Od jego śmierci minęło 90 lat, ale nagrobek cudem ocalał na szczecińskim Cmentarzu Centralnym w dość dobrym stanie. Może dlatego, że bywał obrośnięty bluszczem i stoi z dala od głównych alejek. Wiele z takich nielicznych pozostałości nie padło "ofiarą" opracowań. Czas to trochę zmienić i zrobić "poof" z historii!
Kliknij i rozwiń spis treści
Na Cmentarzu Centralnym w Szczecinie pochowanych jest podobno około 300 000 osób, chociaż te szacunki pochodzą sprzed lat – dziś ta liczba może być zdecydowanie większa. Wśród tych setek tysięcy pozostała do dziś garstka nagrobków zabytkowych, z których duża większość jest „anonimowa” – stoją, ale ich opracowań nie ma. Wśród tych najbardziej znanych nagrobków przedwojennych znajdziemy znaną rodzinę armatorów – Gribel, rodzinę kupców i dyplomatów – Ahrens, nadburmistrza Szczecina i autora gigantycznej przebudowy z końca XIX wieku – Hakena oraz jego żony. Poza nimi pod krzakami, pod drzewami i w zaroślach ukryte są nieopisane szeroko (do dziś!) groby dawnych mieszkańców. Czas zdmuchnąć kurz z kolejnego.
W kontekście opisywania starej historii, a tej powojennej zaznaczyć trzeba duży problem – dokumentacja przedwojenna jest zdecydowanie bogatsza. Spisywano wiele detali, pochodzenie, rodziców, żonę i zawód, jaki wykonywał zmarły. Dziś takie informacje są albo dostępne wyłącznie dla rodziny zmarłego, albo kryje to prawo do prywatności potomków lub rodziców. Dzięki temu, że możemy łatwo odkryć losy dawnego mieszkańca Szczecina możemy też prześledzić jego losy – zobaczyć to, gdzie mieszkał i kim był. Zacznijmy od początku i narodzin postaci za opisanym grobem…
Paul Richard Franz Schattschneider
Przychodzi na świat 14 września 1871 roku w dawnym Greifenhagen, dziś to Gryfino. Jego ojcem był żyjący tam do śmierci Friedrich Schattschneider, matką zaś Auguste Schattschneider z domu Langenfeldt. Do Szczecina przyjedzie w wieku około 29 lat, na przełomie XIX i XX wieku. Był raczej obrotnym człowiekiem, który szybko wyrobił sobie markę oraz dobrą posadę, możliwe że po rodzicach. Zajmował się spedycją i transportem mebli. Zamieszkał przy dawnej Große Lastadie 85, na I piętrze. Dzisiaj ten ciąg kamienic nie istnieje – znajdowałby się przy Energetyków, od Ronda Portowców do Mostu Portowego, po stronie południowej.
Wkrótce weźmie ślub oraz nieco zmieni swoją pracę – zostanie inspektorem kolejowym, jaki swoje biuro będzie mieć pod wspomnianym adresem, ale mieszkać będzie pod numerem 90-92 w dawnym ciągu kamienic o nazwie Hansahaus. Ten znajdował się nieco bliżej Mostu Portowego na Łasztowni, wciąż w tym samym południowym ciągu zabudowy. Ślub weźmie 30 października 1906 roku w wieku 35 lat, a jego żoną zostanie pani Elise Elli Amalie Schattschneider z domu Hahn. Była szczecinianką i najprawdopodobniej przeżyła również II Wojnę Światową – jej nazwiska nie mamy na grobie Paula, jaki ocalał do dzisiaj.
W momencie ślubu żył pod numerem 79 i pokrywa się z tym numerem inna postać z jego rodziny, możliwe że siostra, która urodziła syna. Pod tym samym adresem pani Helene Pauline Ottilie Schattschneider rodzi, a synem był Paul Georg Schattschneider, jaki przyszedł na świat 16 lipca 1889 roku. Niestety chłopiec umiera krótko później. W akcie zgonu nie podano nazwiska ojca. W 1918 roku Paul Schattschneider wypoczywa z żoną w Świnoujściu w tamtejszym ówczesnym hotelu Schloß am Meer.
🔍︎ Możesz powiększyć kafelki kliknięciem
W życiu Paula w okresie I Wojny Światowej pojawia się wspólnik, który będzie z nim działać – ówcześnie bohater postu pracuje jako spedytor kolejowy. Widać, że mogło się nieco bardziej powodzić skoro wcześniej Paul zajmował się transportem mebli, a przesiadł się na spedycję kolejową. Wspólnikiem zostanie Julius Wohlgemuth. Ten pan miał tytuły. Był spedytorem w kolei państwowej (ówcześnie królewskiej) i przed I Wojną Światową żył przy dawnej Wallstraße 30, dziś to Bulwar Gdański, odcinek południowy Łasztowni, między Celną, a Świętego Floriana. Kamienica stała obok aktualnego schroniska dla bezdomnych. U końca I Wojny Światowej pan Julius przeniesie się po sąsiedzku bliżej pana Paula, a księgi podawać będą wspólnictwo biznesu. Przez kolejne lata niewiele się zmienia w jego życiu.
Na tej stronie nie ma reklam, treści sponsorowanych, płatnych ani irytujących okien. Wysokiej jakości zdjęcia, grafiki, serwer, domenę i licencje utrzymujemy wyłącznie z Waszych wpłat.
