Wędrując po ulicach Szczecina mijamy wiele starych budynków, niektóre z nich są starsze niż się spodziewamy - myślimy, że mogły powstać w latach 20 lub 30, a w rzeczywistości są z początku XX wieku. Jedna z takich willi o mocno zabytkowym charakterze stoi przy dzisiejszym adresie Józefa Lompy 4/1 na północ od dworca kolejowego.
Kliknij i rozwiń spis treści
Niedawno odwiedziliśmy willę pod numerem 1 oraz opisaliśmy krótko kim był dzisiejszy patron ulicy – Józef Lompa – post na ten temat na dole na mapce historycznej. Dzisiaj zajrzymy pod numer Lompy 4, który również robi wrażenie od ulicy dość sporym budynkiem. Niestety w 2024 roku dawna willa Küster (od nazwiska pierwszego właściciela) jest w dość średnim stanie – ściany wymagają remontu, spod tynku widać cegły, a zdobienia zaczynają odpadać. Na pewno na uwagę i plus zasługuje fakt, że dach zdaje się być dość nowy i w dobrym stanie, podobnie budynek posiada wymienione na nowe okna. Jednak elewacja z roku na rok coraz pilniej wymaga remontu. Ja nic innego zrobić nie mogę, tylko życzyć właścicielom tego, by udało się budynek odremontować, a poniżej zajrzymy w dawne czasy i zobaczymy kim był jej pierwszy właściciel oraz jakie ciekawe postacie zamieszkiwały willę w dawnych czasach. Często wille nazywamy od imienia pierwszego właściciela, tu jednak faktycznie – Villa Küster – widnieje w księgach adresowych z początku XX wieku.
Franz Küster, mistrz murarski
Za willą stoją dwie osoby o tym samym imieniu i nazwisku – Franz Küster – junior i senior. Budynek postawił i zamieszkiwał na początku junior, a obaj panowie zajmowali się murarstwem (mauermeister). Prawdopodobnie willa Lompy 4 była jednym z pierwszych budynków przy tej ulicy, gdy jeszcze w 1905 roku junior występuje w księgach jako mieszkaniec Zabelsdorf (Niebuszewo). Bardzo możliwe, że był to pierwszy budynek przy ulicy w ogóle – otrzymał w 1904 roku numer 1. Co ciekawe odkrywamy krótkotrwały adres dzisiejszej Józefa Lompy – była to popularnie używana Villenstraße, czyli Willowa. Pan Franz Küster Junior chwilę po budowie i numerze 1 pojawia się jako numer 4. Dopiero później dzisiejsza Lompy w Szczecinie zmienia nazwę i adres na Hermannstraße 4. Co również ciekawe – panowie Franz Küster senior i junior występują na początku XX wieku (1906) jako rentierzy, to określenie ludzi, którzy utrzymywali się ze zgromadzonych oszczędności. Musieli być bardzo majętni.
Przed powstaniem willi w pierwszych latach XX wieku Franz Küster Junior mieszka obok adresu ojca, który Senior zamieszkiwać będzie kolejne lata – młody żył pod Albertstraße 19 na parterze, stary zaś pod 15 na parterze. Dzisiaj to ciąg kamienic przy ulicy Cegielskiego. Nim przejdziemy do przejrzenia, kto żył w willi na przestrzeni kilku dekad przed i w trakcie II Wojny Światowej napiszmy więcej o właścicielach. Franz Küster Junior nazywał się konkretnie Ernst Gottlieb Franz Emil Küster i urodził się 28 stycznia 1856 roku w dawnym Marienthal Kreis Greifenhagen, wsi po niemieckiej stronie na zachód od Szczecina. Jego żoną od 20 czerwca 1878 roku była Auguste Küster (dokładniej Emilie Auguste Louise) z domu Nacke, a para oraz rodzice Franza Juniora żyli w Bredow (Drzetowo) przed budową willi. Junior zmarł 6 kwietnia 1931 roku w Szczecinie.
Na tej stronie nie ma reklam, treści sponsorowanych, płatnych ani irytujących okien. Wysokiej jakości zdjęcia, grafiki, serwer, domenę i licencje utrzymujemy wyłącznie z Waszych wpłat.
