Z tą uwagą, że leśniczówka przeniosła się z północy, na południe. Pierwotnie leśnik i leśniczówka znajdowała się obok końcówki ulicy Zwierzynieckiej, na północno-wschodnim krańcu. Tam funkcjonował też "dom szosowy", następnie leśnik przeniósł się do nowego budynku po południowej stronie krajowej 10. Tam dzisiaj zajrzymy wraz z fotografiami.
Kliknij i rozwiń spis treści
Dzisiaj żyjemy nieco inaczej. Dawne pola, równiny, łąki i bezdroża zajęły osiedla mieszkaniowe, a okolica Szczecina nieco się „zurbanizowała”. Lokalizację dawnej leśniczówki Kijewo mijają setki, jak nie tysiące samochodów dziennie, a by zdmuchnąć kurz zapomnienia z kolejnej lokalizacji historycznej udałem się na miejsce osobiście. Problem w badaniu tematu jest taki, że leśniczówka zmieniła miejsce – pierwotnie znajdowała się na północnej stronie drogi, by później znaleźć się po południowej. Dlatego temat „złączymy” i zrobimy dwa na raz – opiszemy dawny „dom szosowy” Chausseehaus Rosengarten, czyli punkt poboru opłat celnych i miejsce odpoczynku dla podróżnych, a w osobnym akapicie historię Forsthaus Rosengarten, czyli leśniczówki Kijewo.
Dawniej mieliśmy masę leśniczówek wokół – niemal każda osada i miejscowość miała swoją. Można było tam zakupić opał, czasami drewno na budowę prostych rzeczy na ogrodzie lub swojej działce, zakupić sadzonki. Leśnicy doglądali swoje najbliższe otoczenie i lasy, zajmowali się wyrębem, ale i sadzeniem sektorów oraz walką z chorobami drzew. Do tego zajmowali się ochroną przeciwpożarową i informowali służby o stanie wilgotności lub zagrożeniu pożarowym. Dzisiaj trochę takich leśniczówek przetrwało na dalekich przedmieściach, niestety opisywana Forsthaus Rosengarten – dawna leśniczówka Kijewo – nie istnieje, ale wiemy kto tam kiedyś pracował. Dom szosowy zastąpił dawną leśniczówkę, kiedy od strony południowej wybudowano nową. Dlatego, by dobrze zrozumieć zmianę – początkowo leśniczówka była po stronie północnej, jej miejsce zajął Chausseehaus (Dom Szosowy), a leśnik przeniósł się do nowego budynku od strony południowej. Dom, w jakim odprawiano sprawy celne na drodze z południowego wschodu oznaczany jest na mapach z początku XIX wieku jako krug (zajazd). Niestety na razie bez dokładnego badania historii Kijewa nie odnajdziemy wielu detali o tym zajeździe – jeżeli opracowanie Kijewa się pojawi, będzie dodane dodatkowym „bloczkiem”, z powiązaniem.
Do dziś ślad po dawnej leśniczówce (z XIX wieku), a po dawnym domu szosowym jest widoczny w krajobrazie – kiedy spojrzymy na zdjęcia lotnicze lub trójwymiarowe w Google Earth to zauważymy, że niewielki sektor lasu przy ulicy Sowiej w Kijewie wyróżnia się innym układem drzew. Leśniczówka, a późniejszy dom szosowy stał przy wjeździe z krajowej 10 (Zwierzyniecka) od strony Węzła Kijewo, tuż przy uliczce o nazwie Sowia, od północnej strony. Teren odgrodzony jest płotem, ale w nim znajduje się niewielka furtka obok skrzyżowania przy numerze Sowia 36. Nowa leśniczówka powstała od strony południowej. Zabudowania obu budynków przetrwały II Wojnę Światową prawdopodobnie w średnim stanie, zostały rozebrane. Resztki frontowych budynków od strony drogi prawdopodobnie rozdarło przebudowanie krajowej „dziesiątki”, kiedy ta została poszerzona. Do dziś jednak widać resztki cegieł po budynkach gospodarczych.
