Zapomniane Karty / Vergessene Karten

Hedwigshof, nieistniejąca Gosienica 

Wielu z Was jadąc do Nowego Warpna mija te miejsce...

Bezinteresownie. Dlaczego? Może dlatego, że w sieci dostępnych jest zaledwie kilka wzmianek o tej lokalizacji. Znaleźć można hasło w Wikipedii oraz wzmiankę na stronie pana Zenona (link poniżej). Niewiele więcej. Powód jest prosty - opisywana dziś lokalizacja Hedwighshof (powojenna Gosienica) składała się zaledwie z kilku budynków i była zamieszkana przez średnio kilkanaście osób w małej ramie czasu.

Gdzie znajdowała się dawna osada Hedwigshof (po wojnie Gosienica) oraz jak tam trafić, skoro w nagłówku wspominam o mijaniu tej lokalizacji w drodze do Nowego Warpna? Gdy wyjedziemy z wsi Warnołęka w kierunku Nowego Warpna przejeżdżamy ledwie widocznym mostkiem nad rowem melioracyjnym. Dokładnie za nim po lewej stronie (jadąc na Nowe Warpno) znajdowałby się majątek Hedwigshof. Wzmianka na Wikipedii mówi, że osada ta została zniszczona w trakcie II Wojny Światowej, jednak z prowadzonych zgodnie z pozwoleniami poszukiwań w tym miejscu nie wynika nic, co mogłoby potwierdzić tę teorię. Historia tej osady nie jest długa – przypada konkretnie na XIX wiek oraz pierwszą połowę XX wieku. Jej powstanie oraz nazwa ma konkretne źródło związane ze znanymi rodami żyjącymi i panującymi w okolicy. Czy wiemy coś więcej? Kto tu żył? Kto tu mieszkał? Kto w polu pracował? Okazuje się, że nawet po takim miejscu, które składało się z około 4-5 budynków pozostały karty historii…

Źródło pochodzenia nazwy Hedwighshof znaleźć możemy w opisach lokalizacji z 1865 roku – hof oznacza po prostu osadę, domostwa, najczęściej rolnicze, ewentualnie niewielką posiadłość wraz z otaczającymi ją budynkami pracowniczymi lub rolniczymi, na uboczu. Nie zawsze, ale była to często spotykana „reguła” dla nazw. Hedwig pochodzi od konkretnej postaci. Była to Hedwig von Enckevort, ówcześnie najstarsza córka radcy okręgowego na powiat Ueckermünde i posiadacza ziemskiego, nim był Eduard Friedrich von Enckevort już poruszany na stronie – poczytać można o nim w temacie pobliskiego Albrechtsdorf, czyli dzisiejszego Karszna. Konkretniej damą, której dedykowano osadę była najprawdopodobniej Hedwig Emina Luisa Von Enckevort, która według baz genealogicznych urodziła się 16 kwietnia 1839 roku w dziś niemieckim Vogelsang, innym majątku rodowym, zaś 27 września 1858 roku w wieku 19 lat wyszła za maż.

 Jej wybrankiem serca był wysoko urodzony Ottomar Heinrich Richard Ludwig Oskar Hermann Graf von Rittenberg. Tytularność i imiona… cóż, liczba masywna. Graf von Rittenberg zmarł 28 lutego 1908 roku w wieku 75 lat. Rok później – 8 maja 1909 roku – umiera Hedwig. Tutaj warto zaznaczyć, że nie była to jedyna Hedwig von Enckevort w całym rodzie, jednak jeżeli mamy publikacje i mapy sprzed 1865 roku mówiące, że „patronką” osady była Hedwig, córka Eduarda Friedricha, a inne urodziły się w latach siedemdziesiątych i później – prawdopodobieństwo pomyłki jest niewielkie. Ze znanych córek Eduarda Friedricha jest podawana jeszcze młodsza od Hedwig pani Louise Johanna Chatlotte, urodzona w 1853 roku.

Kafelek z dodatkowym postem poruszającym ród von Enckevort znajduje się poniżej. Warto dodać, ze powojenna Gosienica nie znajdowała się powiecie obejmującym Szczecin, a właśnie w powiecie Ueckermünde. Opracowania z 1865 roku wspominają, że majątek Hedwigshof był dawniej mleczarnią, a następnie wypasano wokół krowy. To nie zmieniło się do dziś – wokół lokalizacji można bez problemu zauważyć czterokopytne stworzenia przerabiające trawę na mleko 🙂 Dzięki opracowaniu z 1865 roku wiemy, że powojenna Gosienica składała się z 1 domu mieszkalnego oraz 3 zabudowań gospodarczych, gdzie ówcześnie żyło 5 osób w jednej rodzinie. 

W 2024 roku w trakcie prac na cmentarzu w Warnołęce (Wahlang) trafiła się płyta należąca do postaci nazwiskiem Minna Luise Albertine Kärschner z domu Trost. Okazało się, że jej matka – Albertine Trost z domu Dahlke żyła w okresie śmierci córki (1908) właśnie w Gosienicy (Hedwigshof), patrz galeria i wycinek z aktu zgonu.