Wszystkie informacje oraz detale znajdziesz na stronie Galerii Wspierających.
W imieniu redakcyjnego kiciucha dzięki za rozważenie wsparcia 💝
Wirtualna karma
Redakcyjny kiciuch i jego pełna miska- Twój kafelek w Galerii Wspierających jeżeli chcesz!
- Ranga "Mini Wspieracz" na Forum Dyskusyjnym
- Wirtualna piona! Dzięki takim ludziom jak Ty możemy opłacać licencje, serwer oraz domenę.
Na serwer
Koszty, licencje... 💝- Twój kafelek w Galerii Wspierających jeżeli chcesz!
- Ranga "Średni Wspieracz" na Forum Dyskusyjnym
- Podziękowania personalne na Grupie Facebook specjalnym postem
Zdecyduję samemu
Dzięki za 5 zł lub nawet 500 zł!- Twój kafelek w Galerii Wspierających jeżeli chcesz!
- Ranga "Wspieracz" na Forum Dyskusyjnym zależna od kwoty (Mini 50+, Średni 100+, Wielki 200 +)
- Podziękowania personalne na Grupie Facebook specjalnym postem przy wsparciu od 100 zł
Kurz historii możemy zdmuchnąć z innych członków rodziny – ślusarz urodzony 12 grudnia 1864 roku w Fiddichow Kreis Greifenhagen (Widuchowa) Reinhold Paul Adolf Küster zamieszkały pod dawnym adresem swoich rodziców (Albertstraße 15 / Cegielskiego) zmarł 9 grudnia 1942 roku o godzinie 9:00 w swoim mieszkaniu na ropne zapalenie opłucnej. Jego żoną była zmarła przed nim pani Emma Ottilie Hedwig Küster z domu Rückforth. Ojcem według aktu zgonu był Franz Küster (zmarły, senior?), a matką Auguste Küster z domu Sasse – to inne nazwisko niż podane wyżej. Oznacza to, że żoną seniora mogła być kobieta o tym samym imieniu, co żona juniora, ale o innym nazwisku rodowym. Z tego małżeństwa urodził się też Wilhelm Gustav Hermann Küster, wziął ślub w 1880 roku, zmarły w wieku 44 lat w 1901 roku w Szczecinie. Poszukiwania tej rodziny są o tyle trudne, że senior i junior nosili te same imiona, a także ich możliwe żony również miały te same imiona – Auguste z domu Sasse była prawdopodobnie żoną seniora, a Auguste z domu Nacke żoną juniora. Niestety większych detali o seniorze nie udało mi się zdobyć. Znane są jednak detale o matce juniora – pani Auguste Küster z domu Sasse urodziła się około 1831 roku, a zmarła 24 stycznia 1903. Taki wiek potwierdza teorię o tym, że mogła być matką juniora. Zmarła pod numerem 15 na dzisiejszej Cegielskiego. Żona Franza Juniora przeżyła go – pojawia się w księdze z 1934 roku, jako zarządzająca willą.
Mieszkańcy willi i kontradmirał
Krótko po budowie willi piętro zajmuje dwóch panów – Walter Boldt i Ludwig Boldt, kupcy, którzy prowadzą wspólnie spółkę handlową, a budynek otrzymuje swój trwały adres Hermannstraße 4,5, a dziś Józefa Lompy 4/1. Już kilka lat później pojawia się tu budowniczy kolei August Just oraz kupiec Kurt Seelinger, zamieszkujący piętro. Mieszkańcy zmieniać się będą dosłownie, co kilka lat. Już w okresie końca I Wojny Światowej żył tu rentier Hermann Lange oraz wojskowy Rudolf Roch. Dużo bardziej ciekawe postacie pojawiają się na początku lat dwudziestych – żyje tam kotlarz Ernst Bohlmann oraz emerytowany… kontradmirał floty… Ernst-Oldwig von Ratzmer. Po przejściu na emeryturę zajmował się też ubezpieczeniami. Konkretnie był to Ernst-Oldwig Louis Carlo von Natzmer, urodzony 15 października 1868 roku w Hanowerze. Ciekawostką jest, że dowodził zwodowanym 14 kwietnia 1897 roku w Szczecinie krążownikiem pancernopokładowym SMS Hertha. Najprawdopodobniej w willi żyła również jego żona – Elsbeth von Blanc. W latach trzydziestych krytykował władze nazistowskie, co potwierdziło zachowanie przedstawicieli NSDAP w trakcie nabożeństwa pożegnalnego. Był to również protest przeciwko lojalnym wobec dawnego cesarstwa postaci, która wciąż posiadała majątki i wpływy. Kontradmirał Ernst-Oldwig von Ratzmer zmarł 21 sierpnia 1942 roku w Szczecinie.
