II Wojna Światowa

Historia ostatniego lotu B-17 44-6145 Cover Girl 

Pamięci ludzi nieba...

W temacie II Wojny Światowej pamiętamy o generałach, politykach i dowódcach, a bardzo rzadko pamiętamy o szeregowych żołnierzach. Okolice Szczecina znane są nie tylko z walk o Dąbie, ale też alianckich lotników, których celem było zniszczenie potęgi III Rzeszy. Kim byli?

Wśród ludzi, którzy walczyli w trakcie II Wojny Światowej są też lotnicy. Setki tysięcy z nich wsiadało na pokład latających puszek, do których zniszczenia wystarczyło jedno celne trafienie z artylerii przeciwlotniczej. Wielu z nich nigdy nie wróciło do domów. Niektórzy mieli odrobinę szczęścia – ich ciała zostały odnalezione oraz pochowane na cmentarzach amerykańskich w Europie lub szczątki powróciły w rodzinne strony. Inni nie mieli tyle szczęścia ich ciał nigdy nie odnaleziono. Historia bombowca B-17 44-6145 Cover Girl jest bardzo tragiczna. Przeżył szczęśliwie tylko jeden członek załogi, którego eksplozja maszyny wyrzuciła z pokładu na zewnątrz. Kilku lotników udało się pochować, reszta do dziś jest oznaczona jako MIA – zaginieni w akcji. Pewne jest jedno. Zginęli 7 października 1944 roku w trakcie dużego nalotu na fabrykę benzyny syntetycznej w Policach (Hydrierwerke Pölitz), gdy ich B-17 otrzymał bezpośrednie trafienie w prawe skrzydło, tuż obok silnika. Relacje z pokładu samolotu nie są znane – przeżył tylko jeden lotnik. Z pewnością była to sytuacja pełna dynamiki – rozkaz natychmiastowego opuszczenia pokładu. Drugi pilot miał szczęście – mając na sobie spadochron został wyrzucony z pokładu B-17 44-6145 Cover Girl na zewnątrz. Nie jest to jedyny bombowiec dokładnie opisany na stronie – więcej znajdziecie w kafelku z dodatkowymi postami niżej. Kim byli lotnicy? Informacje o nich są albo niewielkie albo rozrzucone w sieci, ja zebrałem je podobnie jak innych załóg ze Szczecina i okolic w jedną całość. Przykre w historii jest to, że wielu z nich było z tych samych okolic – z Richmond w Kalifornii oraz ze stanu Massachusetts. Bombowiec B-17G 44-6145 był bombowcem wyprodukowanym przez koncern Douglas 12 maja 1944 roku, dostarczoną do bazy w Deenethorpe 12 czerwca 1944 roku otrzymując kod radiowy IW-S. Minimalnie w wątku bombowca jest też polskie nazwisko… O tym na koniec.

Ostatni lot B-17G 44-6145 Cover Girl

Pogoda według dokumentacji była dobra, była godzina 13:00 nad celem. Inny stan pogody podają inne raporty – według innych niebo miało być dość zachmurzone, a cel pokryty zasłoną dymną, co zmusiło część formacji do zmiany planów oraz bombardowania nieco mniej precyzyjnie. Obrona przeciwlotnicza miała być celna i silna, co spowodowało utratę 17 z 142 maszyn. Inne dokumenty wskazują mocniej – obrona przeciwlotnicza miała być morderczo celna sprawiając, że niemal 1/3 maszyn wróciła „poobijana”. Bombowiec należał do 8 Armii Powietrznej, 401 Grupy Bombowej oraz 614 Szwadronu. W dokumentacji zaznaczono, że otrzymał trafienie poprzez atak wrogiego myśliwca, to przeczą relacje załogi, która zeznała, że zostali trafieni obroną przeciwlotniczą. Formacja dokonywała ataku od południa, od strony Międzyodrza, kierując się przez jezioro Dąbie, po Police, następnie odbijając na zachód i w okolicach Międzyzdrojów kierując się na Rugię i w stronę powrotną. Pozwala to podejrzewać, że lokalizacja w której podano miejsce katastrofy mogła być zapisana błędnie lub samolot mógł otrzymać trafienie z obrony przeciwlotniczej przed celem. Inną możliwość pokazuje mapa ukazująca trasę nalotu oraz linię skierowaną na północ – samolot mógł otrzymać trafienie nad celem, następnie próbując odbić na wschód zgodnie z trasą stracił możliwość manewru i rozbił się faktycznie dalej na południe. Za miejsce katastrofy według dokumentów amerykańskich oraz dokumentów niemieckich podaje się lokalizację „10 km Ost Stettin Kienwerder„. Podaje się, że samolot rozbił się około 10-12000 stóp od celu, co daje około 3,6 kilometra. Również z dokumentów wynika, że z samolotu wyskoczyło dwóch lotników – może być to faktem – jeden przeżył, drugiego ciało odnaleziono i pochowano, a następnie ekshumowano do Belgii.

