Do osady Nowa Jasienica możemy dojechać od strony Polic nierówną, ale jednak publiczną i asfaltową drogą. Tam zostawiając samochód możemy wybrać się 3 kilometry dalej rowerem, drogą polną, która prowadzi DOSŁOWNIE na wprost do opisywanej osady Karpin. Za wsią kryją się różne ciekawostki, w tym ukryty w głębi lasu, a znajdujący się niegdyś na polu niewielki cmentarzyk dawnych mieszkańców z jedynym ocalałym nagrobkiem.
Kliknij i rozwiń spis treści
Wędrując po północnych częściach i rubieżach “grodu gryfa” ta lokalizacja jest jedną z najbardziej odludnych i dotrzeć tam nie jest łatwo. Chociaż! Dla chcącego nic trudnego! Na zachód do najbliższej cywilizowanej drogi (nie licząc tych z zakazem wjazdu w lasach) aż 6 kilometrów, na północ 2 kilometry, na południe 3 kilometry, a na wschód lekko ponad 3 kilometry. Cisza, spokój, dwa jeziorka w pobliżu. Dotrzeć możemy tam na kilka sposobów – samochodem od Drogoradza lub od Nowej Jasienicy. Rowerem możemy dojechać od drogi łączącej Myślibórz Wielki oraz Trzebież albo od strony nieistniejącej leśniczówki Kniężyce. Dwie pobliskie opisane lokalizacje – właśnie Kniężyce oraz Białcz możecie poznać w kafelku poniżej, tam również post o odległym od wsi cmentarzyku dawnych mieszkańców osady Karpin.
Decydując się na wycieczkę samochodową w okolicę wsi Karpin musimy pamiętać o tym, że nie wszystkie trakty wokół tej lokalizacji dostępne są dla przeciętnego mieszkańca – część z tych leśnych i polnych dróg wita nas znakiem zakazu wjazdu do lasów. Inne trakty wykorzystywane są jako drogi pożarowe i ich blokowanie zaparkowanym samochodem może się źle skończyć. Nim przejdziemy do dalszej części trzeba zaznaczyć, że osadę Karpin zapisywano zarówno przez “C”, jak i przez “K” już za czasów niemieckich, dlatego użyję tej nazwy w podkreśleniu i kursywą (nazwy niemieckie) zamiennie. W poszukiwaniach informacji należy uważać na inną lokalizację – Karpin, ale przy niemieckim nieodległym mieście Eggesin.
Podzielmy Karpin na kilka części, dla lepszego zrozumienia
Dawny Carpin, dzisiejszy Karpin, trzy części, dotarcie na ten obszar jest trudne i nie wszędzie możemy sobie “ot tak” wjechać samochodem – stoją tam wyraźne znaki zakazu wjazdu na obszar lasu – dlatego najlepszym wyjściem są albo dobre buty, albo rower albo (jak ja) odpowiednie “papiery”. O tą ostatnią opcję nie jest łatwo. Dzisiejsza osada Karpin to jedna z najbardziej odludnych lokalizacji na północny – zachód od Szczecina. Najłatwiejszą trasa jest dojazd do najbliższej ścieżki na południe, na ogólnodostępnej trasie między Trzebieżą, a Myśliborzem Wielkim. Tam kierując się leśnym traktem możemy dotrzeć do północnego nieistniejącej dziś lokalizacji Karpinek, nazywanej przed wojną Krug Carpin lub inaczej Karpiner Krug, później idąc na południowy zachód dotrzemy do ledwie widocznych resztek kolejnej zabudowy, ponownie idąc na południowy wschód dotrzemy do pierwszej dużej części dzisiejszego Karpina, idąc drogą dalej na południe do kolejnej dużej części, a polną droga miniemy dzisiejszy dom oraz na horyzoncie ukaże się (również na południu) fabryka akcesoriów wędkarskich. Teren ten jest dość trudny – brak równej nawierzchni, polne trakty, po deszczu i zimą bywają zdradliwe oraz błotne. Dlatego czytając podpisy pod fotografiami zwróćcie uwagę na lokalizację – Karpin lub dawny Carpin podzielić możemy na cztery części: Carpiner Krug / Krug Karpin (nieistniejący Karpinek) oraz trzy części zabudowy ciągnące się w linii od południowego brzegu jeziora, po północno wschodni brzeg.
