W mojej wizycie na ruinach dawnej wsi leśników Jägersweil (Błędno) minęło mnie kilkanaście samochodów od strony Tczewskiej i myślę, że kilkadziesiąt lub kilkaset na autostradzie. Tuż obok kiedyś znajdowała się osada, o jakiej bardzo mało jest informacji w szczecińskiej sieci.
Kliknij i rozwiń spis treści
Są miejsca w okolicy Szczecina, które opisane są tylko jednym zdaniem – należy do nich nieistniejący dziś Błędów, osada, którą tysiące kierowców mijają codziennie w drodze samochodem. Gdzie? Przy autostradzie, na prawobrzeżu. Czas to zmienić i dodać do tematu trochę nazwisk, właścicieli, a także niezwykłą ciekawostkę związaną z… zdziczałą świnią. By na start dobrze objaśnić lokalizację – dawne i nieistniejące dziś Błędno określane było jako Jägersweil Kreis Naugard, czyli należało do powiatu nowogardzkiego. W poszukiwaniach musimy pamiętać, że drugie znajdowało się w dziś niemieckim i dawnym Kreis Saatzig, na północny zachód od Szczecina. Dzisiaj ślady ruin widoczne są przy tak zwanym Węźle Tczewska, czyli skrzyżowaniu ulicy Irydowej, Tczewskiej oraz autostrady A6/S3. Osada, co ciekawe istniała jeszcze wtedy, gdy budowano autostradę za czasów niemieckich, a w pierwszej połowie XIX wieku była samotnią leśników, z dala od cywilizacji. Dzisiaj ruiny widoczne są w części południowo zachodniej, od łuku Tczewskiej i wjazdu na węzeł, mając autostradę po prawej (wschodniej) stronie. W dawnych księgach nazwę zapisywano również jako Jägerweil. Wieś przynależała do pobliskiego Franzhausen (Stary Szlak) w XIX wieku. Osada mogła powstać wraz z innymi osadami oraz reformami, które przeprowadzano w połowie XVIII wieku – wielkie przedsięwzięcia tamtych czasów zakładały powstanie masy folwarków, kolonii, osad i leśniczówek.
Pierwsza połowa XIX wieku
W 1825 roku królewska inspekcja leśna ogłosiła, że w Jägersweil dostępne jest do wykupienia drewno pochodzące z okolicznych sadów i lasów Ablage Plöneort, a termin wyznaczono na 12 grudnia. Zaznaczono, że korzystając z pobliskiej kolei łatwo będzie dostarczyć zakupione drewno do miasta. Kondolencje pojawiają się w związku z Jägersweil (Błędno) 26 lutego 1830 roku – złożył je królewski leśnik z tytułem mistrza pan Kayser, żyjący ówcześnie w osadzie. Wyrazy współczucia wyraził z powodu śmierci szwagierki, jaką była Auguste Gené. Problem w tym, że nie wyznaczono, czy dokładnie chodzi o nieistniejące dziś Błędno, bo przedwojenna nazwa istniała też pod Stralsundem, ale wzmianka pojawiła się w prasie szczecińskiej. Ale potwierdzenie, że faktycznie był leśnikiem z opisywanej lokalizacji znajdujemy w ofercie sprzedaży kory i drewna z 31 marca 1826 roku, gdzie jasno dopisano, że chodzi o Jägersweil bei Altdamm (Błędno przy Dąbiu). Nie był jedynym pracownikiem w tym okresie – 21 stycznia 1832 roku ogłoszono, że mieszkający w leśniczówce Pucko (Pütt) pan Schmidt otrzymał zgodę, by zamieszkać w Jägersweil bei Damm.
🔍︎ Możesz powiększyć kafelki kliknięciem
Ciekawostka pada w prasie nieco później – 10 marca 1835 roku informowano, że tama na stawie przy Jägersweil została przerwana, a to spowodowało również zalanie nieoficjalnej drogi w pobliżu. Informowano, że trasa do Dąbia od strony wschodu biegnie teraz przez nieistniejący 🔗 Hornskrug (Rzęśnica). Zaznaczono, że szybko przystąpiono do częściowego opróżnienia stawu obok Jägersweil, by móc naprawić tamę. Możliwość przejazdu udostępniono ponownie informując o tym 29 marca 1838 roku. Znane jest nazwisko właściciela Jägersweil w pierwszej połowie XIX wieku. W sumie to dwóch sprzedających. W 1842 roku sprzedaż Jägersweil obok Alt-Damm (Błędno obok Dąbia) oferował posiadacz ziemski Fechtner, ale już z ogłoszenia prasowego 2 marca 1843 roku dowiadujemy się, że właściciel ziemski o nazwisku Jordan również planował sprzedać ten majątek.