„Dwór Jadwigi”

Wśród określeń dla tej lokalizacji pojawia się również „Dwór Jadwigi”. Skąd taka nazwa? Imię Hedwig – od którego pochodzi nazwa – to niemieckie imię, jakie ma swój odpowiednik w języku polskim. W języku francuskim znaleźć możemy imię Edwige, a także odmiany duńskie oraz szwedzkie. Na zachodzie możemy znaleźć Hedwig Jagiellon, czyli po prostu Jadwigę Jagiellonkę.

Polską formą imienia Hedwig jest właśnie Jadwiga. W poszukiwaniach historycznych śladów dawnej osady Hedwigshof musimy pamiętać, że była to nazwa dość popularna i występująca niemal obok siebie. W analizie dawnych mieszkańców lub wzmianek trzeba zwrócić uwagę, że w dawnym Kreis Ueckermünde leżały obok siebie dwie lokalizacje o tej samej nazwie.

„Drugi” Hedwigshof znajdował się tuż obok wsi Rieth, która posiadała swój kościół oraz obok wsi Luckow, na zachodzie. Teoria mówiąca o zniszczeniu majątku w trakcie II Wojny Światowej jest ciekawa, ale należy zauważyć – wokół nie odkryto nic, co o tym świadczy, a także pobliskie Karszno i Warnołęka nie ucierpiały. Dziś po osadzie praktycznie nic nie zostało – dostrzec można zarysy miejsc, w których stały budynki, są resztki cegieł oraz elementy szkła. Obszar majątku zarósł drzewami. W stosunku do dawnych działek las lekko wrósł się poza granice.

 

Dawni mieszkańcy Hedwigshof

Właścicielami lokalizacji byli członkowie rodu von Enckevort, których przedstawiciele z najbliższej okolicy żyli w Karsznie. Jednak poza nimi na polach i pastwiskach pracowali zwykli ludzie, znane są ich nazwiska. Rodzina, która zamieszkiwała w 1937 roku dom mieszkalny majątku nazywała się Stein. Głową rodziny był stolarz Heinrich Stein. Możliwe że jego rodziną był Arnold, rolnik z Nowego Warpna, chociaż nazwisko Stein jest dość popularne.

Wcześniej – w 1895 roku – w dawnej nieistniejącej lokalizacji Hedwigshof (Gosienica) miała żyć pani Henriette Friederike Wilhelmine Beutel Winter. Również jej mąż wspomniany poniżej. Urodziła się 13 grudnia 1832 roku w Neu Sarnow Kreis Camin (Żarnówko obok Stepnicy). Żyła od około 1862 roku w okolicach Warnołęki i Brzózek. W 1895 roku miała żyć właśnie w folwarku, jaki po wojnie nazwano Gosienica. Jej mężem był Johann Friedrich Winter, zmarły w 1908 roku.

Pani Henriette zmarła w 1913 w Brzózkach (Althagen), podobnie jak jej mąż. Co ciekawe, siostra pana Johanna zmarła 6 stycznia 1908 roku w podszczecińskim Niemierzynie. Pani Henriette i Johann zajmowali się w Hedwigshof mleczarstwem, zaś pan Johann był juniorem – ojciec miał na imię również Johann. Junior urodził się w Karsznie.

Kolejną postacią, jaka żyła krótko w dzisiejszej nieistniejącej osadzie Gosienica był Max Paul Wilhelm Neuhaus, który miał urodzić się według baz genealogicznych 7 czerwca 1887 roku w Hedwigshof Kreis Ueckermunde. Ochrzczony został w pobliskim Albrechtsdorf, czyli w kościele w Karsznie. Tutaj ciekawostka – matką Maxa była Hanna Albertine Louise Neuhaus Winter. Inną postacią była Helene Frieda Albertyine Mittag (1896-1932), która urodzić się miała 10 września 1896 roku w Hedwigshof, ta również otrzymała chrzest (2 dni później) w Karsznie.

Ojcem Helene był Wilhelm Friedrich Ferdinand Mittag, który pochodził z Graseberg Kreis Cammin. Dziś to osada Zielonczyn. Można podejrzewać, że rodzina Neuhaus przeprowadziła się do Brzózek około 1896 roku, wcześniej pan Wilhelm mieszkał w Szczecinie. Matką Helene była Ida Henriette Wilhelmine Winter Mittag urodzona w Steinbrinkshof, zachodniej części wsi Warnołęka.

Widzę BŁĄD, mam sugestię!

Jeżeli chcesz zgłosić błąd albo rozwinąć? Użyj guzika poniżej, który prowadzi do formularza kontaktowego. Możesz też odnaleźć ten post na forum, w dziale Komentarzy do Artykułów.
Ostatnia aktualizacja 12 godzin temu.

Zajrzyj w okolicę!

Po prawej stronie znajdziesz mapę z lokalizacją omawianego tematu. To mapa interaktywna!

Możesz ja kliknąć i oddalić widok kółkiem myszy, co pozwoli Ci zobaczyć inne posty znajdujące się w tej okolicy. Możesz użyć „Mapy Historycznej” Szczecina, by zobaczyć ją w pełnej formie. Wiele postów znajdujących się w bliskiej odległości gromadzi się w grupy – je możesz rozdzielić kliknięciem na ikonę. Albo skorzystaj z tagów:

Travelers' Map is loading...
If you see this after your page is loaded completely, leafletJS files are missing.

Dodaj komentarz

Historyczny Szczecin