🔍︎ Możesz powiększyć kafelki kliknięciem
Połowa lat dwudziestych XX wieku
W tym okresie w willi robi się tłoczno – żyje tu właściciel, pan Franz Küster Junior, wspomniany kontradmirał, ale również ślusarz Otto Wagner, tokarz Kornell oraz działa firma związana z handlem stalą i budową konstrukcji stalowych Druckenmüller. To się szybko zmieni – już przełom lat dwudziestych i trzydziestych to kolejna zmiana mieszkańców. W willi Lompy 4/1 (Hermannstraße 4,5) żyje rzeźnik Erich Kadow, wdowa Johanna Lutz-Kortmann oraz elektromonter Hans Seidler.
Połowa lat trzydziestych przyniesie śmierć właściciela – Franz Küster Junior umrze w 1931 roku, a właścicielami willi Józefa Lompy 4/1 / Hermannstraße 4,5 zostaną potomkowie. Zarządcą budynku w imieniu rodziny będzie inspektor kolei państwowych Franz Roland, zaś w budynku żyć będzie urzędnik magistratu Gerhard Pantel (wpisany jest też pod numerem 6,7) oraz wojskowy na emeryturze Hans Uhlmann. Już w 1936 roku zarządca znika, a w 1937 roku księgi podają nowego właściciela willi.
Paul Lemke
Prawdopodobnie nie mieszkał w Szczecinie na początku swojej „kadencji” w willi – jego tytuł w księdze sugeruje, że po prostu zarządzał nieruchomościami. U zarania II Wojny Światowej willę zamieszkuje krawcowa Luise Kornell, ślusarz samochodowy Karl Reiser oraz sądowy doktor medycyny Wilhelm Wille (na parterze). Ciekawostką jest to, że Otto Kornell był dozorcą pod numerem Lompy 3 / Hermannstraße 3, obok. W 1943 roku w księgach widnieje jako właścicielka wdowa – pani Martha Lemke. W Szczecinie istniało takie małżeństwo, jednak nie może pasować do teorii – mężczyzna Paul Lemke zmarł w 1931 roku, mając żonę Marthę, a „nasz” Paul Lemke widnieje jako właściciel willi jeszcze w drugiej połowie lat trzydziestych, do 1940 roku. Nazwisko to jest bardzo popularne. Niestety księga adresowa nie podaje nazwiska panieńskiego Marthy.
Willa dzisiaj
Z pewnością wymaga w 2024 roku szybkiego remontu – o tyle dobrze, że różnica zdjęć z 2011 i 2024 roku pokazują nam pozytywną zmianę, zadbano o nowy dach.
Widzę BŁĄD, mam sugestię!
Ostatnia aktualizacja 1 miesiąc temu
Możesz zgłosić problem lub propozycję rozwinięcia guzikiem poniżej albo dołącz do nas na forum dyskusyjnym.
Twórca całego tego zamieszania na Szczecin Znany i Historyczny, grzebiący pod każdą przedwojenną cegłą w Szczecinie. Dreptus okolicznus, gatunek pospolity. Droniarz, miłośnik ciemnego piwa, tematyki II Wojny Światowej. Codziennie? Po prostu brodaty brzydal.
Zajrzyj w okolicę postu!
Po prawej stronie znajdziesz mapę z lokalizacją omawianego tematu. To mapa interaktywna!
Możesz ja kliknąć i oddalić widok kółkiem myszy, co pozwoli Ci zobaczyć inne posty znajdujące się w tej okolicy. Możesz użyć „Mapy Historycznej” Szczecina, by zobaczyć ją w pełnej formie. Kliknięcie w ikonę pokaże Ci miniaturę i tytuł.
If you see this after your page is loaded completely, leafletJS files are missing.