O tym, że B-17 44-6145 Cover Girl mógł rozbić się przy Kienwerder / Kniewo może świadczyć niemiecki raport mówiący o tym, że jeden z członków załogi został pochowany na cmentarzu wojskowym w Szczecinie (dziś kwatery wokół krzyża przy bramie obok Karola Miarki), albo na cmentarzu w dawnym Lübzin, dziś Lubczyna. Dziś osada o nazwie Kniewo nie istnieje – została zniszczona w trakcie II Wojny Światowej. Z drugiej strony wokół Polic znajdowało się dużo „werder”, co w języku niemieckim oznacza wyspę na rzecze – obok Polic znajduje się Kölpin-Werder, na której dziś jest hałda fosfogipsu. Inną lokalizacją jest Kleine-Oder-Bruch, pośród masy innych „werderów”, dziś to Skolwiński Ostrów, zaledwie kawałek od Polic. Spisanie raportu z schwytania ocalałych z katastrofy o 13:10 miał dokonać kapitan o nazwisku Neumann. Pewne jest, że Niemcy znaleźli przy ciałach nieśmiertelniki – można więc podejrzewać, że ich lokalizacja (Kienwerder 10 km Ost Stettin, Kniewo 10 km wschód Szczecin) jest trafna, a część zwłok wyrzuciło na brzeg jezioro Dąbie. O tym folwarku napisać można więcej – w latach trzydziestych jego właścicielem był Walter Raddatz. Wrak samolotu miał mieć literę S na stateczniku, co wskazuje dokładniej na B-17 44-46145 Cover Girl. Wskazano również, że pozostali zginęli we wraku, który spadł niedaleko od jeziora Dąbie

Załoga B-17 44-6145 Cover Girl

W ostatnim locie brało udział wbrew opisom dziewięciu, a nie ośmiu członków załogi.

  • Pierwszy pilot 1st Lt Harry Polinsky Silverstein, O-817768. Urodził się 11 kwietnia 1923 roku w Filadelfii. Przed wyruszeniem na front był elektrykiem, a jego żoną była pani Flora Rose. Jego ojcem był Abraham Silverstein, matką Rose Silverstein, miał też siostrę Shirley. Jego matka zmarła pół roku później. Na koncie miał 20 misji bojowych, większość na 42-107151, która też nosiła przydomek Cover Girl. Zdaje się, że nazwa samolotu została przeniesiona na inny. Jego adres w momencie zapisu do armii to 5608 Wooderest Street w Filadelfii, za kontakt podał ojca mieszkającego pod tym samym adresem. Miał niebieskie oczy, brązowe włosy i jasną cerę, 178 cm wzrostu.

  • Drugi pilot 2nd Lt John Abbot Farquhar, O-824117. Urodził się 6 marca 1923 roku, zmarł prawdopodobnie 2 lipca 2007 roku w wieku 83 lat. Za kontakt podał ojca, był nim Peter Farquhar mieszkający na 66 Biglow Street w Quiney w stanie Massachusetts. W momencie wpisania do armii żył przy 65 AR Borway Drive w Braintrey w Norfolk w stanie Massachusetts. Był niebieskookim blondynem. Jako jedyny przeżył katastrofę samolotu – został wyrzucony siłą eksplozji na zewnątrz samolotu – następnie został schwytany. Pozyskano jego nieśmiertelnik.

