Wielu mieszkańców okolic Szczecina korzysta z parkingu leśnego, który znajduje się przy skrzyżowaniu dróg Tanowo-Pilchowo-Bartoszewo, na skraju lasu. Bez świadomości, że kawałek dalej znajduje się lokalizacja wspominana w publikacjach ponad 200 lat temu. Komorze Góry to nie tylko górka w lesie, to również coś więcej!
Kliknij i rozwiń spis treści
Są miejsca wokół Szczecina, jakie praktycznie nigdzie nie były szerzej opisywane i pozostają “historyczną tajemnicą”. Jest takie miejsce gdzieś w Szczecinie lub wokół jak Komorze Góry? Jest. Idąc na miejsce szybkim krokiem minęło mnie kilkanaście osób – na rowerach i spacerkiem. Wszak dzień święty – niedziela, to ludzie wylegli. Niedaleko jest Bartoszewo, gdzie w weekendy aż tłum. Ludzie pędzlują kiełby, pieczone ziemniaczki czy szaszłyki. A tuż za rogiem kryje się miejsce totalnie odludne. Miałem o tyle szczęście, że spotkałem właściciela jedynego ocalałego budynku z dawnej lokalizacji o nazwie Kammerberg. Dzięki temu udało mi się uzyskać trochę informacji, a właściciel to jeden z milszych jegomości jakich ostatnio spotkałem 🙂 Robiąc “poof” z masy nieznanych lub mało opisanych miejsc wokół Szczecina przyszedł czas na uroczy ceglany domek stojący około kilometra od głównej drogi, w lesie, niedaleko od skrzyżowania Bartoszewo–Pilchowo–Tanowo, jakie w lipcu 2024 roku jest w przebudowie.
Kammer-Berge, a Kammerberg
Nazwa Kammerberg pochodzi od słowa “kammer“, jakie oznacza w języku niemieckim izbę, sień pomieszczenia lub w języku marynarskim sypialnię na statku, zaś “berg” to znane określenie na wzgórze lub górę. Prócz tego tłumaczenie słowa “kammer” wskazuje na komorę, jako pomieszczenie do przechowywania czegoś najczęściej dobudowane do już istniejącego budynku. Polska nazwa – Komorze Góry – mało komu sugeruje powiązanie właśnie z komórką, jako dobudówką do domu lub izby. O pochodzeniu słowa pisał profesor doktor Alfred Haas w swoich opracowaniach opowieści i legend z przełomu XIX i XX wieku, również wskazując na nazwę “Kammerberg” obok Falkenwalde (Tanowo) wspominając, że istniał tam niedziałający ówcześnie (książka wydana w 1928 roku) zajazd. By poprawnie rozróżnić lokalizację musimy zaznaczyć, że istniały Kammer-Berge, czyli Komorze Góry oraz konkretne zabudowania o nazwie Kammerberg.
Dzisiejsze polskie Komorze Góry według nazewnictwa historycznego to konkretnie pofałdowane wzgórza ciągnące się na wschód od drogi Bartoszewo – Tanowo, w formie trzech “fałd”, których kształt przypomina wydmy wyparte przez wiatr w kierunku wschodnim. Mają wysokość do 41 metrów. Dzisiaj znacznik “Komorze Góry” (patrz mapa pod postem) pokrywa się z mapą z 1888 roku, na jakiej również wyznaczono najwyższy punkt okolicy, jednak dawna nazwa Kemmer-Berge rozciągała się na cały masyw w okolicy.
Jej pochodzenie jest dużo starsze niż mapy z 1888 roku, bo wspomina się Kammerberg zamiennie z Lehmkuhlen już w starszych publikacjach – w spisie wsi i przynależności pocztowej z 1866 roku, leksykonie statystyczno-historycznym Huhna z 1846 roku. Wspominano, że Kammerberg, a kiedyś Lehmkuhlen należało do wsi Falkenwalde (Tanowo). Wpis o tej lokalizacji pojawia się też w 1840 roku.
