Gocław / Gotzlow

Friedrich Ebert Denkmal – zapomniany pomnik w Gocławiu 

Kiedyś gromadziły się tu tłumy...

Niewielu wie, że na rogu uliczek pod Wieżą Gocławską stał kiedyś spory pomnik, wokół jakiego gromadzili się i przemawiali ludzie. Komu był poświęcony i jak dużo o nim wiemy?

Kliknij i rozwiń spis treści

Historia Szczecina oraz uliczki, które odwiedzamy na spacerach wciąż kryją sekrety lub wątki historyczne, które nie są dobrze zbadane i udokumentowane – za pomocą wzmianek takich jak ta, wiemy o dawnym mieście coraz więcej. Kim był Friedrich Ebert? Urodził się on 4 lutego 1871 roku w Heidelbergu, a zmarł 28 lutego 1925 roku w Berlinie. Konkretnie był to polityk socjaldemokratyczny, ostatni kanclerz Cesarstwa Niemieckiego oraz pierwszy prezydent Niemiec. W 1905 roku został wybrany na sekretarza prezydium partii SPD mając w tej centrolewicowej partii poglądy znacznie bardziej centrowe. W poglądach Eberta warto wspomnieć, że po I Wojnie Światowej starał się walczyć z zalążkami możliwego wybuchu rewolucji socjalistycznej – czyli wraz z porażkami na froncie Wielkiej Wojny możliwemu skrętowi władzy w ówczesnych Niemczech w stronę komunizmu. Miał poglądy mocno nastawione na wybór ludzi, a nie władzę autorytarną lub kierowaną przez jednego człowieka – po I Wojnie Światowej wspierał wybory poprzez zgromadzenie narodowe, niż zmiany dokonywane odgórnie przez jednego polityka. Konkretnie 11 lutego 1919 roku został wybrany przez Zgromadzenie Narodowe na prezydenta. 

Czy w granicach obecnego Szczecina przed wojną znajdował się pomnik Friedricha Eberta? Tak! W tym króciutkim tekście postaram się przybliżyć miejsce gdzie się znajdował oraz dwie wzmianki prasowe o nim. Ulica Narciarska znajduje się obecnie na Gocławiu, przed wojną nazywała się Am Hain. To tam, na skrzyżowaniu z Górską (gocławska Bergstraße) znajdował się pomnik postawiony ku pamięci Friedricha Eberta. Tuż obok, wzdłuż ulicy Narciarskiej w latach 20 XX wieku postawiono osiedle „Eberthöhe”, wybudowane przez Baugeschäft und Arichtektur Gustav Zalewski. Przejdźmy do wzmianek o samym pomniku. Pierwsza wzmianka o tak zwanym Ebert-Denkmal pochodzi z gdańskiej gazety Danziger Volkstimme (środa 28 września 1928 roku): „W niedzielę (25 września 1928 roku) w obecności przedstawicieli Nadprezydenta i innych władz, a także Reichswehry uroczyście odsłonięto pierwszy na Pomorzu Ebert=Denkmal wzniesiony przez gminę Gocław.”

Hej! To wycinek historii!

Tekst, który czytasz jest tylko fragmentem całego wątku - pamiętaj, że to tylko wycinek z gazety lub dawnego artykułu.
Opis może nie zawierać bardzo precyzyjnych detali.

Opis uroczystości pod gocławskim Ebert Denkmal

O wydarzeniu zorganizowanym przy pomniku dowiadujemy się z Volks-Bote (poniedziałek 29 września 1931 roku): „Wczoraj, w niedzielę, Reichsbanner Schwarz-Red-Gold zorganizował wiec republikański w Gocławiu. Pomimo niesprzyjającej pogody, przybyło wielu uczestników. Reichsbanner maszerował w dwóch procesjach z dwoma zespołami muzycznymi, a wiec rozpoczął się marszem z fanfarami. Towarzysz Knaack (najprawdopodobniej Hermann Knaack z Am Hain 3) z Golęcina powitał przybyłych, a wśród nich przedstawicieli władz Gocławia. Następnie towarzysz Michael ze Szczecina zabrał głos. W przemówieniu nawoływał do lojalności wobec republiki i konstytucji oraz do uruchomienia frontu republikańskiego. Dzięki frontowi wrogom republiki z lewa i prawej strony nie uda się zniszczenie państwa ludu i demokracji. Imponujący wiec zakończył się piosenką „Brüder zur Sonne, zur Freiheit” (Bracia, do słońca, do wolności), jaka byłą niemiecką przeróbką rosyjskiej piosenki robotniczej z XIX wieku. Ta zaś upowszechniła się jako przyśpiewka ruchu oporu zesłanych na Syberię robotników, zaś następnie stała się hymnem po rewolucji październikowej. W Niemczech została spopularyzowana przez SPD, ale również przerobiona przez NSDAP na swoje potrzeby, co pokazuje jak bardzo „fikołkowa” potrafiła być historia.

