Według jednej z interpelacji do władz miast kamienica była przeznaczona do rozbiórki. Mamy początek 2024 roku i wciąż dzielnie stoi. Już przed wojną była nieco samotna, chociaż nie aż tak bardzo jak dziś - kto tam żył i do kogo należał ten budynek?
Czasami, by znaleźć ciekawy przedwojenny budynek w Szczecinie trzeba się udać „w zarośla”. Opisywaną dziś kamienicę mija masa mieszkańców Szczecina, ale najczęściej nie zwraca na nią uwagi – jest samotnym budynkiem tuż przed wjazdem na Most Cłowy od strony lotniska oraz Dąbia. Wiosną i latem nie rzuca się w oczy – obszar obok drogi zasłaniają wtedy drzewa oraz liście. Budynek ten dziś znajdujący się przy ulicy Przestrzennej 1 został kilka lat temu (w 2021?) wpisany na listę rozbiórek. Po krótkiej wymianie zdań w mediach społecznościowych stwierdziłem, że warto go opracować, mimo że plany na rozbiórkę do 2023 roku nie powiodły się. Czy to dobrze? Czy to źle? Nigdy nie byłem zwolennikiem rozbierania budynków dla samego ich rozbierania „bo są stare” albo „bo są zapuszczone”. W tym budynku dalej do początku 2024 roku, gdy pisałem opracowanie mieszkali ludzie – nikomu nie życzę wyprowadzki, bo miasto chce coś rozebrać. Chyba, że budynek jest w stanie grożącym zawaleniu, ten pod adresem Przestrzenna 1 nie wygląda katastrofalnie, ale mógłby wyglądać lepiej.
W swojej bezpośredniej okolicy jest to praktycznie jedyna faktycznie mieszkalna kamienica zachowana po wojnie. Z drugiej jednak strony takie kamienice oderwane od całej tkanki miejskiej rzadko mają zainteresowanie – niewiele osób decyduje się na kapitalny remont lub wykup całości nieruchomości i generalną przebudowę zgodnie z dawnymi projektami. Kamienica Modrowa już przed wojną była dość samotnym budynkiem mieszkalnym, ale przed II Wojną Światową była częścią całego kompleksu swojego właściciela, który rozciągał się na północ w kierunku Dębskiej Strugi, gdzie dziś znajduje się klub jachtowy oraz marina. Kim byli dawni właściciele oraz mieszkańcy dzisiejszego adresu Przestrzenna 1? Okazuje się, że losy mieszkańców są dość ciekawe – było ich na przestrzeni dekad wielu, ale właściciel… Praktycznie jeden! Na naszej stronie działa mapa historyczna – można z niej skorzystać pod postem na dole albo z menu u góry – absolutnie nie życzę tej kamienicy, by ikona zielona (obiekt istniejący) zmieniła się w czerwoną (obiekt nieistniejący). Dlatego warto ją opisać.
Dziękujemy za WASZE wsparcie! 💝
Dawna Stettinerstraße, dzisiejsza Przestrzenna
W poszukiwaniach do opracowania musimy pamiętać o zmianie numeracji – dzisiejsza ulica Przestrzenna nosiła niegdyś nazwę Stettinerstraße, czyli była to dosłownie Szczecińska. Dlaczego tak? Dziś można podobnie jak przed wojną spotkać ulice, które nawiązują do kierunku, w jakim prowadzą – dawna ulica Szczecińska w Dąbiu prowadziła właśnie do Szczecina. Dzisiaj znane nam Dąbie, a dawne Altdamm było osobnym miastem do okresu II Wojny Światowej. Chociaż ciekawostką jest przykład ulicy Krasińskiego, a dawnej Warsowerstraße, czyli dosłownie Warszewskiej, której część znajdowała się w Szczecinie, a część północna była w Warszewie 😉 Ciekawostką jest też zielony trawnik z stacją benzynową pomiędzy widełkami ulicy Eskadrowej, tuż obok opisywanej kamienicy – tam znajdowała się końcówka linii tramwajowej, jaka prowadziła przez Most Cłowy. Zaś dzisiejsza marina powstała w części dawnego stawu, który połączony był z Dębską Strugą (Bäckergraben). Aktualnie powiększony staw i połączony z kanałem służy za marinę, jaka jest niemal każdego sezonu pełna jachtów. Przed wojną numer kamienicy był inny – aktualnie do Przestrzenna 1, a przed 1945 rokiem była to Stettinerstraße 9. Obok powstał też numer 9a. Ten drugi przeznaczony był dla pracowników, zarządców zmian oraz placowego. Podział pojawia się u początków II Wojny Światowej.
