Wielu mieszkańców nie tylko Podjuch ale i Szczecina w całości nie wyobraża sobie, by narożnik Granitowa 62 / Marmurowa miał zniknąć. Za niewielkim sklepikiem z mięsem powstanie nowy szeregowiec. Zdaniem inwestora narożnik będzie odremontowany i funkcjonalny. Jednak niestety na wizualizacji szeregowca ten fragment jest "ucięty". Celowo, czy nagle okaże się, że plany będą inne? Miejmy nadzieję, że stary rzeźnik stanie się wizytówką nowego szeregowca. Oby tak się stało.
Kliknij i rozwiń spis treści
Można śmiało zacząć opracowanie od prostego stanowiska – dzisiejszy narożnik Granitowa 62 to jedna z bardziej znanych ruin w Szczecinie. Ruin? Miejmy nadzieję, że wraz powstającym obiektem za plecami tego narożnika i on przejdzie remont, a stanowisko o ruinie przejdzie do historii. Na przełomie 2023 i 2024 roku wokół uroczego narożnika ruszyła budowa, a mieszkania tam zbudowane mają być gotowe w 2025 roku. Co powstanie w obiekcie o zabytkowej wartości? Na razie ciężko powiedzieć, ale trzeba na start napisać jedno – działał tam przez wiele dekad sklep mięsny, również przed II Wojną Światową. We wnętrzu zachowały się stare kafle pamiętające jeszcze niemieckie czasy. Inwestorem wokół narożnika jest firma Perfect House, ale co istotne – ze strony firmy jest deklaracja i wniosek o to, by dawny sklep mięsny pod adresem Granitowa 62 zachować oraz przebudować.
W sieci znajduje się kilka pocztówek, na których “niby” widać ten budynek przed wojną – to jednak nie jest prawdą. Przypisywane pocztówki do tego budynku w rzeczywistości pokazują bardzo podobny budynek znajdujący się kilka numerów wcześniej, którym możliwe że też się zajmiemy – tu warto użyć mapy lokalizacji pod postem. Zgodnie ze stanowiskami, które przedstawiał inwestor z Perfect House w szczecińskich mediach, dawny sklep i budynek rzeźnika pod adresem Granitowa 62 działać będzie jako wózkownia dla nabywców mieszkań, a zdobienia narożnika mają być zachowane. Trzeba mieć nadzieję, że prowadzone prace nie uszkodzą mocniej ledwie trzymających się elementów – część głowy byka już odpadła kilka lat temu. Jeżeli chodzi o samą inwestycję to będzie dość ciekawa – mają być to mieszkania z piętrem oraz poddaszem w formie rodzinnego szeregowca, wraz z (co niektórych wrzeszczących o braku miejsc parkingowych może zszokować) parkingiem podziemnym.
Kiedy pojawił się domek Granitowa 62?
Wśród “cyfrowych” historycznych informacji o tym budynku można obejrzeć krótki zamieszczony niżej film, w jakim 👤 Jakub Olszewski (miłośnik Podjuch, autor fanpage i autor książek) opowiada o jego detalach. Poniżej spróbujemy wejść w temat postaci, jakie stały za budynkiem maksymalnie dokładnie oraz z wymienieniem szczegółów o ich życiorysach. W tkance historycznej jesteśmy w dawnych Podejuch, przy Dammerstraße 62. Numeracja pozostała do dziś i narożnik ma adres Granitowa 62. Zabudowa w tym miejscu pamięta XIX wiek, ale aktualny domek powstał prawdopodobnie w 1891 roku, na miejscu poprzedniego obiektu lub powstał po przebudowie. Według mapy z 1888 roku róg dzisiejszej Granitowej i Marmurowej stanowiły 4 budynki.
Jak ja to określam “rozsmarowywanie” tematu na czynniki pierwsze zajęło mi ponad dwa dni przeszukiwań, ale udało się 🙂 Ktoś z Was może pomyśleć – dlaczego? Bo to lubię.
Na tej stronie nie ma reklam, treści sponsorowanych, płatnych ani irytujących okien. Wysokiej jakości zdjęcia, grafiki, serwer, domenę i licencje utrzymujemy wyłącznie z Waszych wpłat.
Wszystkie informacje oraz detale znajdziesz na stronie Galerii Wspierających.
W imieniu redakcyjnego kiciucha dzięki za rozważenie wsparcia 💝
Wirtualna karma
Redakcyjny kiciuch i jego pełna miska- Twój kafelek w Galerii Wspierających jeżeli chcesz!
- Ranga "Mini Wspieracz" na Forum Dyskusyjnym
- Wirtualna piona! Dzięki takim ludziom jak Ty możemy opłacać licencje, serwer oraz domenę.
Na serwer
Koszty, licencje... 💝- Twój kafelek w Galerii Wspierających jeżeli chcesz!
