Rieck (przez chwilę) konsul Bruno Stieringer był właśnie generalnym dyrektorem opisywanego banku. Wcześniej mieszkał w gmachu banku przy Placu Orła Białego. Kierowcą jaki będzie żył w budynku był również Herbert Beyer. Bank ubezpieczeniowy po II Wojnie Światowej został reaktywowany w mieście, w jakim spora część dawnych szczecinian i przedwojennej historii znalazła swoje miejsce – w Lubece – przez dyrektora Bruno Stieringera oraz jego zastępcę Wernera Platha, urodzonego w Szczecinie. Warto jako ciekawostkę dodać, że w Lubece od bardzo dawna działał i dalej działa Haus Stettin, jakby dom pamięci związanej z dawną historią miasta. Z wzmianek wiadomo, że Bruno przekazał Wernerowi miano prezesa w 1947 roku. Willa Wellmera miała też swojego dozorcę, jakim w okresie II Wojny Światowej był Elling Melzen. Zdaje się też (na bazie ksiąg berlińskich), że Bruno Stieringer wcześniej (przed okresem szczecińskim) był dyrektorem oddziału zajmującego się ubezpieczeniem pożarniczym w Berlinie.
Okręgowa Izba Lekarska
Od wielu lat w budynku, jaki znamy pod nazwą Willa Wellmera działała Okręgowa Izba Lekarska, która w 2023 roku z firmą Dedaco podpisała dokumentację projektową. Izba przeniosła się niedawno na ulicę Wieniawskiego. Wkrótce willa ma przejść remont oraz stać się miejscem dla lekarzy seniorów. Przebudowie ma ulec cały budynek – piwnice, poddasze i wnętrza, z zachowaniem starych elementów. Powstający w willi Dom Lekarza Seniora w Szczecinie nie będzie przeznaczony wyłącznie dla seniorów – młodzi lekarze również znajdą tu swoje miejsce. Prócz tego działa tu biuro okręgowego rzecznika odpowiedzialności zawodowej, klub Remedium oraz okręgowy sąd lekarski. Zdjęcia z 2009 roku z wnętrza willi Wellmera można zobaczyć w starym poście na Sedinie pod tym adresem.
Widzę BŁĄD, mam sugestię!
Ostatnia aktualizacja 3 dni temu
Możesz zgłosić problem lub propozycję rozwinięcia guzikiem poniżej albo dołącz do nas na forum dyskusyjnym.
Twórca całego tego zamieszania na Szczecin Znany i Historyczny, grzebiący pod każdą przedwojenną cegłą w Szczecinie. Dreptus okolicznus, gatunek pospolity. Droniarz, miłośnik ciemnego piwa, tematyki II Wojny Światowej. Codziennie? Po prostu brodaty brzydal.
Zajrzyj w okolicę postu!
Po prawej stronie znajdziesz mapę z lokalizacją omawianego tematu. To mapa interaktywna!
Możesz ja kliknąć i oddalić widok kółkiem myszy, co pozwoli Ci zobaczyć inne posty znajdujące się w tej okolicy. Możesz użyć „Mapy Historycznej” Szczecina, by zobaczyć ją w pełnej formie. Kliknięcie w ikonę pokaże Ci miniaturę i tytuł.
If you see this after your page is loaded completely, leafletJS files are missing.