Wirtualna karma

Redakcyjny kiciuch i jego pełna miska
50 zł Jednorazowo
  • Twój kafelek w Galerii Wspierających jeżeli chcesz!
  • Ranga "Mini Wspieracz" na Forum Dyskusyjnym
  • Wirtualna piona! Dzięki takim ludziom jak Ty możemy opłacać licencje, serwer oraz domenę.

Na serwer

Koszty, licencje... 💝
100 zł Jednorazowo
  • Twój kafelek w Galerii Wspierających jeżeli chcesz!
  • Ranga "Średni Wspieracz" na Forum Dyskusyjnym
  • Podziękowania personalne na Grupie Facebook specjalnym postem
Dobry wybór

Zdecyduję samemu

Dzięki za 5 zł lub nawet 500 zł!
Dowolnie Jednorazowo
  • Twój kafelek w Galerii Wspierających jeżeli chcesz!
  • Ranga "Wspieracz" na Forum Dyskusyjnym zależna od kwoty (Mini 50+, Średni 100+, Wielki 200 +)
  • Podziękowania personalne na Grupie Facebook specjalnym postem przy wsparciu od 100 zł

Ku pamięci pierwszego prezydenta Friedricha Eberta organizacja Reichsbanner złożyła wieniec pod jego pomnikiem w Gocławiu. Następnie okręg partyjny SPD Gocławia Golęcina obchodził w Weinberg (restauracja na skarpie obok, opracowanie dostępne tutaj) swoje siódme urodziny, pozwoliło to wszystkim uczestnikom spędzić radosne chwile w przyjemnej harmonii.”.

Kiedy zniknął Ebert-Denkmal z Gocławia?

Taki sam opis, jak powyższy, pojawia się w partyjnej gazecie SPD Das Reichsbanner (17 października 1931). Sam pomnik można ujrzeć na zdjęciu wyżej wspomnianego osiedla oraz na mapie – w załączonych kadrach. Na obecną chwilę nie jestem w stanie powiedzieć na 100%, w którym momencie został on rozebrany. Przypuszczam, że mogli się go pozbyć naziści po przejęciu władzy. Jeżeli chcielibyśmy stanąć dokładnie w miejscu, w którym stał Ebert-Denkmal w Gocławiu musielibyśmy zejść z Wieży Gocławskiej (lub inaczej Wieży Bismarcka) i stanąć na rozdrożu dróg – Górską po prawej stronie pod górkę, zjazd w stronę przejazdu kolejowego (Narciarska) za plecami, a ścieżkę pod wieżę po lewej stronie. Pomnik dedykowany Ebertowi stałby na rozstaju, u stóp willi z ciekawą wieżyczką. Dzisiaj znajduje się w tym miejscu niewielki „klepiskowy” parking. Pomnik był dość spory – patrząc na zdjęcie ulicy Narciarskiej w Gocławiu znajduje się po lewej stronie i stanowi najprawdopodobniej betonową konstrukcję z inskrypcją oraz możliwe, że umieszczonym wizerunkiem Eberta. Tak duży monument po II Wojnie Światowej pozostawiłby po sobie jakiś ślad, dziś nie ma tu praktycznie żadnych pozostałości, co pozwala sądzić, że monument został rozebrany jeszcze przed wojną. 

Podziel się historią!

Historia tego miejsca może być powiększona dzięki Tobie oraz innym czytelnikom. Jeżeli posiadasz dodatkowe fotografie, źródłowe informacje lub szczegóły możesz skorzystać z formularza kontaktowego.

Kliknij tu i podziel się historią, by przesłać swoje wątki do tego opracowania! 🙂

Widzę BŁĄD, mam sugestię!
Ostatnia aktualizacja 2 dni temu
Możesz zgłosić problem lub propozycję rozwinięcia guzikiem poniżej albo dołącz do nas na forum dyskusyjnym. 

Zajrzyj w okolicę postu!

Po prawej stronie znajdziesz mapę z lokalizacją omawianego tematu. To mapa interaktywna!

Możesz ja kliknąć i oddalić widok kółkiem myszy, co pozwoli Ci zobaczyć inne posty znajdujące się w tej okolicy. Możesz użyć „Mapy Historycznej” Szczecina, by zobaczyć ją w pełnej formie. Kliknięcie w ikonę pokaże Ci miniaturę i tytuł.

Travelers' Map is loading...
If you see this after your page is loaded completely, leafletJS files are missing.

Dodaj komentarz

Pola oznaczone * są wymagane

Historyczny Szczecin