Czyli zwrot akcji. Okazuje się, że wziętą na warsztat historyczny kamienicę posiadał na początku i u zarania jej historii ktoś, kto już był na tej stronie opisywany - stojący za Villą Rieck, która przechodzi remont. Do tego znajdziemy tu postać, która odbiła się echem nawet w amerykańskiej prasie z uwagi na skomplikowane i zawiłą sprawę tajemniczej śmierci. Początkowo oskarżono żonę i córkę... a winna okazała się... Czytaj dalej! 😉
Kliknij i rozwiń spis treści
Wśród opracowań szczecińskich budynków na tej stronie głównie dominują stare wille, domy oraz małe obiekty – czas przyjrzeć się całej kamienicy, a nawet dwóm na raz. Zaglądamy na ulicę Starzyńskiego, która przebiega od komendy wojewódzkiej policji, następnie obok szkół, cerkwi i dalej łukiem wzdłuż parku Stefana Żeromskiego (a dawnego cmentarza) do skrzyżowania Parkowej i Kapitańskiej. Zaglądamy pod najstarsze dwie kamieniczki przy tej ulicy – o numerach 3 oraz 4. W połowie XIX wieku obszar ten zajmowałyby części umocnień Fortu Leopold, jaki strzegł murów i obwałowań Szczecina od północy. Już chwilę po decyzji o zniesieniu statusu twierdzy na mapach rysujących przyszły kształt miasta zapisano nowy układ ulic, jaki nie do końca został zrealizowany. Początkowo droga, jaką później poznamy jako Starzyńskiego miała roboczy numer 80, a dalej na północ 81. Nim przejdziemy do kwestii właścicieli adresów Starzyńskiego 3/4, zajrzyjmy w temat patronów.
Teofil Starzyński i Graf Ulrich Axel von Behr-Negendank
🔍︎ Możesz powiększyć kafelki kliknięciem
Willy i Rudolf Rieck
Historia kamieniczek Starzyńskiego 3/4 rozpoczyna się w 1912 roku, kiedy w roku kolejnym księgi podają już dwie nowe budowy, dwóch bliźniaczych budynków. Ciekawostką są właściciele oraz architekci. Północna kamieniczka o numerze 3 jest w posiadaniu pana o nazwisku WIlly Rieck, jaki żył ówcześnie przy Jana Pawła II (Kaiser-Wilhelm-Straße 15), a właścicielem o numerze 4 był pan Rudolf Rieck, żyjący przy dawnej Królowej Korony Polskiej (Werderstraße 28c, ówczesnej numeracji). Ten drugi był mistrzem murarskim i radcą budowlanym. Okazuje się, że z panem RIeck już się znamy – to dawny mieszkaniec willi na rogu Królowej Korony Polskiej oraz Wawrzyniaka, znanej jako Villa Rieck, tej z zegarem na ścianie, która właśnie na przełomie 2024 i 2025 przechodzi kompleksowy remont. Adres kamieniczek nie zmienił się od czasów ich budowy – była to dawna Behr-Negendank-Straße 3 i 4.
Za nazwiskami stoi firma Gebrüder Rieck – Rudolf oraz Willy. Rudolf Rieck urodził się około 1868 roku w Szczecinie, a jego żoną była Helene Rieck z domu Großmann. Zmarł we wspomnianej willi przy Królowej Korony Polskiej 20 w wieku 63 lat, 20 maja 1931 roku. Jego bratem był Willy Adolf Paul Rieck, urodzony 5 marca 1873 roku w Szczecinie, który wziął ślub 18 czerwca 1903 roku, a jego wybranką została pani Dora Selma Olga Thun. Dzięki ślubowi poznajemy też rodziców braci. Ojcem był mistrz murarski Carl August Ferdinand Rieck, a matką Antonie Rieck z domu Grimm. Rodzice mieszkali w dawnym Karolinenthal bei Lauenburg. Dzisiaj to mała wieś Żelazkowo, nieco na zachód od Lęborka. Można z ksiąg wnioskować, że kamienica Starzyńskiego 3 była bardziej urzędowa niż mieszkalna. Drugie i trzecie piętro adresu Starzyńskiego 3 zajmował Pommersche Feuersozietät, czyli Pomorskie Towarzystwo Ogniowe, gdzie mogliśmy ubezpieczyć nieruchomości od ognia. Parter zajmowało Pommersche Provinzial Lebensversicherungsanstalt, czyli również firma ubezpieczeniowa, jaką możemy przetłumaczyć na Pomorski Wojewódzki Instytut Ubezpieczeń na Życie. Prócz tych firm świeżo po budowie kamieniczki są tu podani trzej mieszkańcy – radca budowlany Buchholz, emeryt Schrader oraz powiatowy budowlaniec (3 piętro) pan Gustav Westhäusler.
