Jeżeli cofnęlibyśmy się o lekko ponad 100 lat, dzisiejsze wzgórze na którym stoi Wieża Bismarcka lub inaczej Wieża Gocławska byłoby nieco mniej zalesione. Podobnie jak okoliczne wzgórza. Zbocze skarpy w kierunku linii kolejowej zajmowałaby restauracja Weinberg. Kto ją prowadził?
Jednym z ciekawszych tematów może być inne opracowanie – samej nazwy Weinberg, jaka w tej części dzisiejszego Szczecina pojawia się na kartach historii możliwe, że od stuleci. Pojawia się we wzmiankach dawnych Baltische Studien w kontekście sporów sądowych za czasów książąt, a także później, między innymi w temacie pobliskiego Elisenhöhe oraz rodziny Tilebein. Zostaniemy w tym poście głównie wokół restauracji i hotelu, jaki działał w tym miejscu. By dziś udać się w opisywaną lokalizację wystarczy, że zajdziemy na Wieżę Gocławską, dawną Wieżę Bismarcka i zejdziemy lekko ze skarpy w stronę linii kolejowej – tam na „półce” skarpy znajdowała się restauracja Weinberg w dawnym Gotzlow, czyli dzisiejszym Gocławiu. Wędrując tam po aktualne fotografie oraz kadry z drona przeszła mi przez myśl „parodia” słowa, którym reklamował się kiedyś Wrocław… Co powiecie na określenie Götzlove? 🙂 Trzeba też zapytać – skąd taka nazwa? Wzgórza otaczające dzisiejszą Wieżę Gocławską były dawniej pokryte winnicami. Zachowały się pocztówki ukazujące winnice. Dziś są plany na to, by prywatni właściciele okolicznych adresów znów zbierali i robili wino!
Początkowo kompleks dawnej restauracji Weinberg w Gocławiu składał się z kilku budynków – głównego z piętrem i spadzistym dachem, dwóch bocznych parterowych hal, w jakich zasiadali goście oraz drewnianego budynku z aulą przeznaczoną dla występów i orkiestry. Na początku XX wieku powstał następnie budynek hotelowy oraz wypoczynkowy, a nazwa obiektu zapisywana była jako Etablissement Weinberg. Część hotelowa była wzorowana lekko na górską dużą chatę, ale nie ze strzechą – posiadała zdobione szczyty, na których ozdoby dachu łączyły się w kształt niewielkiego X na szczytach. Pierwsze piętro hotelowej części posiadało też drewniane zdobienia przypominające budowę szachulcową oraz wieżyczkę w centrum. Od północnej strony znajdował się pawilon z magazynem win. Dotarcie do dawnego Etablissement Weinberg było o tyle ciekawe, że można było tu trafić na wiele sposobów – ze wzgórz północy i okolic Julo, z dzisiejszej Koszalińskiej podchodząc pod górkę, a także z dworca kolejowego Gocław poniżej, idąc lekko łukowym i stromym podejściem wyłożonym brukiem.
Dziękujemy za WASZE wsparcie! 💝
August Bandoli
Przed okresem, gdy restaurację Weinberg będzie posiadać August Bandoli (1891 wg ksiąg) adres był prosty – Gotzlow 6a, a po chwili 7. Były albo inne budynki stojące obok, albo przejęte w części przez Augusta. Właścicielką numeru 6 w 1890 roku była wdowa Lockstädt, a adresu 7 właściciel domu pan Kielgas, który żyć będzie tu dość długo. Pan August Bandoli rozpocznie „rozpychanie się” w numeracji przesuwając pana Kielgas na 8, a sam otrzyma numer 7. Z czasem za rozpychanie się zostanie „ukarany”, bo dostanie „kopniaka” na koniec numeracji otrzymując adres Gotzlow 29. Ilość numerów zacznie rosnąć – ciekawe czy już wtedy byli ludzie walczący z „deweloperką”, bowiem wiele z nich posiadał na początku XX wieku jeden człowiek – Retzlaff. O postaci można napisać więcej szczegółów. Był to konkretnie August Bandoli, który na świat przyszedł około 1846 roku, w Schützenaue Kreis Pyritz, dziś wsi Będogoszcz w gminie Bielice, w powiecie pyrzyckim.
Był restauratorem, który do około 1890 roku podawany jest jako mieszkaniec Szczecina, a nie Gocławia – jego adresem była ówczesna Große Lastadie 57, czyli dzisiejsza Energetyków, ciąg kamienic nie istnieje. August już od drugiej lat siedemdziesiątych XIX wieku prowadzi na Łasztowni swój wyszynk. Na Gocław przeniesie się pod tamtejszą późniejszą Dorfstraße 29. Z ciekawostek pojawia się wzmianka mówiąca, że teren pod budowę restauracji Weinberg pan August Bandoli kupił od właściciela linii żeglugowych Braeunlicha za ówczesne 24000 Marek. W poszukiwaniu informacji na jego temat trzeba uważać – w Szczecinie działał też inny pan o tym samym nazwisku i imieniu, również pochodzący z okolic Pyrzyc. Umrze 4 listopada 1899 roku – rozróżnić go możemy od innego pana Bandoli tym, że ma wyraźnie podane w akcie zgonu „Weinbergbesitzer”. Wdową po nim została jego żona, pani Wilhelmine Bandoli z domu Barfknecht. Ta zmarła ponad 15 lat później – 19 maja 1915 roku. Z małżeństwa urodziła się córka (wg baz genealogicznych), pani Meta Elfriede Bandoli. W miejscowości rodzinnej Augusta pojawia się też Wilhelm Bandoli i jego żona Regine, możliwe że rodzina.