Ferdinand Theodor Spühl
Reklamował w ciekawy sposób – niedaleko szosy Szczecin–Stargard, blisko planowanej linii kolei żelaznej, od 100 do 120 mórg gruntów ornych, lasów i trzciny cukrowej, do tego miejsca łowieckie i rybackie wraz z domami mieszkalnymi. Oferty można było składać w komturze panów Bernsee & Gloth w Szczecinie, a także w samej osadzie Jägersweil (Błędów) u inspektora nazwiskiem Dunschateau. Już krótko później – w 1848 roku – podawany jest ktoś, kto majątek mógł kupić. Nowym właścicielem mógł być gutsbesitzer Ferdinand Theodor Spühl. Udaje się ustalić jego losy poprzez jego akt zgonu początkowo prowadzący do Berlina. Okazało się, że Ferdinand Theodor Spühl był obrotnym kupcem. Jego syn Gustav Adolf Spühl urodził się właśnie w Jägersweil, a akt zgonu wystawiono 17 maja 1916 roku, kiedy żył już w Berlinie. Jego ojciec również tam żył i stamtąd prowadził interesy. Ojciec narobił też całą gromadkę dzieci 😉 Matką Gustava, a żoną właściciela majątku Jägersweil była Auguste Spühl z domu Vogelsang. Niestety pan Spühl również nie chciał władać majątkiem długo, bo również w 1848 pojawia się oferta sprzedaży na jego nazwisko.
Na tej stronie nie ma reklam, treści sponsorowanych, płatnych ani irytujących okien. Wysokiej jakości zdjęcia, grafiki, serwer, domenę i licencje utrzymujemy wyłącznie z Waszych wpłat.
Wszystkie informacje oraz detale znajdziesz na stronie Galerii Wspierających.
W imieniu redakcyjnego kiciucha dzięki za rozważenie wsparcia 💝
Wirtualna karma
Redakcyjny kiciuch i jego pełna miska- Twój kafelek w Galerii Wspierających jeżeli chcesz!
- Ranga "Mini Wspieracz" na Forum Dyskusyjnym
- Wirtualna piona! Dzięki takim ludziom jak Ty możemy opłacać licencje, serwer oraz domenę.
Na serwer
Koszty, licencje... 💝- Twój kafelek w Galerii Wspierających jeżeli chcesz!
- Ranga "Średni Wspieracz" na Forum Dyskusyjnym
- Podziękowania personalne na Grupie Facebook specjalnym postem
Zdecyduję samemu
Dzięki za 5 zł lub nawet 500 zł!- Twój kafelek w Galerii Wspierających jeżeli chcesz!
- Ranga "Wspieracz" na Forum Dyskusyjnym od kwoty (Mini 50+, Średni 100+, Wielki 200 +)
- Podziękowania personalne na Grupie Facebook specjalnym postem przy wsparciu od 100 zł
🔍︎ Możesz powiększyć kafelki kliknięciem
Druga połowa XIX wieku
Według spisu statystycznego z 1854 roku w osadzie był 1 dom mieszkalny zamieszkany przez 8 osób. Krótko później – w 1865 – osadę opisuje Berghaus opisując, że osada miała 7 mieszkańców i 92 mórg ziemi oraz była dawną osadą leśników. Następnie w ogłoszeniu z 1867 roku w powiecie nowogardzkim (dawnym Kreis Naugard) obwieszczono, że na grzywnę skazany został Daniel Friedrich Grützmacher z Jägersweil. Możliwe, że urodził się 19 marca 1846 roku w Nowogardzie, chociaż wzmianka o pościgu opisuje, że urodził się w 1842 roku w Jägersweil. Liczba mieszkańców po 1868 roku spada. Spis statystyczny z 1875 podaje 1 dom i 5 mieszkańców, z 1888 roku 1 dom i 8 mieszkańców a z 1895 podaje tylko 3 mieszkańców.
Atak dzikiej świni 🙂
W niezwykły sposób poznajemy właściciela osady Jägerweil (Błędno) na przełomie XIX i XX wieku. Dzisiaj pan Pagenkopf musi się trochę śmiać z innego świata. Prasa donosiła 14 sierpnia 1906 roku, że w trakcie podroży przez pobliski las wraz z żoną został zaatakowany przez… zdziczałą świnię. Ta miała uciec hodowcy w dawnym Hackenwalde (Krępsko przy Nowogardzie) i przedostać się dalej na południe dobre kilkanaście kilometrów. Pan Pagenkopf obronił siebie i żonę, mimo że świnia rozszarpała mu ubranie. Udało mu się zwierzę złapać i zamknąć w swojej stajni. Początkowo ten pan jest za łuną tajemnicy, ale odkrywamy że najprawdopodobniej miał syna – 14 stycznia 1908 roku urodził się Werner Max Siegfried Pagenkopf, a jego żoną (czyli synową) została Sophie Martha Pagenkopf z polskobrzmiącego nazwiska Piankowski.