Właściciele nie mieszkali bezpośrednio w budynkach Starzyńskiego 3 i 4, a zatem mieli swoich zarządców – numerem 3 opiekował się żyjący na parterze budynku Gustav Graf, a numerem 4 żyjący w podziemiu Hermann Mahnke. Drugie piętro budynku o numerze 4 zajęła spółka akcyjna Landbank. Wysoką postacią mieszkającą pod 4 był Wolfgang Treusch von Buttlar-Brandenfels, z znanego i dużego rodu dowódców, ówcześnie (1914) był generał majorem 5 Brygady Piechoty. We wczesnym okresie swojego istnienia numer Starzyńskiego 4 możemy nazwać kamienicą „vonów” albo ludzi wysoko urodzonych. Niemal wszyscy mieszkańcy po wybudowaniu to osoby o przedrostku „von”, co stanowi wskazówkę do dużego majątku i tytułu. Wśród nich drugie piętro zajmował generał Otto Wladislaus Eduard Konstantin von Garnier, dowódca kawalerii odznaczony orderem Pour le Merite. Kolejnym był mieszkający na trzecim piętrze baron Lothar von Köppen, który w 1920 roku zmarł w tajemniczych okolicznościach, a z racji, że jego żoną była Amerykanka sprawa obiła się aż w amerykańskich gazetach. Wiele podejrzeń padło na jego żonę, gdyż ta miała naciskać na lekarza, by wpisał w akt zgonu „chorobę serca”. Kiedy lekarz odmówił baronowa miała zlecić szybką kremację ciała, krótko później zniknęła biżuteria barona, podobnie jak i sama żona. Ustalono, że miała być w drodze do USA. Okazało się później, że fałszywe oskarżenia na baronową rzuciła pielęgniarka, a córka barona oraz sama wdowa zostały uniewinnione. Pogłoski, że opuściła Europę były nieprawdziwe. Dopisać warto, że baron Lothar von Köppen zmarł już w Berlinie, a nie w swoim dawnym mieszkaniu przy Starzyńskiego 4.
Wszystkie informacje oraz detale znajdziesz na stronie Galerii Wspierających.
W imieniu redakcyjnego kiciucha dzięki za rozważenie wsparcia 💝
Wirtualna karma
Redakcyjny kiciuch i jego pełna miska- Twój kafelek w Galerii Wspierających jeżeli chcesz!
- Ranga "Mini Wspieracz" na Forum Dyskusyjnym
- Wirtualna piona! Dzięki takim ludziom jak Ty możemy opłacać licencje, serwer oraz domenę.
Na serwer
Koszty, licencje... 💝- Twój kafelek w Galerii Wspierających jeżeli chcesz!
- Ranga "Średni Wspieracz" na Forum Dyskusyjnym
- Podziękowania personalne na Grupie Facebook specjalnym postem
Zdecyduję samemu
Dzięki za 5 zł lub nawet 500 zł!- Twój kafelek w Galerii Wspierających jeżeli chcesz!