Carl Pflugradt
Po śmierci Augusta Bandoli restaurację Weinberg w dawnym Gotzlow (Gocław) przejmie na chwilę Carl Pflugradt, którego ojciec Wilhelm prowadził swoją restaurację w Szczecinie. Był dość młodym człowiekiem – urodził się 5 maja 1871 roku w Hütten Kreis Ueckermünde, dzisiaj to Uniemyśl. Z notatki na jego akcie ślubu z 1900 roku wynika, że zmarł 2 lipca 1944 roku w Trzebieży. Zarządzać gocławskim Weinberg będzie tylko chwilę, bo właścicielką była też krótko wdowa po Auguście. Poznajemy również inne nazwiska – kupca o nazwisku Plötz, tu prawdopodobnie męża córki Augusta i Wilhelmine – zgodnie z jednym z aktów ślubu. Bufeterem był też w 1904 roku pan Peters.
Oskar Schulze
Kolejnym właścicielem był Oskar Schulze. Co ciekawe, miał po sąsiedzku z panem Schulz, jaki mieszkał pod numerem 30. Różnica w nazwisku to jedna litera. Tym był konkretnie Franz Oskar Schulze, który w okolicy posiadania Weinberg w Gotzlow (Gocław) wziął ślub. Potwierdzenie znajduje się w akcie ślubu, gdzie pada Weinbergbesitzer. Urodził się 6 kwietnia 1860 roku, ślub wziął 5 czerwca 1912 roku, a wybranką była Martha Emilie Minna Szameitke. Nie urodził się w Szczecinie, z notatki na akcie ślubu wynika, że 13 września 1942 roku zmarł we Wrocławiu. Za jego czasów restauracja Weinberg otrzyma konkretny adres – Steinstraße 28 (pamiętajmy, że mowa o Gocławiu), wciąż będzie nosić określenie Etablissement Weinberg. Poznamy też w okresie I Wojny Światowej bufetera: był nim Reinhold Reller. Za jego czasów spłonęła zdobiona drewniana wieża widokowa znajdująca się niedaleko – poprzedniczka (można tak określić) Wieży Bismarcka, do pożaru doszło 24 czerwca 1906 roku – o tej informacji poświadcza dawna prasa (patrz galeria). Również za czasów pana Schulze zdecydowano, że to za winnicą Weinberg powstanie nowy monument Bismarcka – dzisiejsza Wieża Gocławska. Nie była to oczywiście decyzja jego, a miejska oraz władz regionalnych, które wybierały lokalizację monumentu – wzgórze nie należało do pana Schulze.
Walter Dieme i Albert Griesbach
Tuż po I Wojnie Światowej – około 1919 roku – na chwilę właścicielem będzie Walter Dieme. Po nim, w 1920 roku pojawia się od razu Albert Griesbach, jako właściciel i oberżysta w Weinberg. Tu należy zwrócić uwagę, bo nie był jedynym Albertem o tym nazwisku w bliskiej okolicy. W mieście było ich nawet kilku. Na tej samej ulicy, co Weinberg – Steinstraße 23 – żył Albert Griesbach, ale był zwykłym pracownikiem. Dlaczego? Możliwe, że jego biznes nie układał się i nim został, będąc tym samym Albertem, co właściciel restauracji, bo już w 1923 roku on jest zarządzającym, a właścicielką Marie Griesbach z domu Köhn. Tuż przed kolejną zmianą właściciela poznajemy dwie inne postacie żyjące w Weinberg – pracownikiem był pan Griepenburg, a mistrzem krawieckim August Kranz.
Otto Schwanke i Franz Siebart
Rok później właścicielem zostaje Otto Schwanke, za którego czasów adres Weinberg zmieni się na Lindenalle 28. Wraz z panią Schwanke będą władać restauracją do około 1928 roku, kiedy ponownie pojawi się zmiana. Właścicielami będzie rodzina Siebart, złożona z kilku bogatych osób. W Szczecinie będą to Franz Siebart, Friedrich Siebart oraz pani Marta Siebart z domu Lange, która żyć będzie też przy Malczewskiego. Niestety główna postać rodziny w Szczecinie – Friedrich – umrze dość wcześnie, w wieku 42 lat, 5 lutego 1928 roku. I właśnie jego żona była pani Martha. Franz był ostatnim właścicielem Etablissement Weinberg – pojawia się w księdze z 1943 roku.
Późniejsze losy restauracji są nie do końca znane i opisane na bazie konkretnych źródeł oraz potwierdzonych informacji. Według różnych opowieści restauracja została zniszczona przez Rosjan, a następnie rozebrana.
Widzę BŁĄD, mam sugestię!
Ostatnia aktualizacja 2 miesiące temu
Możesz zgłosić problem lub propozycję rozwinięcia guzikiem poniżej lub dołącz do nas na forum dyskusyjnym.
Twórca całego tego zamieszania na Szczecin Znany i Historyczny, grzebiący pod każdą przedwojenną cegłą w Szczecinie. Dreptus okolicznus, gatunek pospolity. Droniarz, miłośnik ciemnego piwa, tematyki II Wojny Światowej. Codziennie? Po prostu brodaty brzydal.
Zajrzyj w okolicę postu!
Po prawej stronie znajdziesz mapę z lokalizacją omawianego tematu. To mapa interaktywna!
Możesz ja kliknąć i oddalić widok kółkiem myszy, co pozwoli Ci zobaczyć inne posty znajdujące się w tej okolicy. Możesz użyć „Mapy Historycznej” Szczecina, by zobaczyć ją w pełnej formie. Kliknięcie w ikonę pokaże Ci miniaturę i tytuł.
If you see this after your page is loaded completely, leafletJS files are missing.