Gocław / Gotzlow

Hans Reichow i jego dom na Gocławiu 

Architekt swoich czasów

Dla niektórych postać oczywiście "brunatna" związana z nazistowskimi planami architektury. Dla innych postać zasłużona dla architektury powojennej. Hans Reichow był przez krótki czas planistą dawnego Stettina, rysując wizje ogromnych zmian, jakie miały zmienić Szczecin. Prócz tego projektował Poznań oraz angażował się w planowane zmiany w Hamburgu. W trakcie pracy w Szczecinie miał tutaj swoją willę. Jest z niej fotografia.

Niektórzy mogą się “odpalić” na post o tej postaci – tak, Hans Reichow należał do NSDAP – jednak jego dokonania powojenne przedstawiają tę postać w innym świetle. Można po prostu napisać, że był to architekt swoich czasów – bez odpowiednich poglądów (ówcześnie “probrunatnych”) nie mógł liczyć na karierę. Nie ważne jak będziemy mocno tupać nogą na to, że miał partyjną legitymację i projektował probrunatne miasta, w Szczecinie mieliśmy i mamy do dziś jego osiągnięcia. Jednym z tych, które stoją do dziś jest fragment szpitala na Arkońskiej, osiedle domków w pobliżu ulicy Kruczej. Wśród jego projektów był też port lotniczy w Dąbiu, wciąż też dumał nad rozdmuchaną wizją szczecińskiego dworca.

Hans Reichow i jego willa pod Wieżą Bismarcka

Na załączonej kiepskiej jakości fotografii widzimy jego dom w Szczecinie, z fontanną, oczkiem wodnym fasadą budynku oraz widokiem na Odrę i jezioro Dąbie. Wcześniej mieszkał w Zdrojach, później przeprowadził się do willi na dawnej Bergstraße 3 na Gocławiu. Co ciekawe, nie tylko on miał na tej uliczce oczko wodne… A to udowodnili nam alianci, fotografią 😉

Skąd ten wniosek? Według fotografii alianckiej z czasów wojny coś na kształt baseniku z fontanną znajduje się po prawej stronie budynku, nie po lewej. Sugeruje to również układ horyzontu w porównaniu do dziś. Kolejnym dowodem na to może być układ drzew – widzimy je na pocztówkach z okolicą Wieży Bismarcka na prawo od budynku, a nie na lewo. Oznacza to, że numeracja przy drodze raczej nie uległa zmianie.

Jego zachowana willa stoi do dziś pod adresem Górska 3. Dzięki nowym właścicielom budynku udało się ustalić, że jest to oryginalnie zachowana willa Reichowa, po powojennych zmianach i przebudowach, kształt i “rdzeń” willi jest ten sam. Dziś obiekt jest gruntownie remontowany. Są też plany na to, by w zagłębieniu, w którym znajdowała się mała fontanna znów była woda! Idzie ku lepszemu! 🙂
Bardzo prawdopodobne, że na tym się nie skończy, a przeczytać będziecie mogli kolejne kilka postów o Reichowie i jego willi.
Fotografie wspomnianego szpaleru są też widoczne na innych fotografiach, np. na Sedinie:
http://sedina.pl/galeria/displayimage.php?album=1732&pid=25580

Jego plany były bardzo śmiałe, chociaż również były ówczesną fantazją praktycznie niemożliwą do realizacji. Zasłynął planami przebudowy Szczecina oraz Poznania. W jego założeniach obszar na północ od Wałów Chrobrego miał zamienić się w kwartalne sektory, przypominające nieco te z okolic ulicy Garncarskiej – to ta odchodząca od Bohaterów Warszawy, obok 5 Lipca i Jagiellońskiej.
Jedną z największych wizji była jednak dzielnica “partyjna”, która miała rozciągać się od okolic poczty na Dworcowej przez Czerwony Ratusz po wielką halę partyjną jaka miała stanąć pomiędzy Potulicką Kopernika. Wszystko w tym obszarze miało iść do przebudowy. inną wizją było to, co w sumie… O Rany… Jest w planach dzisiaj. To odcinek od okolic Mostu Portowego za dawnymi spichlerzami, po dzisiejszą Trasę Zamkową. Według przedwojennych planów miała tam iść szeroka arteria do nieistniejącego Baumbrücke, czyli Mostu Kłodnego.