🔍︎ Możesz powiększyć kafelki kliknięciem
Karl Dreizehner, leśnik w Forsthaus Rosengarten
Kiedy pojawia się Forsthaus Rosengarten, czyli opisywana leśniczówka? Najprawdopodobniej od drugiej połowy XIX wieku – mapy wskazujące istnienie leśniczówek z tego samego okresu nie wyznaczają leśniczówki w Kijewie na przykład na mapie z 1843 roku. Pan Karl Dreizehner początkowo – przed 1909 rokiem pracuje jeszcze jako leśnik w Domu Szosowym, czyli po północnej stronie. Możliwe, że więcej informacji o tym kompleksie zostanie dodanych po możliwym opracowaniu samego Kijewa (Rosengarten). Leśnik ten przeniósł się przed 1908 rokiem z okolic dzisiejszego Królewca (Königsberg), gdzie urodził się jego syn. W księdze z 1911 roku Forsthaus Rosengarten jeszcze nie występuje, a w 1909 roku pan Karl Freizehner pojawia się jako mieszkaniec domu szosowego – oznaczać to może, że południowa leśniczówka powstała około 1910-1911 roku. Był seniorem, a syn otrzymał takie samo pierwsze imię – był to Karl Julius Heinrich Dreizehner, jaki urodził się 6 grudnia 1899 roku w dawnym Rehdorf, obok Królewca. Skąd możemy podejrzewać, że był to senior i junior? Młodszy Karl nie mógł być leśnikiem w wieku zaledwie 12-13 lat. Wzmiankę o tym, że leśnik o nazwisku Dreizehner żył w dawnym Rehdorf potwierdza wzmianka z „Der Weidmann” z 1896 roku.
Dowód na to, że mógł być synem seniora znajdujemy w jego akcie ślubu – 23 października 1933 roku Karl zawiera związek małżeński, a w dokumencie ma podane miejsce zamieszkania – dawna leśniczówka Kijewo, czyli Forsthaus Rosengarten. Małżonką zostanie urodzona 1 lipca 1895 roku w Goleniowie (czyli starsza od niego o 4 lata) pani Gertrud Frieda Hedwig Dreizehner, z domu Baganz. Rozwiodą się 21 lipca 1941 roku w Szczecinie, a pani Gertud wyjdzie ponownie za maż za nieznanego mężczyznę 15 maja 1943 roku w Goleniowie. Karl nie pozostanie dłużny i również weźmie ślub 21 października 1941 roku w mieście Kandelin Kreis Grimmen, dziś powiecie na północny zachód od Szczecina, w Niemczech.
Pan Karl Dreizehner awansuje w latach trzydziestych – otrzymuje tytuł oberförster, czyli leśniczego okręgowego. W okresie II Wojny Światowej budynek leśniczówki, mimo że był dość „nowym” otrzymuje tytuł Altes Forsthaus Rosengarten (Stara Leśniczówka Kijewo), a pan Karl pracuje w niej do ostatniej księgi adresowej, czyli prawdopodobnie również do 1945 roku. Łącznie pracował tam przynajmniej 36 lat. Budynek zostanie przypisany do nowego adresu – Chausseestraße w Rosengarten, czyli Zwierzynieckiej w Kijewie, bez numeru – znajdować się będzie między numerami 16 i 17, chociaż według numeracji mieszkańców leśniczówka miała numer 16. Do leśniczówki wprowadzi się jeszcze księgowy – Fritz Hasse. Według zdjęć powojennych leśniczówka południowa mogła przetrwać wojnę w nieznanym stanie, ale z pewnością nie została zmieciona z powierzchni ziemi.