- Ranga "Średni Wspieracz" na Forum Dyskusyjnym
- Podziękowania personalne na Grupie Facebook specjalnym postem
Zdecyduję samemu
Dzięki za 5 zł lub nawet 500 zł!- Twój kafelek w Galerii Wspierających jeżeli chcesz!
- Ranga "Wspieracz" na Forum Dyskusyjnym zależna od kwoty (Mini 50+, Średni 100+, Wielki 200 +)
- Podziękowania personalne na Grupie Facebook specjalnym postem przy wsparciu od 100 zł
🔍︎ Możesz powiększyć kafelki kliknięciem
Arnold Hermann Berg, rzeźnik
W kwestii przejęcia biznesu po Hermannie jest solidna zawiłość – pierwotnie domek posiadał numer Dammerstraße 23, a zakład rzeźnicki prowadził tam Arnold Hermann Berg. Dopiero później domek otrzyma dzisiejszy numer 62. Arnold pojawia się pierwszy raz w 1909 roku, kiedy Podjuchy znajdą się w zasięgu ksiąg adresowych. Jak możemy ustalić od kiedy Arnold żył już w Podjuchach, skoro stąd pochodziła jego żona. Trzeba przyznać, że Arnold i Roma lubi miłość 😉 Dorobili się całej grupki dzieci, z których niestety nie przeżyły wszystkie. Najwcześniejsze znane z dokumentów dziecko pary to Frieda Ella Roma Berg, która uwodziła się 19 grudnia 1889 roku już w Podjuchach. Inny dokument podaje tą samą postać ale już 19 grudnia 1894 roku. Pewne jest jednak, że musieli mieszkać tu najwcześniej w 1890 roku, gdy tu rodzą się kolejne dzieci.
Wspomniany wyżej Kuba podał, że po nim biznes przejął Hermann Sattler, jego zięć. Mi jednak nie udało się potwierdzić tej teorii. Najwyżej rozsmarujemy temat we dwójkę 🙂
Mistrz rzeźnicki Arnold Hermann Berg zmarł 29 czerwca 1938 roku, a urodził się 13 lutego 1862 w dawnym Groß Eliziskienenberg Kreis Neugard. Dzisiaj to Kliniska Wielkie, konkretnie okolica ulicy Szczecińskiej, od Klimatycznej do Rzemieślniczej, według map z końca XIX wieku. Na akcie ślubu dopisano, że jego żona Roma Schülk urodziła się 16 lutego 1871 roku w Podjuchach, a ślub wzięli 13 lutego 1890 roku. Niestety dopisano też “4 kinder tot” – prawdopodobnie czwórka dzieci Romy i Arnolda zmarły. Czy był zięciem Hermanna? Wśród dwóch kolejnych właścicieli budynku rzeźnika – Hermannów – żaden nie miał córki o rodowym nazwisku Berg. Odnalazłem za to akty zgonu dzieci Arnolda i Romy. Jedna z córek – Roma Ella Frieda Berg wyszła za mąż, ale mężem został pan Backhaus. Kolejna córka – Martha Alma Meta Berg wyszła za mąż za pana o nazwisku Voss. Pani Roma i pan Arnold mieli sporo dzieci, losy niektórych są nieustalone.
W kontekście rodziny Sattler w dawnym Podejuch (Podjuchy) w 1934 roku moglibyśmy krzyknąć “Sattler!” i pojawiłoby się kilka postaci mieszkających dosłownie obok siebie – trzech Hermannów, Emil (kolejny rzeźnik!), a także kupiec Arnold. Tak tak tak, Arnold Sattler, nie Berg 😉 Do tego oczywiście ich żony i cała gromadka dzieci. Rzeźnik Arnold Hermann Berg przekaże domek oraz sklep mięsny – nowym właścicielem od połowy lat trzydziestych krótko będzie mistrz rzeźnicki Hermann Berg. Tu musimy zauważyć, że poza nim był jeszcze emeryt Hermann Berg, staruszek, a także po okolicy “brykał” trzeci tego imienia – jeszcze mały Hermann. Poprzedni adres sklepu mięsnego rzeźnika Hermanna znajdował się przy Metalowej, od południowej strony, między pętlą autobusową, a skrzyżowaniem Metalowa–Krzemienna. Następnie biznes przejmie opisany niżej Bruno. Skąd wiemy, że numeracja się zmieniła? Przeglądając księgi zauważymy, że znajdująca się w Podjuchach ulica Bergstraße (Marmurowa) i jej narożnik otrzyma inne numery.
🔍︎ Możesz powiększyć kafelki kliknięciem
Ostatnim właścicielem domku Dammerstraße 62 / Granitowa 62 był Bruno Sattler, mistrz rzeźnicki. W domku nie żył sam – parter zajmowała też pani Roma Berg, z domu Schülk, wdowa po poprzedniku. Konkretnie ostatnim niemieckim rzeźnikiem w opisywanym domku był Bruno Franz Hermann Sattler urodzony 1 października 1904 roku w Podejuch (Podjuchy). Z dokumentów wynika, że 25 lipca 1927 roku wziął ślub w Finkenwalde (Zdroje), a żoną została Elise Bertha Maria Leest. W dniu ślubu pan Bruno żył według dokumentu w Rosengarten (Kijewo).