🔍︎ Możesz powiększyć kafelki kliknięciem
W spacerze do Kammerberg
Okazuje się, że nazwa jest jeszcze starsza! Berghaus w swoim wielkim opracowaniu z 1865 roku wspomina, że w berlińskim biurze statystycznym już w 1816 roku pojawia się nazwa Kammerberg, jakiej przynależność była przypisana do Tanowa. Wcześniejszy publicysta – Brüggemann – nie wspomina o istnieniu takiej lokalizacji, czyli raczej musiała powstać na przełomie XVIII i XIX wieku. Można podejrzewać, że lokalizacja przechodziła przez lepsze i gorsze czasy – w 1865 roku Berghaus wspomina, że w tym miejscu zobaczyć można było rudery budynków. Według Mützela w 1822 roku w budynkach z ogrodem mieszkało 9 dusz – w taki sposób podliczano wszystkich mieszkańców. Później jednak, Berghaus zaznacza różnicę – Lehmkuhlen jako folwark, a Kammerberg jako niewielką samotnię. Mimo to większość dawnych spisów zgadza się, że chodzi prawdopodobnie o ten sam obszar mający zamienne nazwy. Warto dodać, że słowo “lehm” w języku niemieckim oznacza glinę – nazwa mogła pochodzić od źródeł gliny znajdujących się w pofałdowanych terenach lub w pobliżu jeziorek i strumienia. W poszukiwaniach informacji o Lehmkuhlen sprawę utrudnia zwyczajowa nazwa lokalizacji – w tym wypadku Lehmkuhlen oznaczało małą samotnię zamieszkaną przez kilka dusz, ale w innym miejscu okolicy była to nazwa na miejsce do wypalania gliny i nazwa ta powtarza się wielokrotnie w całym regionie.
Ślad po oczkach wodnych oraz cieku wodnym widzimy do dzisiaj. Zaś po wyrobisku gliny (mocno “wybrany teren”) lub miejscu pracy leśników już oznaczano na mapach z 1888 roku i teren ten leży na północy, pod napisem Berge na załączonej mapie. O lokalizacji należącej do Falkenwalde (Tanowo) wspomina też w obszernym spisie Müller w 1835 roku. Dzisiaj budynek, jaki możliwe że na przełomie XIX i XX wieku był zajazdem z opcją zjedzenia czegoś smacznego nosi numer 1 oraz należy do zabudowań Starego Leśna (Alt-Leese), o którym można przeczytać w bloczku z dodatkowym postem poniżej. Jest to również jedyny budynek jaki pozostał z zachodniej części tej osady do dzisiaj, a jaki według właściciela pochodzi z 1923 roku. Jeżeli ta teoria jest słuszna to powstał na miejscu poprzedniego budynku – Kammerberg składał się w 1888 roku z trzech. Prawdopodobnie dwóch mieszkalnych i stodoły, a na miejscu istniejącego do dziś (budynek zachodni) stał wcześniej inny obiekt. Z trzech budynków, jakie stanowił kompleks przetrwał tylko jeden i dziś (2024) jest zamieszkany jako własność prywatna.
Na tej stronie nie ma reklam, treści sponsorowanych, płatnych ani irytujących okien. Wysokiej jakości zdjęcia, grafiki, serwer, domenę i licencje utrzymujemy wyłącznie z Waszych wpłat.
Wszystkie informacje oraz detale znajdziesz na stronie Galerii Wspierających.
W imieniu redakcyjnego kiciucha dzięki za rozważenie wsparcia 💝
Wirtualna karma
Redakcyjny kiciuch i jego pełna miska- Twój kafelek w Galerii Wspierających jeżeli chcesz!
- Ranga "Mini Wspieracz" na Forum Dyskusyjnym
- Wirtualna piona! Dzięki takim ludziom jak Ty możemy opłacać licencje, serwer oraz domenę.
Na serwer
Koszty, licencje... 💝- Twój kafelek w Galerii Wspierających jeżeli chcesz!
- Ranga "Średni Wspieracz" na Forum Dyskusyjnym
- Podziękowania personalne na Grupie Facebook specjalnym postem
Zdecyduję samemu
Dzięki za 5 zł lub nawet 500 zł!- Twój kafelek w Galerii Wspierających jeżeli chcesz!