- Ranga "Wspieracz" na Forum Dyskusyjnym zależna od kwoty (Mini 50+, Średni 100+, Wielki 200 +)
- Podziękowania personalne na Grupie Facebook specjalnym postem przy wsparciu od 100 zł
🔍︎ Możesz powiększyć kafelki kliknięciem
Lata dwudzieste
Opisane pod Starzyńskiego 3 firmy oraz instytucje finansowo-ubezpieczeniowe wyprowadzą się w okresie I Wojny Światowej, a pomieszczenia na piętrach zajmą głównie mieszkańcy oraz gabinety. Na parterze numeru 3 będzie prowadził usługi doktor i lekarz Christian Johnsen. Wciąż będą to mieszkania dla osób dość majętnych, bo mieszkańcem trzeciego piętra będzie la przykładu emerytowany porucznik generał Paul Meister, a parter zajmie radca powiatowy Fritz Mooshake. Pod numerem 4 okres wojny i budowa kamienicy to masa dowódców, po niej już znacznie mniej. Ale co ciekawe pojawia się ktoś o nazwisku identycznym jak właściciele – już kiedyś opisywany Carl Rieck, lekarz-okulista, na parterze. Wciąż jednak ilość osób o tytule „von” jest tutaj spora – między innymi to generał major Hans von Hammerstein-Gemold, na III piętrze. Na parterze działać będzie też doktor i lekarz specjalista Otto Zillmer, zajmujący się kwestiami położnictwa oraz chorobami kobiecymi. Drugie piętro adresu Starzyńskiego 4 zajmie spółka Norddeutsche Hagelversicherung, jaka w nieco innej formie istnieje do dziś, zajmowała się ubezpieczeniami rolniczymi. Połowa lat dwudziestych XX wieku to również zmiana właścicieli, ale co ciekawe zarządcami w imieniu nowych właścicieli będą wciąż pan Graf oraz pan Mahnke, wymienieni wyżej.
Numerem Starzyńskiego 3 będzie władał dentysta z Sołtysiej, pan Ernst Haus. Kamienice, w których mieszkał nie istnieją, a sam Ernst mógł doświadczyć II Wojny Światowej, kiedy wciąż występuje w Szczecinie w trakcie konfliktu. Urodził się poza Szczecinem (Hangard przy granicy z Francją) 12 stycznia 1885 roku, a 11 czerwca 1919 roku w wieku 34 lat wziął ślub. Na męża wybrała go pani Katharina Schuster. Właścicielem kamieniczki Starzyńskiego 4 zostanie kapitan i właściciel statku Paul Hermann Konrad Stahlberg. Urodził się 17 września 1875 roku w dawnym Schluft Kreis Niederbarnim, niewielkiej osadzie leśnej między Berlinem i Szczecinem. Zmarł na raka oskrzeli w swoim mieszkaniu w kamienicy Starzyńskiego 4 w czasie wojny – 24 lipca 1941 roku o 5 nad ranem. Jego żoną była Elise Anna Helene Stahlberg z domu Rust. W kwestii innych postaci – obie bliźniacze kamieniczki przestaną służyć urzędom lub firmom, a głównie będą służyć mieszkańcom. W kamieniczce numer 4 na parterze rozsiądzie się zamiast poprzednich następny lekarz – Karl Lichtenauer, który pracował również w kompleksie Bethanien (Betania) przy Wawrzyniaka.
Postaciami, które zamieszkiwały numer Starzyńskiego 4 w drugiej połowie lat dwudziestych byli między innymi: miejski sekretarz okręgowy Walter Altenburg, emerytowany major Arthur Groest, wspomniany doktor Rieck, ale również doktor i kupiec Emil Levy, a także doktor i profesor Georg Schöne. Ten ostatni był postacią ciekawą. To dawny dyrektor oddziału chirurgii szpitala miejskiego, czyli tego, który dziś znajduje się w sektorze Powstańców Wielkopolskich – Szpitalna – Świętego Józefa, na Pomorzanach.
Lata trzydzieste i czterdzieste
W pierwszej połowie pojawia się w kamieniczce Starzyńskiego 3 konsulat królestwa Norwegii. Z mieszkańców ciekawszymi postaciami jest kupiec i przedstawiciel firmy zajmującej się hurtowym handlem tekstyliami – Fritz Viereck z firmą „Wisra„, na II piętrze. Swoje biuro miał tu również präsident Landesarbaitsamts Pommern, czyli Pomorskiego Państwowego Urzędu Pracy o nazwisku Kretschmann. Wśród ciekawszych postaci z numeru 4 z tego okresu wymienić można mieszkającego na III piętrze malarza – był nim człowiek o niezwykłym nazwisku Robert Baakes-Bolisch. Słynnym dyrektorem fabryki, jaki zajmował czasowo parter kamieniczki był pan Gerhard Saltzwedel, drugie piętro zajmował dyplomowany inżynier Siegfried Orendi. Parter zamieszkiwał również emerytowany nauczyciel Emil Fetkenheuer. Druga połowa lat trzydziestych to powrót firm – w numerze Starzyńskiego 3 rozsiądzie się Feuerloh G.m.b.H., firma z branży żeglugowej, na I piętrze.