Wszystkie informacje oraz detale znajdziesz na stronie Galerii Wspierających.
W imieniu redakcyjnego kiciucha dzięki za rozważenie wsparcia 💝
Wirtualna karma
Redakcyjny kiciuch i jego pełna miska- Twój kafelek w Galerii Wspierających jeżeli chcesz!
- Ranga "Mini Wspieracz" na Forum Dyskusyjnym
- Wirtualna piona! Dzięki takim ludziom jak Ty możemy opłacać licencje, serwer oraz domenę.
Na serwer
Koszty, licencje... 💝- Twój kafelek w Galerii Wspierających jeżeli chcesz!
- Ranga "Średni Wspieracz" na Forum Dyskusyjnym
- Podziękowania personalne na Grupie Facebook specjalnym postem
Zdecyduję samemu
Dzięki za 5 zł lub nawet 500 zł!- Twój kafelek w Galerii Wspierających jeżeli chcesz!
- Ranga "Wspieracz" na Forum Dyskusyjnym od kwoty (Mini 50+, Średni 100+, Wielki 200 +)
- Podziękowania personalne na Grupie Facebook specjalnym postem przy wsparciu od 100 zł
🔍︎ Możesz powiększyć kafelki kliknięciem
Śmierć i pochówek
Przez kolejne lata do 1935 roku niewiele się zmienia w życiu Paula – dalej pracuje jako spedytor, ale już w akcie zgonu nazywany jest kupcem. Był raczej majętniejszym człowiekiem z uwagi na to, że jego nazwisko było wyznaczone w księdze adresowej. Paul Schattschneider zmarł w swoim wieloletnim mieszkaniu w wieku 64 lat, 3 października 1935 roku, co zgadza się z jego nagrobkiem na Cmentarzu Centralnym. Dziś często przykrywa grób bluszcz, ale na zimę można zauważyć zabytkowy nagrobek zawierający szczecińskie symbole – gryfa, pozostałe wykonane są zgodnie z modą i sztuką nagrobną lat trzydziestych. Ciekawostką jest fakt, że w Szczecinie żyły wtedy jeszcze inne osoby o podobnych imionach i nazwiskach, co Paul oraz jego żona, ale nie była to raczej rodzina.
Wdowa po Paulu – Elise Schattschneider – jeszcze kilka lat po śmierci męża będzie żyć na III piętrze kamienicy Hansahaus, czyli Große Lastadie 90-92, nieistniejącej dziś przy Energetyków. Szczęśliwie przeniesie się pod inny adres, kiedy te kamienice zostaną mocno uszkodzone w trakcie II Wojny Światowej. Firma przeniosła się pod dawną Bismarckstraße 8 na chwilę przed wojną – to dzisiaj ulica Bałuki, a kamienica też nie istnieje. Stała między Świętego Wojciecha, a Śląską, po stronie północnej. Pani Else nie próżnowała – zakupiła udział (była współwłaścicielką) w kamienicy Barnimstraße 5, żyjąc tam na I piętrze, czyli przy ulicy Piastów. Adres ten przetrwał do dziś i stoi na rogu z ulicą Jagiellońską zachowując numerację. Była kobietą majętną – do tego posiadała też kamienicę Philippstraße 30, czyli dziś Małkowskiego. Biznes jej męża pod przejmowaną i powoli zanikającą marką przejął pan Walther Landgraf.
Biznes Paula zdaje się wymierać i powoli znikać w czasie II Wojny Światowej. Szczęśliwie pani Elise przeniosła się z miejscem zamieszkania w inny obszar miasta, który przetrwał bombardowania. Najprawdopodobniej przeżyła wojnę oraz opuściła już polski Szczecin pozostawiając grób męża na Cmentarzu Centralnym. Ten jakimś cudem przetrwał do dzisiaj i jest jednym z bardzo nielicznych grobów przedwojennych, które stoją na szczecińskiej nekropolii do dzisiaj. Niestety, to jak dużo można napisać o postaciach przedwojennych, a jak mało o postaciach świeżo po wojnie pokazuje różnicę w szczegółowości dokumentacji i zmianę postrzegania prywatności.
Widzę BŁĄD, mam sugestię!
Ostatnia aktualizacja 2 dni temu
Możesz zgłosić problem lub propozycję rozwinięcia guzikiem poniżej albo dołącz do nas na forum dyskusyjnym. Pole komentarzy znajdziesz niżej.
Twórca całego tego zamieszania na Szczecin Znany i Historyczny, grzebiący pod każdą przedwojenną cegłą w Szczecinie. Dreptus okolicznus, gatunek pospolity. Droniarz, miłośnik ciemnego piwa, tematyki II Wojny Światowej. Codziennie? Po prostu brodaty brzydal.
Wsparcie w detalach i informacjach do opracowania: Kuba Tomaszewicz
Zajrzyj w okolicę postu!
Po prawej stronie znajdziesz mapę z lokalizacją omawianego tematu. To mapa interaktywna!
Możesz ja kliknąć i oddalić widok kółkiem myszy, co pozwoli Ci zobaczyć inne posty znajdujące się w tej okolicy. Możesz użyć „Mapy Historycznej” Szczecina, by zobaczyć ją w pełnej formie. Kliknięcie w ikonę pokaże Ci miniaturę i tytuł.
If you see this after your page is loaded completely, leafletJS files are missing.