- Ranga "Wspieracz" na Forum Dyskusyjnym zależna od kwoty (Mini 50+, Średni 100+, Wielki 200 +)
- Podziękowania personalne na Grupie Facebook specjalnym postem przy wsparciu od 100 zł
🔍︎ Możesz powiększyć kafelki kliknięciem
Warto rzucić okiem spacerując przez las lub w wycieczce rowerowej – droga dojazdowa między drogą główną Tanowo–Pilchowo do Starego Leśna, obok Kammerberg, jest drogą leśną po której poruszać się samochodem mogą tylko osoby z przepustką dojazdu lub leśnicy. W momencie utworzenia Wielkiego Miasta Szczecin (1939) i dużych zmian w granicach oraz przynależnościach dawne Komorze Góry (Kammer-Berge) znalazły się w powiecie Kreis Ueckermünde, zaś zabudowania Kammerberg prawdopodobnie należące do Alt Leese (Stare Leśno) znalazły się w wielkim obszarze szczecińskim. W ostatniej znanej księdze adresowej sprzed 1945 roku wyznaczeni są mieszkańcy dawnego Alt Leese, nie ma jednak wskazania na lokalizację Kammerberg – dzisiaj dom nosi numer 1. Wśród mieszkańców dawnego Starego Leśna nie ma również leśników, Według opowieści właściciela mieszkali tu wcześniej leśnicy. Przed wojną w Pilchowie znajdowała się też uliczka prowadząca w stronę opisywanej lokalizacji o nazwie Kammerbergweg. Budynki przy tej ulicy powstawały w drugiej połowie lat 30 oraz w trakcie II Wojny Światowej.
W mojej ocenie mylące jest mocno rozpowszechnione w szczecińskiej sieci hasło dotyczące Komorzych Gór, w jakiej podaje się, że przy drodze funkcjonowała leśniczówka Vorheide Försterei – często myli się ją z Kammerberg. To dwie osobne lokalizacje. Kammerberg znajduje się mocno na południowy wschód od dawnej Vorheide Forsterei, jakiej zabudowania częściowo stoją do dziś w Tanowie, przy wjeździe do wsi, od południa. Dawna leśniczówka Vorheide leży na skraju Komorzych Gór i niewiele ma z nimi wspólnego. Krążące w szczecińskiej sieci przypisanie tej leśniczówki do Kammerberg powinno być nieco zmienione, a dawna leśniczówka Vorheide powinna trafić do tematów Tanowa.
Dzisiaj (2024) po sąsiedzku z prywatnym domkiem pozostałym po Kammerberg kilka zabudowań posiada Wojskowe Koło Łowieckie nr 272 “Słonka” w Szczecinie, którego głównym łowczym w okolicy 2022 roku był pan Bartłomiej Kuriata z Siedlic. Na koniec ponowne podziękowania dla właściciela domku Stare Leśno 1, czyli ostatniej pozostałości po lokalizacji wskazywanej na przedwojennych mapach jako Kammerberg, pod którym kryje się też nazwa Lehmkuhlen mogąca sugerować, że na przełomie XVIII i XIX wieku wydobywano tu glinę… Może kiedyś pojawi się więcej na ten temat!
Widzę BŁĄD, mam sugestię!
Ostatnia aktualizacja 3 miesiące temu
Możesz zgłosić problem lub propozycję rozwinięcia guzikiem poniżej albo dołącz do nas na forum dyskusyjnym.
Twórca całego tego zamieszania na Szczecin Znany i Historyczny, grzebiący pod każdą przedwojenną cegłą w Szczecinie. Dreptus okolicznus, gatunek pospolity. Droniarz, miłośnik ciemnego piwa, tematyki II Wojny Światowej. Codziennie? Po prostu brodaty brzydal.
Zajrzyj w okolicę postu!
Po prawej stronie znajdziesz mapę z lokalizacją omawianego tematu. To mapa interaktywna!
Możesz ja kliknąć i oddalić widok kółkiem myszy, co pozwoli Ci zobaczyć inne posty znajdujące się w tej okolicy. Możesz użyć “Mapy Historycznej” Szczecina, by zobaczyć ją w pełnej formie. Kliknięcie w ikonę pokaże Ci miniaturę i tytuł.
If you see this after your page is loaded completely, leafletJS files are missing.