Dom ogrodnika Pirling, dzisiaj Serbska 2 

Zróbmy „poof” z kolejnego budynku w Szczecinie. Miejsca, które jeszcze kilka lat temu wyglądało zupełnie inaczej. Ulica parę lat temu była w stanie kiepskim – dawny bruk, na nim żużel i piach, masa dziko parkujących samochodów i taksówek do pobliskiego szpitala. Opisywany dom również w średnim stanie, z odpadającym tynkiem. Dzisiaj (2024) dom jest po remoncie, podobnie jak droga – miejsca są wyznaczone, jest ich więcej, do tego postój taxówek, chodnik oraz podjazdy do posesji. Porządnie.

Niewielu wie, że kawałek (około 55-65 metrów) za opisywanym domem Serbska 2 znajdował się niewielki cmentarzyk, o jakim poza informacjami z map oraz z planów sąsiednich budynków niewiele wiadomo. Jego lokalizacja jest dość dobrze porównywalna z mapami i opisana w dokumentacji zachowanej w Archiwum Państwowym – zajmował on dawną parcelę oznaczoną numerem 89 i istniał prawdopodobnie do pierwszych lat XX wieku. 

Domek dzisiaj stoi przy ulicy Serbskiej, jakiej nazwa jest raczej dość oczywista – w pobliżu mamy jeszcze inną uliczkę dedykowaną państwu na południe od nas, obok jest Bułgarska. Przed 1945 rokiem uliczka nosiła nazwę Johannisthalstraße i nawiązywała do znajdującego się nieopodal starego dworu Johannistal, ten stał w obszarze dzisiejszego szpitala przy ulicy Arkońskiej, od strony głównego wejścia. Dworek ten rozebrano jeszcze przed II Wojną Światową na potrzeby budowy dawnego Alterheim, czyli kompleksu opieki nad osobami starszymi – taką funkcję pełniły łukowe budynki dzisiejszego szpitala od strony ulicy Arkońskiej.

Co ważne, działka o dzisiejszym adresie Serbska 2 była wyznaczona jeszcze przed nazwaniem ulicy w ten sposób – w połowie lat dwudziestych XX wieku i wcześniej była to nowa projektowana uliczka o roboczej nazwie „Straße 12”, przypisana do Niemierzyna. Już wtedy jedynym budynkiem na tej ulicy był Pirling’Sches Haus, czyli Dom Pirlingów – nazwy zapisywane w ten sposób pochodziły zwyczajowo od nazwiska właściciela, kiedy dom nie posiadał jeszcze przypisanego numeru lub znajdował się poza obszarem ulicy.

Emil Ernst Richard Pirling

Do swojego domu przeniesie się w 1925 roku, nim jeszcze wyznaczono nazwę ulicy. Wcześniej żył pod dawną Eckerbergerstraße 47, na II piętrze, czyli przy dzisiejszej Arkońskiej, w kamienicy dosłownie po sąsiedzku, przy przystanku tramwajowym. Pan Emil należał do rodziny zajmującej się ogrodnictwem – między innymi to jego dziełem była pobliska szkółka sadownicza, jaka znajdowała się tuż obok, pomiędzy dzisiejszą Kochanowskiego oraz ogrodami i domkami w kierunku Arkońskiej. Był botanikiem oraz znawcą drzew, który przeszedł w drugiej połowie lat trzydziestych na emeryturę. Tutaj ciekawostka, bo Emila łatwo było pomylić z jego synem.