Bardzo możliwe, że była Polką – rodzicami pani Sophie (Zofii?) byli Adam Piankowski i Helene Maria Piankowska z domu Rumkiewicz. Werner miał umrzeć gdzieś w marcu 1945 roku według wpisu z bazy genealogicznej. Od marca 1945 roku był uznawany za zaginionego w Gdańsku, nie widnieje jednak w szczecińskich księgach adresowych z okresu II Wojny Światowej. Znane są dokładniejsze nazwiska dzięki genealogii rodziny – ojcem Wernera był posiadacz osady, Ernst Johannes Julius Pagenkopf (1870-1940) oraz jego żona Anna Maria Bertha Pagenkopf z domu Büttner. Rodzina przybyła spod Gdańska. Rodzice Anny Marii Berhy żyli w Grabowie pod Szczecinem, gdzie też zmarli.
Zaś rodzice Ernsta (właściciela) i dziadkowie Wernera zamieszkali w opisanym 🔗 Starym Szlaku (Franzhausen), gdzie najpierw zmarła pani Marie Luise Pagenkopf z domu Haas (1833-1904), a potem Johann Friedrich August Pagenkopf (1821-1905). Zostali pochowani na cmentarzu w Starym Szlaku. Dla ścisłości – właścicielem majątku był Ernst Johannes Julius Pagenkopf i jego żona Anna Maria Bertha. To o nich mowa w prasie mimo braku dokładnych imion. Wiemy, że Ernst zmarł w Szczecinie 8 czerwca 1940 roku. Niestety poznajemy też smutny wątek. Pani Anna (żona właściciela) zmarła wcześnie, w wieku 37 lat w Jägersweil (Błędno). Znane są nazwiska mieszkańców tuż przed zdobyciem obszaru w 1945 roku, którzy żyli w opisywanej lokalizacji w czasie II Wojny Światowej. Z lat trzydziestych można wymienić pana o nazwisku August Plitzkow – był rolnikiem – prawdopodobnie wyprowadził się przed 1945.
To między innymi księgowy Alfred Biering zamieszkujący dom o nazwie Kölpin’sches Haus (dom pana Kölpin), z nim mieszkał też rolnik Paul Grünberg. Właścicielem dużego domu mieszkalnego był rolnik i posiadacz łąk uprawnych Karl Kölpin. Kolejnym mieszkańcem był ślusarz August Röder, rolnik Paul Schmidt mieszkający we własnym domu (Schmidt’sches Haus) oraz mający biznes w Szczecinie przy Emilii Plater (Langestraße 74) zajmujący się budową pieców Adolf Uster. Swoje mieszkanie miał jednak właśnie w Jägersweil (Błędów). Z ksiąg wynika, że znajdowały się tam 3 główne budynki mieszkalne – dom pana Kölpin zamieszkały przez 4 główne osoby, prócz powyższych również podoficer Max Miehlke. Drugim budynkiem był dom ślusarza Augusta Rödera i dom rolnika Schmidta. W dokumentach widnieje też nowa budowa w trakcie wojny – właścicielem domu, jaki mógł nie być ukończony był pan o nazwisku Gläser.
Widzę BŁĄD, mam sugestię!
Ostatnia aktualizacja 10 godzin temu
Możesz zgłosić problem lub propozycję rozwinięcia guzikiem poniżej albo dołącz do nas na forum dyskusyjnym. Pole komentarzy znajdziesz niżej.
Twórca całego tego zamieszania na Szczecin Znany i Historyczny, grzebiący pod każdą przedwojenną cegłą w Szczecinie. Dreptus okolicznus, gatunek pospolity. Droniarz, miłośnik ciemnego piwa, tematyki II Wojny Światowej. Codziennie? Po prostu brodaty brzydal.
Zajrzyj w okolicę postu!
Po prawej stronie znajdziesz mapę z lokalizacją omawianego tematu. To mapa interaktywna!
Możesz ja kliknąć i oddalić widok kółkiem myszy, co pozwoli Ci zobaczyć inne posty znajdujące się w tej okolicy. Możesz użyć „Mapy Historycznej” Szczecina, by zobaczyć ją w pełnej formie. Kliknięcie w ikonę pokaże Ci miniaturę i tytuł.
If you see this after your page is loaded completely, leafletJS files are missing.