  • Nawigator 2nd Lt Lawrence Henkel Crickenberger Junior, O-712514. Latał w większości na pokładzie 42-107151. Urodził się 18 września 1923 roku, w momencie śmierci miał 21 lat. Jego ojcem był Lawrence Henkel Crickenberger Senior mieszkający pod Rural Free Delivery Number One, Mount Airy, Maryland. Swój adres skreślił na karcie wpisowej i dopisał 5604 Birckwood Avenue. Jego pracodawcą, mimo że miał 18 lat był Glenn M. Martin w Richmond. Miał brązowe oczy, brązowe włosy oraz jasną karnację, 170 cm wzrostu oraz 65 kilogramów wagi w dniu rejestracji do armii. Według członków załogi zginął w katastrofie lub w momencie eksplozji. W armii służył również jego ojciec – Lawrence Henkel Crickenberger Senior – urodzony 20 kwietnia 1894 roku w New Market w Virginii. Lawrence był jedynym synem wspomnianego małżeństwa, dzień przed zaginięciem i ostatnim lotem napisał do rodziny telegram, w którym pisał, że wszystko „idzie tak jak zawsze”. Na froncie był dość doświadczony, wylatał 27 misji, wkrótce miał wracać do domu, był odznaczony „podniesionym” Medalem Lotniczym – z dwoma pękami liści dębowych.

  • Operator radia T/Sgt Donald Albert Gravel, 11055436. Urodził się 25 kwietnia 1920 roku w Bostonie w stanie Massachusetts, był asystentem w laboratorium w firmie Continental Screw Co w New Bedford w Bristol. Jako swój adres podał 32 Robert Street w Dartmouth, Bristol. W karcie wpisowej do armii podał prawdopodobnie ojca – był nim Telesphore Gravel, mieszkający pod tym samym adresem.  Za kontakt podał żonę, była nią Imogene S. Gravel, mieszkała pod 179 Green Street w Fairhaven w stanie Massachusetts. Miał jasną cerę, niebieskie oczy, 170 cm wzrostu oraz brązowe włosy.

  • Inżynier i górny strzelec T/Sgt Glenn Dotson, 18038774. Za kontakt podał matkę, była nią Alta Dotson, mieszkała przy Route Number One w Stamford w stanie Texas. Wylatał 20 misji, w większości na pokładzie 42-107151. Według członków załogi zginął w katastrofie lub w momencie eksplozji. Co ciekawe, był rozwodnikiem. Urodził się w 20 marca 1917 roku i pracował przy obsłudze parkingów.

  • Celowniczy i przedni strzelec S/Sgt Carl William Landwehr, 34149834. Za kontakt podał żonę, była nią Mary A. Landwehr żyjąca pod adresem 1178 Breedlove, Memphis – tu w dokumentacji może pojawić się mały błąd, zapisano że to Memphis w Teksasie, gdy chodziło o Memphis w Tennessee. W momencie wpisywania się do armii zapisał w karcie swoją siostrę, była nią Minnie Landwehr, która mieszkała przy Route 3 Box 133 w Jefferson CIty w stanie Missouri, tam też się urodził 8 października 1914 roku. Oznacza to, że zginął dzień przed urodzinami… Miał 180 cm wzrostu, brązowe oczy, blond włosy Jego pracodawcą był Thomas J. Lipton Inc. przy 1230 Sterick Bldg w Memphis w Tennesee. Według relacji ocalałych członków załogi jeden z nich miał możliwość zobaczyć należący do Carla nieśmiertelnik, który pokazali mu Niemcy, oświadczając że zginął. Pochowany na cmentarzu wojskowym w Szczecinie lub w Lubczynie. Według bazy Honorstates jego ciało ekshumowano i przeniesiono do Belgii – spoczywa w sekcji A, rzędzie 39, grobie 50.
  • Dolny strzelec S/Sgt Donald Eugene Bergstrom, 37562361. Za kontakt podał siostrę, była nią Eleanor Watts, żyła pod 101 2nd Street North (mieszkanie 103) w Fargo, w Północnej Dakocie. Urodził się 28 września 1923 roku w mieście Minot w Północnej Dakocie. Jako adres podał w momencie rejestracji osadę Kelliher w hrabstwie Beltrami w stanie Minnesota, osoba zapisana na karcie to Claudia Bergstrom u której pracował. Ojcem był Axel Nathaniel Bergstrom, matką podana wcześniej Claudia Theresa Bergstrom. Był wysoki, miał ponad 180 cm wzrostu, niebieskie oczy, blond włosy i jasną karnację. Pochowany na cmentarzu wojskowym w Szczecinie lub w Lubczynie. Znaleziono nieśmiertelnik.