W południowo – zachodniej części osady Karpin (dawne Carpin / Karpin) znajduje się dziś firma produkująca przynęty oraz artykuły wędkarskie – Fonteva Fishing Baits. Jej północno wschodnia część znajduje się na miejscu dawnych zabudowań osady, zaś jej zachodnia część od dawnej zabudowy osady oddzielona jest płotem. Po tej części, która leży na skraju lasku nie zostało wiele, ale widać ślady po znajdujących się na zachód od fabryki szopach i stodołach. Moim dreptaniu po tej części Karpina przez kilka minut przyglądał się biało-czarny kiciuch, do którego jak tylko próbowałem podejść to “czmychał” z powrotem w zarośla, by pojawić się minutę później w innym miejscu. Można kiciucha zrozumieć – obszar wokół fabryki przynęt rybnych, no cóż, “pachnie” rybą! 🙂
Karpiner Krug, powojenny domek myśliwski
Główna część osady Karpin znajdowała się przy rozstaju dróg – prawa strona (północna) poprowadzi nas w kierunku drogi Myślibórz Wielki – Trzebież, południowa w stronę firmy produkującej artykuły wędkarskie. Tutaj warto zwrócić uwagę, że droga w prawo “biegnie” inaczej. Dawny trakt szedł przez dzisiejsze drzewa, lekkim łukiem. W kierunku północnym dojdziemy jeszcze do kilku zabudowań, które należały do osady Karpin (dawnego Carpin), a także do Krug Carpin, który znajdował się na północ od jeziora. Miejsce te można rozpoznać po nietypowych drzewach, które porosły dawny obszar przed budynkami. W swoim “najlepszym” okresie – tuż przed II Wojną Światową – wieś zamieszkiwało 112 osób, w porównaniu do zaledwie około kilkunastu dzisiaj. Dzięki informacjom od pracującym w okolicy od ponad czterech dekad leśnikom wiadomo, co stało się z zajazdem – Carpiner Krug – na północnym zachodzie od głównej części osady. Po II Wojnie Światowej w dawnym zajeździe działało koło łowieckie Kania, jakie w 1974 roku rozpadający się i niszczejący domek zajazdu wyremontowało. Niestety dom ten został prawdopodobnie podpalony – ogień według relacji myśliwych zaczął się od drzwi, a do pożaru miało dojść w okolicy lat 1982-1984. Tu jednak pojawia się niesprecyzowana nieścisłość – domek myśliwski miał przekazać ówczesny nadleśniczy Wacław Czyżewski. Strona koła wspomina o Karpinie, a nie Karpinku (osobna nazwa), jako miejscu dworku myśliwskiego, jaki następnie przeszedł ponowny remont. Niestety nie ma pełnego doprecyzowania, czy budynek w Carpiner Krug (Karpinek) przetrwał i spłonął po wojnie, a o następnym domku myśliwskim strona koła podaje jako o innym budynku, już w osadzie Karpin.
Mieszkańcy przedwojennego Carpin bei Stettin
Dzięki dawnym księgom możemy wymienić mieszkańców dawnego Carpin, czyli dzisiejszej osady Karpin. Dawnym sołtysem (w niemieckim określenie jest ogólne – “bürgermeister”) w drugiej połowie lat trzydziestych XX wieku był Eberhard Albrecht, a jego zastępcami byli Gustav Ramich i Heinrich Albrecht. Radnymi społeczności byli Otto Albrecht, Paul Hoyer oraz Otto Zühlsdorff. Prócz nich w osadzie mieszkali: Wilhelm Albrecht, Gustav Brüsch, Hermann Ebert, Max Stelter, Reinhold Strenger, Albert Witt, Hermann Ziehm, August Zühlsdorff, oraz dwie panie wdowy: Bertha Zühlsdorff i Elise Zühlsdorff. Należy zaznaczyć, że byli to mieszkańcy męscy i wdowy – prócz nich mieszkały tu oczywiście żony powyższych panów, a także dzieci. Łącznie w 4 częściach osady w 1939 roku miało być to lekko ponad 100 osób. W księgach podaje się najczęściej głowy rodzin lub właścicieli nieruchomości, dlatego nie są wliczane na przykład żyjące w domu żony, synowie, córki i inni. Właścicielami ziemskimi w 1939 roku byli jeszcze: Emil Albrecht, Adolf Schmidt oraz Theodor Wildermuth.
Wszystkie informacje oraz detale znajdziesz na stronie Galerii Wspierających.
W imieniu redakcyjnego kiciucha dzięki za rozważenie wsparcia 💝
Wirtualna karma
Redakcyjny kiciuch i jego pełna miska- Twój kafelek w Galerii Wspierających jeżeli chcesz!