Gottfried Modrow, nestor
Za kamienicą stoi rodzina Modrow składająca się z trzech głównych postaci: Konrad Modrow, Franz Modrow oraz Gottfried Modrow. Przez dekady panowie zajmowali się produkcją i transportem drewna prowadząc tartak parowy i skład drewna. Firma powstała w 1866 roku do końca II Wojny Światowej. Początkowo biznes działał na północy Szczecina – w dawnym Bredow (Drzetowo), gdzie w 1888 roku żył Gottfried Modrow, pod Vulkanstraße 1a, później pod 3. Dzisiaj to wjazd w Stelmacha od „widełek” Firlika, teren stoczni, po wschodniej stronie. Dawny adres Stettinerstraße 9 / Przestrzenna 1 pojawia się w dawnych księgach adresowych od początku, kiedy dodano Altdamm (Dąbie) do księgi szczecińskiej, a sama kamienica pochodzi prawdopodobnie z początku XX wieku, kiedy Modrow znika z ksiąg szczecińskich. Nestorem „klanu” był Gottfried Johann Karl Ludwig Modrow, jaki urodził się około 1835 roku w Trestin Kreis Randow, czyli dziś wsi Trzeszczyn między Policami i Tanowem. Zmarł 22 października 1910 roku w swojej kamienicy, a wdową po nim została pani Wilhelmine Modrow z domu Noetzel / Nötzel.
W kamienicy mieszkała na parterze.
Również udało mi się ustalić dalszą rodzinę Gottfrieda – postacią tą była możliwa siostra, Karoline Bertelt, z domu Modrow, z Trestin (Trzeszczyna), której ojcem miał być Gottfried, ale matką Karoline, z domu Klein. To mogli być rodzice Gottfrieda. Pani Karoline Bertelt urodziła się około 1841 roku, zmarła krótko przed Gottfriedem, 3 kwietnia 1910 roku w Golęcinie. Następną córką była Anna Marie Auguste Modrow, urodzona 3 stycznia 1864 roku, a 9 października 1890 roku wyszła za mąż. Kolejną córką była Amanda Berta Mathilde Modrow, urodzona 6 kwietnia 1867 roku, a za mąż wyszła 17 października 1904 roku. W następnym roku – 10 grudnia 1868 – urodziła się jeszcze Martha Auguste Luise Modrow, która wyszła za mąż 11 lipca 1896 roku. W Drzetowie urodziła się też kolejna prawdopodobna córka Gottfrieda pani Melinda Frieda Modrow, 24 lutego 1883 roku. Trzeba przyznać, że Gottfried miał szczęście do córek.
Konrad Wilhelm Friedrich Modrow był prawdopodobnie synem Gottfrieda i spadkobiercą marki – w akcie zgonu tego drugiego rodzice są nieznani (podejrzewam Gottfried Senior i Karoline Klein), ale już w akcie zgonu Konrada znajdujemy nazwisko ojca – Gottfried Johann Karl Ludwig Modrow. Wykluczyć więc możemy, że Konrad mógł być bratem Gottfrieda. Z dokumentów wynika, że Konrad urodził się 18 października 1879 roku (był wszak dużo młodszy) w Trestin Kreis Randow, czyli również wsi Trzeszczyn. Zmarł 28 lipca 1939 roku w Zdrojach przy tamtejszej Allestraße 7 o 5:30 rano. jego żoną była Klara Helene Modrow z domu Hübner. Wiemy też, że Karl zmarł w Betanii na Wawrzyniaka na wiele problemów – wśród nich wadliwie działające serce (zastawki) oraz słabe krążenie. Niestety Franz Modrow pozostaje na razie tajemnicą – nazwisko to jest spotykane w Szczecinie, ale mógł pochodzić z innej gałęzi rodzinnej. Pojawia się też ciekawostka z prasy 1929 roku, gdy dowiadujemy się, firma Gottfried Modrow (mimo, że już nie żył to marka dalej istniała) miała prawo rozładunku i załadunku przy Altdammer Chaussee. To, co dziś jeszcze przetrwało w tym obszarze po działalności rodziny Modrow to obiekt służący do dziś na północy, tuż przy kanale, z pozostałością komina (patrz galeria). Kamienica Stettinerstraße 9 / Przestrzenna 1 służyła jako mieszkania dla głównych pracowników oraz właścicieli tartaku parowego.