Jego ojcem był Julius Albert Sattler, a matką Agnes Auguste Helene Emma Sattler z domu Mecklenburg. Wygląda na to, że małżeństwo nie trwało długo bo już 19 marca 1934 roku bierze ślub ponownie, a żoną zostaje Amalie Marie Henriette Schulz i co ciekawe ślub pan Bruno wziął… nad morzem… w dawnym Ossacken Kreis Lauenburg, dziś to wieś Osieki Lęborskie, między Słupskiem i Gdańskiem.
W momencie drugiego ślubu żył w Szczecinie, chociaż księgi podają go pod adresem obok kościoła w Podjuchach. Krótko później przejął sklep mięsny. Bruno miał siostrę, była nią Elfriede Berta Luise Sattler, urodzona 26 listopada 1905 roku, ale zmarła po roku. Zaś ojciec Bruno – Julius – zmarł 19 czerwca 1943 roku w Goleniowie. Tu odkrywamy kolejne relacje rodzinne.
Możemy napisać kilka detali o Hermannie – drugim mistrzu rzeźnickim z Podjuch o tym samym nazwisku. Jego żoną była Elsbeth Sattler z domu Blum, a zmarł w wieku 82 lat 25 kwietnia 1936 roku. Możliwe, że senior ożenił się ponownie. Urodził się 15 listopada 1853 w dawnym Sydowsaue Kreis Greifenhagen (Żydowce). Analizując dokumenty można zauważyć pewną zależność – dziadkiem Bruno miał również być Hermann Sattler, rzeźnik.
Jest tu potężna zawiłość, jaką udało mi się nieco rozwiązać. Musimy zauważyć, że dziadkiem Bruno był Hermann Senior Starszy (żona Luise). Ten miał syna urodzonego 30 kwietnia 1890 roku, jakim był konkretnie Hermann Wilhelm Gustav Sattler (Junior, młodszy, żona Erna z domu Wurel). Prócz tego Hermann Senior miał jeszcze syna – Juliusa – ojca Bruno. Zawiłości jest dużo, ale o konkretnym pokoleniu mówią nam dokumenty:
Hermann Senior -> Hermann Junior, mistrz rzeźnicki -> młody Hermann Junior
Hermann Senior -> Julius Albert -> Bruno, mistrz rzeźnicki
Hermannowi Juniorowi urodził się urodził się 26 grudnia 1922 roku syn – Hermann Gustav Sattler, trzeci tego imienia, junior młodszy. Ten zginął na froncie pod Stalingradem, 19 września 1942 roku w wieku 19 lat. Trzy postacie o tym samym imieniu i nazwisku w kwestii rodziny Bruno mocno utrudnia analizę relacji. Jeden z Hermannów występuje jako emeryt, drugi jako mistrz rzeźnicki. Oznacza to, że Hermann jaki przekazał biznes Bruno, był najprawdopodobniej jego bratankiem. Rodzina była znacznie większa i zamieszkiwała różne adresy w Podjuchach, ale to w końcu temat domku Granitowa 62, a nie całej rodziny, prawda? 🙂 Z ciekawostek można podać, że córka pierwszego rzeźnika – Arnolda Berg – zmarła już po II Wojnie Światowej, 25 maja 1954 roku w Berlinie, jako Frieda Ella Roma Backhaus.
Dziś teren za sklepem mięsnym jest rozebrany i uprzątnięty – sam domek stoi i jest zabezpieczony, chociaż forma zabezpieczenia nie jest “wybitna”.
Widzę BŁĄD, mam sugestię!
Ostatnia aktualizacja 9 miesięcy temu
Możesz zgłosić problem lub propozycję rozwinięcia guzikiem poniżej albo dołącz do nas na forum dyskusyjnym.
Twórca całego tego zamieszania na Szczecin Znany i Historyczny, grzebiący pod każdą przedwojenną cegłą w Szczecinie. Dreptus okolicznus, gatunek pospolity. Droniarz, miłośnik ciemnego piwa, tematyki II Wojny Światowej. Codziennie? Po prostu brodaty brzydal.
Zajrzyj w okolicę postu!
Po prawej stronie znajdziesz mapę z lokalizacją omawianego tematu. To mapa interaktywna!
Możesz ja kliknąć i oddalić widok kółkiem myszy, co pozwoli Ci zobaczyć inne posty znajdujące się w tej okolicy. Możesz użyć “Mapy Historycznej” Szczecina, by zobaczyć ją w pełnej formie. Kliknięcie w ikonę pokaże Ci miniaturę i tytuł.
If you see this after your page is loaded completely, leafletJS files are missing.