  • Boczny strzelec S/Sgt George Vargas Dias, 19141535. Wylatał 20 misji, w większości na pokładzie 42-107151. Za kontakt podał matkę, była nią Margaret Dias, żyła pod 661 2nd Street w Richmond w stanie California. Wychowywał się bez ojca – ten zmarł w 1930 roku, gdy George miał 9 lat. Miał też brata, był nim Albert Dias. Ten sam adres podał George w swojej karcie wpisowej do armii, jako miejsce ówczesnego zamieszkania. Urodził się 28 maja 1921 roku w San Pablo w Kalifornii. Pracował w firmie Ford Motors Richmond w Kalifornii. Miał jasnobrązowe oczy oraz brązowe włosy, 173 centymetry wzrostu. Według członków załogi zginął w katastrofie lub w momencie eksplozji.

  • Tylny strzelec S/Sgt Francis Sebastian Meyers Junior, 33623780. Za kontakt podał żonę, była nią Martha Meyers, żyła pod 225 East 5th Avenue w Conshohocken w stanie Pensylwania. Inny adres widnieje na karcie wpisowej, gdzie podał panią Wilmer Bergey za kontakt, z adresu 418 W 10th Avenue w Conshohocken w stanie Pensylwania. Urodził się 2 maja 1913 roku, miał 178 cm wzrostu, niebieskie oczy, brązowe włosy i rumianą cerę. Przed wpisem do armii pracował w przemyśle gumowym w firmie Lee Tire & Rubber. Według relacji ocalałych Niemcy mieli powiedzieć, że nie żyje, ale nie pokazali ku temu żadnego dowodu. Pochowany na cmentarzu wojskowym w Szczecinie lub w Lubczynie. Jego ciało najprawdopodobniej przeniesiono – spoczywać ma w sekcji C, rzędzie 23, grobie 11, na cmentarzu żołnierzy amerykańskich w Neupré. Niestety losy rodziny są jeszcze bardziej tragiczne – 30 stycznia 1944 roku zginął jego brat Edward Meyers, również lotnik. Znaleziono nieśmiertelnik.

Miejsce katastrofy i losy pozostałych

Miejsce upadku bombowca B-17 44-46145 Cover Girl nie jest do końca znane, chociaż są różne teorie na ten temat. Pewne jest, że jeżeli Niemcy odnaleźli szczątki lotników oraz wydobyli nieśmiertelniki, a także zapisali w dokumentacji pochówek – wrak został zlokalizowany. Mało prawdopodobne, by pozostał nietknięty i nie został rozebrany. Niemcy podali na początku, że wrak jest w 99% zniszczony, 2 zabitych, 1 ranny, pozostali możliwe że we wraku w jeziorze lub okolicy. Raporty te – już z późnej wojny – były bardzo szczątkowe. Według dokumentów – pochowani zostali Carl William Landwehr, Donald Eugene Bergstrom i Francis Sebastian Meyers. Dwóch z nich najprawdopodobniej ekshumowano – mają swoje groby i krzyże opisane w powyższej sekcji o historii załogi. Donald Eugene Berstrom dalej widnieje jako zaginiony i żadne źródło nie podaje miejsca jego pochówku. W mojej ocenie Bergstrom może być pochowany (jeżeli nie są inne informacje o tym przeczące) w Lubczynie. W raportach trójka widnieje jako pochowana w dwóch możliwych miejscach (Szczecin i Lubczyna), ale jeden z raportów pod nazwiskiem Bergstrom podaje „cmentarz komunalny w Lubczynie„, co może sugerować że skoro Landwehr i Meyers zostali ekshumowani ze Szczecina, a trzecie ciało mogło być w Lubczynie. Składa się to w teorię, gdy dwóch członków załogi miało być znalezionych, a jedno z ciał miało wyrzucić Dąbie – właśnie Bergstroma. Historia wciąż nie jest zamknięta.

Widzę BŁĄD, mam sugestię!
Ostatnia aktualizacja 12 miesięcy temu
Możesz zgłosić problem lub propozycję rozwinięcia guzikiem poniżej lub dołącz do nas na forum dyskusyjnym. 

Zajrzyj w okolicę postu!

Po prawej stronie znajdziesz mapę z lokalizacją omawianego tematu. To mapa interaktywna!

Możesz ja kliknąć i oddalić widok kółkiem myszy, co pozwoli Ci zobaczyć inne posty znajdujące się w tej okolicy. Możesz użyć „Mapy Historycznej” Szczecina, by zobaczyć ją w pełnej formie. Kliknięcie w ikonę pokaże Ci miniaturę i tytuł.

Travelers' Map is loading...
If you see this after your page is loaded completely, leafletJS files are missing.

Dodaj komentarz

Historyczny Szczecin