- Ranga "Mini Wspieracz" na Forum Dyskusyjnym
- Wirtualna piona! Dzięki takim ludziom jak Ty możemy opłacać licencje, serwer oraz domenę.
Na serwer
Koszty, licencje... 💝- Twój kafelek w Galerii Wspierających jeżeli chcesz!
- Ranga "Średni Wspieracz" na Forum Dyskusyjnym
- Podziękowania personalne na Grupie Facebook specjalnym postem
Zdecyduję samemu
Dzięki za 5 zł lub nawet 500 zł!- Twój kafelek w Galerii Wspierających jeżeli chcesz!
- Ranga "Wspieracz" na Forum Dyskusyjnym zależna od kwoty (Mini 50+, Średni 100+, Wielki 200 +)
- Podziękowania personalne na Grupie Facebook specjalnym postem przy wsparciu od 100 zł
Znajdujące się obok jezioro Karpino (Carpinsee / Karpinsee / Karpinersee) delikatnie zmniejszyło się w stosunku do dawnych map oraz fotografii lotniczych z czasów II Wojny Światowej. Zwiększyła się za to ilość drzew w okolicy – niemal wszystkie trakty w pobliżu oraz leśne ścieżki pochodzą jeszcze z XIX wieku, a niektóre zdają się istnieć jeszcze na wcześniejszych mapach. Jezioro Karpino otoczyło się solidniejszym lasem niż wcześniej, zarosły też drzewami niektóre działki znajdujące się na południowy wschód od osady oraz te w kierunku nieistniejącego Carpiner Krug, czyli północno-zachodnim. Zaznaczyć trzeba, że okolica jest jednak przeznaczana pod cykliczny pozysk drewna – oznacza to, że niektóre widoczne dziś sektory lasu wokół Karpina są wycinane, by następnie były zalesiane ponownie. Ciekawostką jest, że obok znajdowało się (w luźnym tłumaczeniu na polski) Bagnisko Drogoradzkie (Hammer Teich), w dzisiejszych pól uprawnych i strumienia Karpina, pomiędzy Karpinem i Drogoradzem. Te jeziorko oraz okolica została odwodniona poprzez zbudowanie rowów melioracyjnych. To pozwoliło na rozwój rolnictwa.
Pierwsze zarysy osady Karpin
Opiszmy też najwcześniejsze wzmianki i źródła historyczne o osadzie Karpin (Karpin / Carpin). Powstanie osady datuje się na rok 1773, kiedy znany w okolicy (patrz post o Brzózki / Althagen) radca wojenny August Friedrich Matthias zakupuje te ziemie. Chociaż jezioro Karpino znajduje się już na mapach szwedzkich, czyli o niecały wiek starszych. Długo nie jest właścicielem, bo 3 lipca 1784 roku ziemie kupuje radca okręgowy Georg Wilhelm von Hill, o którym możemy też poczytać w poście o Karsznie. Źródła podają również, że w latach 1785-1799 wydzielono część z majątku i oddano w dzierżawę. Ciekawostkę znajdziemy w sygnaturze 65/36/0/4.3/9681, która dotyczy dokumentu z 1805 roku, co ma ciekawe odbicie nawet po 200 latach – w dokumencie robotnik dziennik Robert z osady Karpin miał skarżyć się na pastora nazwiskiem Gottlieb Andreas Knüppius, z Trzebieży (Ziegenort), za opłaty za udzielenie ślubu. Faktycznie, inne źródła mówią nam, że pastor Gottlieb Andreas Knüppius usługiwał i był wyświęconym kapłanem w 1782 roku. Proboszczem w Trzebieży był od 1797 do 1820 roku. Kim był robotnik dzienny Robert?
