Krzyż Barnima, dawny Barnim Kreuz

Przed wojną dawny Entepöl (Dobieszczyn) był popularnym miejscem rowerowych wycieczek – stał się tłem dla kilku pocztówek, a także w jednym z budynków przy drodze powstał zajazd. Można podejrzewać, że obiekt ten stał na miejscu zachodniej części strzelnicy, gdzie na mapach z przełomu XIX i XX wieku widzimy oznaczenie budynku. Oryginał załączony pocztówki podpisany jest nazwiskiem właściciela zajazdu – był nim Max Großkopf. Rodzina o tym nazwisku mieszkała w latach 30-tych niedaleko – w Hintersee. Również niedaleko – w nieistniejącej dziś osadzie Charlottenberg – mieszkał Emil i Robert Großkopf. Zaś w osadzie Mszczuje (Moorbrück) mieszkała wdowa o tym nazwisku i imieniu Elise. Oczywiście jest to nazwisko dość popularne. Można podejrzewać, że Max Großkopf mógł mieszkać w pobliskim niemieckim Hintersee – nazwisko takie pada w księgach w latach trzydziestych.

Jedną z ciekawostek historycznych w pobliżu Dobieszczyna jest Krzyż Barnima II, który dziś stoi kawałek za polsko-niemiecką granicą oraz Kamień Barnima II. Na dawnych mapach krzyż ten możemy odnaleźć pod nazwą Barnim Kreuz, który występuje nawet na mapach szwedzkich, zaś krzyż wspominany jest w dawnych opracowaniach historycznych sprzed wieków. Według legend w tym miejscu miał zostać zamordowany książę Barnim II. który zmarł 28 maja 1295 roku, lub według innych nowszych źródeł między końcem maja, a końcem czerwca 1295 roku. Lokalne legendy opowiadają o tym, że Barnim II miał być zabity przez rycerza nazywającego się Widenta (Vidante von Muckervitz z Vogelsang, tu chodzi o powiat, a nie wieś Vogelsang). W innych przedwojennych źródłach – tu poradniku turystycznym z lat trzydziestych – znajdziemy dokładny opis, że chodziło o rycerza Vidante von Muckervitz z zamku w Vogelsang nad zalewem. Tu warto dodać, że lokalizacja Vogelsang po stronie niemieckiej istnieje faktycznie. Jaki miał być powód według legendy? Barnim II miał wysłać Widentę na wyprawę do północnej Polski, a samemu „czmychnąć” mu żonę. 

Do tego książę miał zastosować „fortel”, by żona Widenty myślała, iż mąż zmarł. Jego zaufany człowiek – Hans von Klempenow – miał według legend zadbać, by poczta od Widenty nie docierała do żony. Widenta jednak wraca i wiedząc co się kręci, z początku udaje, że o niczym nie wie i prowadzi z księciem szczecińskim polowanie w okolicznych lasach. Inna część legendy mówi, że von Klempenow został powieszony już w posiadłości Windety, a sam ruszył w pościg za księciem, który wcześniej kazał odesłać swoją świtę, by nie robić „zamieszania” baraszkując w kasztelu. Wszystko było ukartowane i według legendy książę szczeciński ginie, zaś Hans von Klempenow według niektórych opowieści również kończy żywot z ręki Widenty. To raczej tylko legenda, bo Windeta według źródeł występuje po śmierci Barnima II w dokumentach jego brata – Bogusława IV, a zabijając księcia raczej nie pożyłby długo. Wokół głazu i krzyża narosło jeszcze więcej legend o jego odnalezieniu i ustawieniu – pewne jest, że wg mapy z XIX wieku znajdował się dokładnie przy linii granicznej. Śmierć Barnima II przyczyniła się do rozłamu w Księstwie Pomorskim. Spoczął w kościele mariackim, który stał niedaleko zamku – przy dzisiejszej ulicy Mariackiej, w miejscu gdzie stoi dziś budynek ZSO6, czyli IX Liceum Ogólnokształcące. Niedawno w trakcie remontu odkryto fragmenty tego kościoła, a jego pozostałością na powierzchni jest niewielki portal, pozostałość zabudowań kolegialnych.