Detale o leśniczówce południowej mamy w książce Szczecin 1945 autorstwa Jana Siniusa – wymieniony jest sierżant Markiel Iwanowicz Frołow, jaki miał z grupą zwiadu przebić się do leśniczówki Kijewo (Forsthaus Rosengarten) i stamtąd ostrzeliwać kontratakujących Niemców. Po wsparciu przez czołgi na leśniczówkę ruszyło 15 żołnierzy niemieckich. Tym udało się odepchnąć atakujących za autostradę. Po zajęciu obszaru Frołow został odznaczony i sfotografowany na tle niezidentyfikowanego budynku. Dzisiaj leśniczówka południowa nie istnieje – stałby na styku drogi w kierunku centrum miasta oraz płotu oddzielającego drogę od terenów leśnych.
Na tej stronie nie ma reklam, treści sponsorowanych, płatnych ani irytujących okien. Wysokiej jakości zdjęcia, grafiki, serwer, domenę i licencje utrzymujemy wyłącznie z Waszych wpłat.
Wszystkie informacje oraz detale znajdziesz na stronie Galerii Wspierających.
W imieniu redakcyjnego kiciucha dzięki za rozważenie wsparcia 💝
Wirtualna karma
Redakcyjny kiciuch i jego pełna miska- Twój kafelek w Galerii Wspierających jeżeli chcesz!
- Ranga "Mini Wspieracz" na Forum Dyskusyjnym
- Wirtualna piona! Dzięki takim ludziom jak Ty możemy opłacać licencje, serwer oraz domenę.
Na serwer
Koszty, licencje... 💝- Twój kafelek w Galerii Wspierających jeżeli chcesz!
- Ranga "Średni Wspieracz" na Forum Dyskusyjnym
- Podziękowania personalne na Grupie Facebook specjalnym postem
Zdecyduję samemu
Dzięki za 5 zł lub nawet 500 zł!- Twój kafelek w Galerii Wspierających jeżeli chcesz!
- Ranga "Wspieracz" na Forum Dyskusyjnym od kwoty (Mini 50+, Średni 100+, Wielki 200 +)
- Podziękowania personalne na Grupie Facebook specjalnym postem przy wsparciu od 100 zł
🔍︎ Możesz powiększyć kafelki kliknięciem
Chausseehaus Rosengarten
Dom szosowy był zaznaczany na mapach na zmianę z leśniczówką – po stronie północnej opisywanej lokalizacji. Zmiana trwała następuje w około 1910 roku, kiedy w 1911 leśnik opisany wyżej znika i pojawia się w leśniczówce po południowej stronie. Wtedy też powraca nazwa „Chausseehaus Rosengarten” (Dom Szosowy Kijewo) i mieszkają w nim inne osoby. W przeciwieństwie do leśniczówki, jaka była własnością pana Dreizehner dom szosowy był we władaniu dawnego Kreisu Randow, czyli powiatu okołoszczecińskiego, a dom przypisany był do Dąbia. Jego pierwszym podanym w 1910 roku mieszkańcem był asystent kolejowy na emeryturze Georg Donath. Będzie żyć w dawnym kompleksie leśniczówki i domu szosowego tylko kilka lat, bo już w okresie I Wojny Światowej zmieni go kołodziej Heinrich Runge. Również żyć będzie tu chwilę, bo w okresie Wielkiej Wojny dom szosowy przejmie miasto Dąbie (Altdamm) i pojawią się inni mieszkańcy.
Zamieszka tutaj piekarz Fritz Rosenow oraz pracownik Behring. O piekarzu wiemy więcej, urodził się jako dokładnie Fritz Ernst Robert Rosenow, w dawnym Priemhausen Kreis Neugard (wieś Przemocze pod Goleniowem), 24 grudnia 1881 roku. W momencie zamieszkania w Chaussee Rosengarten (Dom Szosowy Kijewo) był dość młodym człowiekiem. Jego ojcem był Hermann Rosenow, a matką Ernestine Rosenow z domu Heller – rodzice mieszkali 9 sierpnia 1909 roku w wsi Przemocze, kiedy syn wziął ślub. Małżonką została pani Martha Emilie Anna Rosenow z domu Behring. Możliwe, że piekarz przeżył wojnę, ale pochował pod Szczecinem żonę – pani Martha zmarła 18 grudnia 1940 roku, wtedy już rodzina nie mieszkała w domu szosowym, a w Dąbiu.