Tego niestety raczej już nie ustalimy, chyba że kogoś temat tak mocno pasjonuje, by spróbować rozszyfrować dokumentację dostępną w Archiwum Państwowym. Do tego znajduje się książka meldunkowa z lat powojennych (1946-2000) oraz arkusze dotyczące państwowych gospodarstw rolnych. Poznajemy jednego z dzierżawców za pomocą ogłoszenia z 18 maja 1819 roku – na 17 czerwca na składanie ofert kupna dzierżawy wsi Karpin zapraszał J. F. Böttcher, który umowę dzierżawy spisał już i przygotował z prawnym komisarzem o nazwisku Remn, ze Szczecina. Wśród mieszkańców w 1839 roku dawny Amtsblatt wymienia dzierżawcę wsi nazwiskiem Stolle. Dokumentacja z 1817 roku podaje, że w osadzie Carpin w okręgu Jasienicy mieszkało 56 osób. W 1855 roku majątek Karpin miał zostać kupiony za 20000 talarów, a nowym właścicielem miał być Hermann Greese. Co ciekawe! Rok 11 lat później – w 1866 roku – pojawia się wzmianka mówiąca, że gutsbesitzer (posiadacz majątku) o dokładnie tym samym imieniu i nazwisku, właśnie z Karpina, miał objąć stanowisko zarządcy policyjnego w okolicy. Rok po zakupie przez pana Greese majątku Karpin – 1865 – spis Kraatza podaje, że wieś zamieszkiwało 80 osób, taką ilość podaje również Massow rok wcześniej. W 1865 roku podaje się, że osada składała się z 11 mieszkań, 21 budynków gospodarczych oraz miała 97 mieszkańców podzielonych na 12 rodzin. Majątek mimo małej wielkości porównywalnie z innymi był dość bogaty – żywy inwentarz stanowiło: 12 koni, 170 sztuk różnego rodzaju bydła, 300 owiec szlachetnych, 25 owiec w gospodarstwach, hodowano też kurczaki oraz łowiono ryby w pobliskich jeziorach. Dokumentacja z lat 1831-1881 dotycząca dziedziczenia w osadzie Karpin w obszarze Jasienicy znajduje się w Archiwum Państwowym w Szczecinie, sygnatura: 65/92/0/3.34/III/4387.
Kolejne spisy statystyczne – z 1871 roku – podają, że w wsi Carpin Kreis Ueckermünde żyło 124 mieszkańców w 14 budynkach. Również w tej okolicy, w 1871 roku, dawny Amtsblatt wymienia nazwisko mieszkańca – Carl Schmidt, jaki miał dokonać wymiany ziemi za gotówkę. Cztery lata później – 9 lutego 1875 roku – informuje się, że choroba świerzbu występująca wśród owiec wygasł w majątku Carpin w powiecie Ueckermünde, a ogłoszenie pojawiło się w prasie szczecińskiej.
Po wojnie Karpin przechodził wzloty i upadki, część budynków powstała już po II Wojnie Światowej, by następnie osada niemal całkowicie się wyludniła. Kilkanaście lat temu powstały tu nowe zabudowania oraz wyremontowano nieliczny pozostały oryginalny kompleks zabudowy. Dziś w Karpinie znajduje się ładnie odremontowany domek przypominający niewielki dwór z wieżyczką, otoczony ceglanym murem – ma charakter zabytkowy oraz posiada zdobione stare drzwi z “stukaczem”. Jednak z racji odludnego terenu nie powinniśmy naruszać prywatności mieszkańców kręcąc się blisko posesji na spacerze lub wycieczce rowerem. Dlatego ludzie kupują sobie stare domy w odległych wsiach, by często odpocząć od zgiełku miasta i innych ludzi.
Kto wie! Może właściciel tego ciekawego obiektu czyta właśnie wzmiankę o swojej nieruchomości i pozwoliłby dodać do tego postu trochę fotografii z bliska – zakładka Kontakt w lewym górnym rogu strony lub na dole w stopce autorskiej. Można też skontaktować się poprzez Facebook wysyłając wiadomość przez Messanger.
Widzę BŁĄD, mam sugestię!
Ostatnia aktualizacja 4 tygodnie temu
Możesz zgłosić problem lub propozycję rozwinięcia guzikiem poniżej albo dołącz do nas na forum dyskusyjnym.
Twórca całego tego zamieszania na Szczecin Znany i Historyczny, grzebiący pod każdą przedwojenną cegłą w Szczecinie. Dreptus okolicznus, gatunek pospolity. Droniarz, miłośnik ciemnego piwa, tematyki II Wojny Światowej. Codziennie? Po prostu brodaty brzydal.
Zajrzyj w okolicę postu!
Po prawej stronie znajdziesz mapę z lokalizacją omawianego tematu. To mapa interaktywna!
Możesz ja kliknąć i oddalić widok kółkiem myszy, co pozwoli Ci zobaczyć inne posty znajdujące się w tej okolicy. Możesz użyć „Mapy Historycznej” Szczecina, by zobaczyć ją w pełnej formie. Kliknięcie w ikonę pokaże Ci miniaturę i tytuł.
If you see this after your page is loaded completely, leafletJS files are missing.