Będzie tu również żyć hurtowy handlarz porcelaną Lorenz Hillmer, biuro będzie mieć Pommersche Kohlenkantor G.m.b.H., czyli firma z branży węglowej. Zaś pod numerem Starzyńskiego 4 spotkalibyśmy kolejne postacie. Dyrektorem chóru był Max Anton, a kupcem który sprzedawał artykuły odzieży męskiej pan o ciekawym nazwisku Wilhelm Fonké. Spotkalibyśmy kupca o polskobrzmiącym nazwisku Bernhard Lepinski, odwiedzilibyśmy firmę Mahling & Co, a doktorem i dyplomowanym rolnikiem byłby Rudolf Woltersdorf, żyjący na III piętrze. W okresie II Wojny Światowej – w ostatniej znanej księdze z 1943 roku – właścicielką Starzyńskiego 4 jest już wdowa po Paulu Stahlberg, posiadaczu statku parowego, pani Elise Stahlberg. Część budynku zajmuje Reichsarbeitsdienst der Weiblichen Jugend, czyli brunatna Służba Pracy Rzeszy dla Młodzieży Żeńskiej – konkretnie II piętro.
Czasy powojenne
Kurier Szczeciński z 1962 roku donosił, że jednym z mieszkańców zakwalifikowanych do przydziału mieszkania przy Starzyńskiego 3 był rzeźnik Władysław Król. W latach osiemdziesiątych kamieniczki Starzyńskiego 3/4 zajmował internat Zasadniczej Szkoły Budowy Okrętów w Szczecinie, jaka działała przy stoczni. Skąd to wiemy? Z ogłoszenia (patrz galeria), gdzie mowa o zatrudnieniu wychowawców do tegoż internatu. Inne ogłoszenie (z 1972) mówi o działającej pod Starzyńskiego 3/4 komendzie 57 ochotniczego hufca pracy ZMS i ZMW. Prasa wspominała, że działała tam również Komenda 40-7 OHP imienia „Synów Pułku” w Szczecinie zachęcająca do pracy w stoczni i zawodu spawacza. Dzisiaj (2024) działa tam NZOZ Centrum Słuchu i Mowy „Medincus”, oddział Urzędu Marszałkowskiego, Niepubliczna Szkoła Podstawowa „Promyk” oraz Przedszkole Niepubliczne „Promyk”. Funkcja budynku z numerem 3 zmieniła się w usługi medyczne i mieszkania, a funkcja budynku z numerem 4 służy szkolnictwu – jest to sieć Szkoły Paderewski, imienia Ignacego Jana Paderewskiego. Dzisiaj (2024) budynek nie jest w złym stanie, ale z pewnością przydałoby mu się dobre odświeżenie i remont elewacji.
Widzę BŁĄD, mam sugestię!
Ostatnia aktualizacja 3 dni temu
Możesz zgłosić problem lub propozycję rozwinięcia guzikiem poniżej albo dołącz do nas na forum dyskusyjnym.
Twórca całego tego zamieszania na Szczecin Znany i Historyczny, grzebiący pod każdą przedwojenną cegłą w Szczecinie. Dreptus okolicznus, gatunek pospolity. Droniarz, miłośnik ciemnego piwa, tematyki II Wojny Światowej. Codziennie? Po prostu brodaty brzydal.
Zajrzyj w okolicę postu!
Po prawej stronie znajdziesz mapę z lokalizacją omawianego tematu. To mapa interaktywna!
Możesz ja kliknąć i oddalić widok kółkiem myszy, co pozwoli Ci zobaczyć inne posty znajdujące się w tej okolicy. Możesz użyć „Mapy Historycznej” Szczecina, by zobaczyć ją w pełnej formie. Kliknięcie w ikonę pokaże Ci miniaturę i tytuł.
If you see this after your page is loaded completely, leafletJS files are missing.