Podziel się historią!
Historia tego miejsca może być powiększona dzięki Tobie oraz innym czytelnikom. Jeżeli posiadasz dodatkowe fotografie, źródłowe informacje lub szczegóły możesz skorzystać z formularza kontaktowego.
Kliknij tu i podziel się historią, by przesłać swoje wątki do tego opracowania! 🙂
Pan Fritz Rosenow będzie zarządcą budynku w imieniu powiatu Randow i możliwe, że pod koniec lat dwudziestych powstaną budynki gospodarcze – pojawia się wtedy więcej osób pracujących w kompleksie. Można wysunąć teorię, że była tu piekarnia z racji takiego zawodu pracowników. Najprawdopodobniej jeden z synów pana Rosenow również zostanie piekarzem i niestety dowiadujemy się, że w 1926 roku mógł umrzeć jeden z potomków pani Marthy i pana Fritza, co potwierdza ich zamieszkanie poza w opisywanej lokalizacji, nie licząc wyłącznie ksiąg adresowych. W kompleksie dawnego domu szosowego mieszkać będzie też robotnik Friedrich Karl Kietzmann, a w latach trzydziestych murarz Bruno Lamprecht oraz emeryt Wilhelm Behring.
W połowie II Wojny Światowej budynek domu szosowego w Kijewie (Chausseehaus Rosengarten) przejmie „fiskus”, czyli państwo, a pan Rosenow przeniesie się do Dąbia, gdzie umrze jego żona Martha w 1940 roku. Dowiadujemy się też, że robotnik Friedrich Karl Kietzmann urodzony 17 sierpnia 1896 roku umrze w wieku 43 lat 4 października 1939 roku w szczecińskim Reservelazarett II (szpital przy Unii Lubelskiej). Wdową po nim zostanie Anna Meta Martha Kietzmann z domu Beilfuss. Pobrali się 26 października 1934 roku w Dąbiu. Człowiek o nietypowym nazwisku – Martin Makowika – będzie żyć w kompleksie domu szosowego w trakcie II Wojny Światowej, był ślusarzem samochodowym.
Dokładne losy obu kompleksów po II Wojnie Światowej nie są znane – gruzowisko po leśniczówce południowej było jeszcze widać przed 2008 rokiem i zniknęło całkowicie po poszerzeniu krajowej 10-tki w kierunku na węzeł Kijewo, w 2019 roku. Starsza leśniczówka, a także dom szosowy stał przy samej drodze, niemal na linii ulicy Zwierzynieckiej, nieco bliżej środka krajowej 10. Również po nim nie został ślad w momencie poszerzenia jezdni i budowie zjazdu, od strony północnej.
Widzę BŁĄD, mam sugestię!
Ostatnia aktualizacja 2 dni temu
Możesz zgłosić problem lub propozycję rozwinięcia guzikiem poniżej albo dołącz do nas na forum dyskusyjnym. Pole komentarzy znajdziesz niżej.
Twórca całego tego zamieszania na Szczecin Znany i Historyczny, grzebiący pod każdą przedwojenną cegłą w Szczecinie. Dreptus okolicznus, gatunek pospolity. Droniarz, miłośnik ciemnego piwa, tematyki II Wojny Światowej. Codziennie? Po prostu brodaty brzydal.
Wsparcie w detalach i informacjach do opracowania: Jan Sinius
Zajrzyj w okolicę postu!
Po prawej stronie znajdziesz mapę z lokalizacją omawianego tematu. To mapa interaktywna!
Możesz ja kliknąć i oddalić widok kółkiem myszy, co pozwoli Ci zobaczyć inne posty znajdujące się w tej okolicy. Możesz użyć „Mapy Historycznej” Szczecina, by zobaczyć ją w pełnej formie. Kliknięcie w ikonę pokaże Ci miniaturę i tytuł.
If you see this after your page is loaded completely, leafletJS files are missing.