Szczecin Kijewo i dawny cmentarz wsi Rosengarten 

Dzisiejsza część Szczecina, czyli Kijewo, a dawne Rosengarten, czasami podpisywane jako „bei Altdamm„, czyli obok Dąbia, miało swój cmentarz oznaczany na mapach z XIX wieku. Do II Wojny Światowej został nieco powiększony, a po wojnie zdewastowany. Część nagrobków przetrwała i została spisana, ale teren jest bardzo zaśmiecony. Dużą część Kijewa zabrała II Wojna Światowa oraz walki w marcu 1945 roku – okolica cmentarza była terenem starć, kiedy oddziały radzieckie na chwilę przed całkowitym zdobyciem okolicy przejęły pobliski teren leśniczówki. Dzisiaj to teren dość odludny, bo od północy odcięty Zwierzyniecką i drogą szybkiego ruchu, od wschodu mamy las, a od południa powstało trochę nowych domków willowych. Teren dawnego cmentarza jest też częściowo otoczony siatką i płotem, by zwierzyna z pobliskich lasów nie wbiegała na ruchliwą ulicę. Mimo to, przydałoby się teren posprzątać, a od strony ulicy Pawiej lub Sowiej postawić prostą drewnianą tablicę informacyjną – to teren gminy i Lasów Miejskich.

Dawny cmentarz w Kijewie

Cmentarz mógł powstać w drugiej połowie XIX wieku i początkowo cmentarz w dawnym Rosengarten (Kijewo) miał kształt prostokąta, by do końca wojny się powiększył – był wtedy długim prostokątem o nierównych granicach i „trójkącie” w stronę ulicy Zajęczej. Również powstała tu kaplica, która znajdowała się na wprost numerów Zwierzyniecka 19-20, tuż obok płotu dawnej kliniki rodzenia, a dzisiejszej (2025) kliniki medycyny estetycznej, od strony południowej nekropolii. Również od tych numerów po przeciwnej stronie ulicy, za nieistniejącą i rozebraną zabudową znajdowałoby się wejście na teren cmentarza. Detale o zachowanych i spisanych nagrobkach znajdziemy w szczegółowym opisie w książce Marka Łuczaka „Cmentarze Szczecina” (tom II, strona 965). Dowiadujemy się, że Pomorskie Towarzystwo Historyczne, stowarzyszenie Droga Lotha, stowarzyszenie Denkmal Pomorze i stowarzyszenie Templum prowadziły 23 stycznia 2021 roku prace poszukiwawcze, a w ich trakcie odnaleziono nieco starych płyt nagrobnych. W tym najstarszą znaną – upamiętniającą dziewczynkę, jaką była Marta Neese, zmarła i urodzona w 1887 roku.

Friedhof Rosengarten

Ocalałe nagrobki to między innymi: Auguste Wilhelmine Bartow z domu Bollerhoff (1830-1902), Auguste Emilie Heinrich z domu Keil (1856-1939), Ernst Wilhelm Paul Hoffmüller (1886-1904), Martha Horrmann (1872-1897). Są też znaleziska rodzinne – Caroline Kriehn z domu Böhlke (1809-1898), a także jej syn Hermann Kriehn (1847-1897). Smutne, że wiekowa matka pochowała rok przed śmiercią syna. Prócz tego August Friedrich Wilhelm Krüger (1844-1897), płyta małżeństwa: mistrz piekarski August Robert Maspfuhl (około 1848-1918) oraz Marie Emilie Luise Maspfuhl z domu Modrow (1853-1919). Inne płyty rodzinne to małżeństwo: Ferdinand Gottlieb Schlutt (1851-1911) i jego żona Johanne Luise Albertine Schlutt z domu Berndt (1857-1929). Pozostałe kilkanaście nazwisk oraz życiorysy postaci są bogato opisane w książce Marka Łuczaka. Cmentarz prawdopodobnie przestał być wykorzystywany pod nowe pochówki pod koniec lat trzydziestych XX wieku.