Na początku XX wieku mieszkańcami kamienicy poza rodziną Modrow były też dwie postacie, jakie możemy wspomnieć przed innymi – August Manthe mieszkający na I piętrze oraz palacz Karl Ueckwitz. Placowym był opisany dokładniej niżej pan Schüler. Możemy wymienić dawnych mieszkańców z imienia, nazwiska oraz zawodu, z uwagi że przez wiele lat zajmują ten sam adres – pracownicy żyjący w budynku nie zmieniali się często. Kowalem był sąsiadujący w kamienicy na drugim piętrze z właścicielem pan Fritz Devriel. Placowym był bardzo prawdopodobne, że ktoś z jego rodziny – pan Gustav Devriel. Ten zmienił innego placowego z okresu I Wojny Światowej – nim był Wilhelm Schüler, za swoich czasów mieszkający na I piętrze kamienicy. Za obsługę maszyn w czasach I Wojny Światowej w kamienicy Przestrzenna 1 / Stettinerstraße 9 odpowiadał Carl Schwarz.
Przez wiele lat żyjącymi w kamienicy robotnikami byli: Ernst Pockrandt i Werner Zander, a operatorem tartaku Karl Wiese. W połowie lat trzydziestych żył tu jeszcze marynarz Fritz Kagelmacher. Wcześniej – na przełomie lat trzydziestych na drugim piętrze żył inwalida Albert Heinrich, któremu powierzono rolę stróża i dozorcy. Swoje mieszkanie miał na drugim piętrze, po sąsiedzku z jednym z właścicieli, panem Modrow. Mieszkał tu również operator maszyn Willi Röchert, jaki był też palaczem – żył na parterze. Wiele lat pracował tam Fritz Kuhl, podobnie jak Willi mieszkał na parterze.
Ostatnimi mieszkańcami adresu Stettinerstraße 9 / Przestrzenna 1 przed 1945 rokiem byli właściciele marki – Franz Modrow, a także inspektor powiatowy Arnim Kluge. Zaś zarządcą tartaku pod numerem 9a był Carl Lüttig, jaki prowadził też zakład kawałek dalej – na Altdammerstraße 19 (Gdańska), już w obszarze Szczecina.
Dzisiaj (początek 2024) kamienica nie jest w najlepszym stanie, ale katastrofalnym też nie. Krążą plotki o możliwej rozbiórce, jaką planuje się od kilku lat oraz pojawiają się opowieści o „deweloperach” zacierających ręce na działkę – problem w tym, że jest to teren bardzo podmokły oraz znajdujący się w lekkim obniżeniu do okolicznego terenu, a nawet w stosunku do nabrzeża mariny. W pobliżu po większych opadach zbiera się woda. Obok – na nieco bardziej stabilnym terenie, w kierunku Dąbia, faktycznie powstały nowe osiedla apartamentowe. Jaki los spotka opisaną kamienicę przy adresie Przestrzenna 1, niegdyś należącą do rodziny Modrow? Czas pokaże.
Widzę BŁĄD, mam sugestię!
Ostatnia aktualizacja 4 miesiące temu
Możesz zgłosić problem lub propozycję rozwinięcia guzikiem poniżej lub dołącz do nas na forum dyskusyjnym.
Twórca całego tego zamieszania na Szczecin Znany i Historyczny, grzebiący pod każdą przedwojenną cegłą w Szczecinie. Dreptus okolicznus, gatunek pospolity. Droniarz, miłośnik ciemnego piwa, tematyki II Wojny Światowej. Codziennie? Po prostu brodaty brzydal.
Zajrzyj w okolicę postu!
Po prawej stronie znajdziesz mapę z lokalizacją omawianego tematu. To mapa interaktywna!
Możesz ja kliknąć i oddalić widok kółkiem myszy, co pozwoli Ci zobaczyć inne posty znajdujące się w tej okolicy. Możesz użyć „Mapy Historycznej” Szczecina, by zobaczyć ją w pełnej formie. Kliknięcie w ikonę pokaże Ci miniaturę i tytuł.
If you see this after your page is loaded completely, leafletJS files are missing.