Wizje Reichowa w Szczecinie

Duże zmiany miały również dotyczyć odcinka od Bramy Portowej do Placu Kościuszki, tam według jednej z wizji Reichowa miał znaleźć się “nowy” plac paradny, co wiązało się z wyburzeniem południowej części dzisiejszej Krzywoustego. Gdzieś na Placu Kościuszki miał powstać jakiś “brunatny” monument ogromnej skali, oznaczany na jednym z jego rysunków. Plany jakie przedstawiał Reichow byly przedstawione w Berlinie i tam zostały zaakceptowane przed wojną, we współpracy z innym architektem (Lehnemann), a prekursorem miałobyć powstanie Großstadt Stettin.

Tutaj jednak warto zaznaczyć, że określenie Groß Stettin (Wielki Szczecin) w stosunku do ościennych wsi, miasteczek i okolicy nie powstało w 1939 roku. Te określenie przewija się przez szczecińską prasę i publicystykę nawet 10 lat wcześniej.  nie miał okazji zrealizować swoich planów – wojna nie poszła po myśli Niemiec, a przestawienie gospodarki sprawiło, że w sumie mazał sobie po mapach. Nie wszystkie rozwiązania były błędne. Wśród jego wizji była też obwodnica południowa. Ta miała biec przez Heyki, na Wyspę Zieloną  (dawną Neue Silberwiese), a potem mostem nad wbić się przez ogrody działkowe do okolic dzisiejszego placu łączącego Mieszka I i Piastów. Do dziś jest to wyśmienity pomysł. 

 

Odpowiedzialność w “brunatnych” planach i czasy powojenne

Nie mając konkretnych prac w Szczecinie pracował też przy Hamburgu, jako asystent tamtejszego urbanisty. W trakcie II Wojny Światowej Hans Reichow był jednym z członków Generalplan Ost (Generalny Plan Wschodni), który miał stworzyć nową społeczną i urbanizacyjną tkankę Niemiec na wschodzie. Gdy szala wojny chyliła się na stronę aliantów, w 1944 roku wspierał Alberta Speera, architekta III Rzeszy w planach odbudowy miast. Po wojnie mimo koligacji z najwyższymi władzami oraz powiązaniem z “planem wschodnim” nie był sądzony, miały na to wpływ jego projekty odbudowy.
 
Kontynuował pracę jako architekt i urbanista, a także opublikował kilka książek w tym temacie. W czasach powojennych Reichow powracał w różnych publikacjach do kwestii między innymi Szczecina. Wielokrotnie wspomina się o nim w powojennych Neue Folge Band, co ma związek z jego prezesurą w Towarzystwie Historii i Archeologii Pomorza. Mimo, że Pomorze Zachodnie nie należało już do Niemiec, kwestia historyczna tego obszaru była mu bliska. Kilka obiektów, które zaprojektował po wojnie dziś ma status zabytku.

Zajrzyj w okolicę!

Po prawej stronie znajdziesz mapę z lokalizacją omawianego tematu. To mapa interaktywna – możesz ja kliknąć i oddalić widok, co pozwoli Ci zobaczyć inne posty znajdujące się w tej okolicy. Możesz użyć “Mapy Historycznej” Szczecina, by zobaczyć ją w pełnej formie. Wiele postów znajdujących się w bliskiej odległości gromadzi się w grupy – je możesz rozdzielić kliknięciem na ikonę.

Travelers' Map is loading...
If you see this after your page is loaded completely, leafletJS files are missing.

Poprawka?

Kliknij i daj znać!

Możesz znaleźć ten post na naszej grupie Facebook “Szczecin Znany i Historycznyklikając na ikonkę po prawej stronie. Prócz tego postu znajdziesz tam wiele innych, które nie są publikowane na naszej stronie. Masz coś ciekawego w temacie historii Szczecina? Nasza grupa to właśnie miejsce dla kogoś takiego jak Ty!

Post na FB

Skomentuj na Facebooku!

Dodaj komentarz

Historyczny Szczecin