Kiedy podróżuję (już w czasie przeszłym) rowerem albo (aktualnie) samochodem lub o własnych nogach zastanawiam się "co było kiedyś" w budynkach, jakie mijam. Jeden z ciekawszych stoi przy ulicy Koralowej, na granicy Bezrzecza i Bezrzecza. Dlaczego tak ująłem? Bo część należy do Szczecina, a część nie - przez środek Bezrzecza przebiega dość ciekawa granica 😉
Kliknij i rozwiń spis treści
Kierując się nowo wyremontowanym odcinkiem głównej ulicy Bezrzecza nasze oko może przykuć nietypowy budynek – nie pasuje do okolicznych. Stary, drewniany, zielony, z ogródkiem. W niektórych zakątkach internetu okołoszczecińskiego do dziś znajduje się z dzisiejszej perspektywy (2024) mały błąd – filia przedszkola publicznego nr 60 przypisana jest do adresu Zaściankowa 1, kiedy aktualnie (2024) ten adres znajduje się w innym miejscu. Zgodnie z mapami i danymi z dnia opublikowania tego postu fila przedszkola publicznego nr 60 w Bezrzeczu znajduje się pod adresem Koralowa 51b i leży w Szczecinie.
Czy aby na pewno? Trzeba zauważyć, że Bezrzecze jest podzielone – część należy do Szczecina, a część jest osobną wsią w powiecie polickim, w gminie Dobra Szczecińska. Granica przebiega w 2024 roku tuż obok. Część południowa ulicy Koralowej należy do gminy Police, podobnie jak zachodnia część. Numer 51b należy do Szczecina, podobnie sąsiednia Zaściankowa 2, ale już numer Koralowa 52 już jest w powiecie polickim, w osobnym Bezrzeczu. Skomplikowane i trudne do zrozumienia dla osób, które nie są z tej okolicy, ale Szczecin tak już od wielu wieków ma – jest dość zaborczy w stosunku do podmiejskich wiosek, czego przykładem była “okupacja” Polic, które dopiero niedawno faktycznie otrzymały swoją niepodległość 🙂
W opisie dawnych czasów (przedwojennych) uroczego drewnianego i zielonego domku mam kilka wątpliwości, ale możemy zwrócić uwagę na ulice oraz dokumentacje – dzisiejsza Zaściankowa to dawna Wachtelweg, zaś Środkowa to dawna Starenweg. Pozwala nam to ustalić ostatni wzdłuż Koralowej budynek, jaki znajdował się na rogu z Zaściankową. Lewa strona według numeracji – czyli południowa – była niezabudowana do 1943 roku. Przez listę numerów po prawej stronie mieliśmy też skrzyżowanie z Rozmarynową (Elsterstraße). Ostatnim adresem Koralowej na tym odcinku, przed skrzyżowaniem z Zaściankową był adres Kreckower Damm 49. Oczywiście tu mówimy o okresie II Wojny Światowej, kiedy mamy konkretną numerację dawnego Bezrzecza (Brunn). Istnieje cała dokumentacja opisywanego drewnianego domku, ale niestety tym razem Archiwum Państwowe nie polubiło się z moją chęcią wizyty 😉 Może innym razem i wtedy zaktualizuję opracowania o więcej detali na temat byłych właścicieli, może architekta lub ciekawostek.
Dzisiaj (2024) domek zdaje się być w dobrym stanie, chociaż przydałoby się odmalowanie dawniej intensywnie zielonych desek. Najważniejszy jest jednak dach – ten wygląda, że był wymieniany ponad kilkanaście lat temu, ale dalej jest w bardzo dobrym stanie. Przynajmniej z zewnątrz. Do tego uroczy zielony domek posiada piorunochron.
🔍︎ Możesz powiększyć kafelki kliknięciem
Heinz Heinrich Pirling, ogrodnik
Księgi z okresu II Wojny Światowej wspominają nam, że ostatnim właścicielem był Heinz Pirling, który prawdopodobnie w latach czterdziestych przeprowadził się do Łodzi. To miasto niemieckie władze okupacyjne przemianowały w trakcie wojny na Litzmannstadt. Postać pana Pirling poznajemy z wcześniejszych ksiąg adresowych, był architektem ogrodów i zieleni. Do jego rodziny, która mieszkała w Szczecinie należał też Emil oraz Walter. Heinz Pirling nim przeniósł się do domku Koralowa 51b mieszkał przy dawnej Lorenzweg 16, dzisiaj to ulica Jakuba Bojki na Pogodnie, a w okolicy swojego ślubu w 1933 roku mieszkał z rodziną przy dawnej Johannistalstraße 2. W dzisiejszym Szczecinie to ulica Serbska, niedaleko od szpitala przy ulicy Arkońskiej. Konkretnie był to architekt zieleni i ogrodów Hans Heinrich Pirling, urodzony 26 lipca 1907 roku w Szczecinie. Jego żoną została 23 czerwca 1933 roku pani Gertrud Auguste Rosa Krüger, z którą mieszkał w dniu ślubu w jej domu przy Jakuba Bojki. Pan Heinz i Gertrud rozwiedli się w Łodzi przed świętami Bożego Narodzenia, 22 grudnia 1942 roku. Po II Wojnie Światowej pracował w Lipsku, gdzie pojawia się człowiek o dokładnie tych samych danych, również jako architekt ogrodów i zieleni. Niestety, jego dalsze losy nie są mi znane, a detale o możliwym architekcie zaktualizuje po wizycie w Archiwum Państwowym.
Na tej stronie nie ma reklam, treści sponsorowanych, płatnych ani irytujących okien. Wysokiej jakości zdjęcia, grafiki, serwer, domenę i licencje utrzymujemy wyłącznie z Waszych wpłat.
Wszystkie informacje oraz detale znajdziesz na stronie Galerii Wspierających.
W imieniu redakcyjnego kiciucha dzięki za rozważenie wsparcia 💝
Wirtualna karma
Redakcyjny kiciuch i jego pełna miska- Twój kafelek w Galerii Wspierających jeżeli chcesz!
- Ranga "Mini Wspieracz" na Forum Dyskusyjnym
- Wirtualna piona! Dzięki takim ludziom jak Ty możemy opłacać licencje, serwer oraz domenę.
Na serwer
Koszty, licencje... 💝- Twój kafelek w Galerii Wspierających jeżeli chcesz!
- Ranga "Średni Wspieracz" na Forum Dyskusyjnym
- Podziękowania personalne na Grupie Facebook specjalnym postem
Zdecyduję samemu
Dzięki za 5 zł lub nawet 500 zł!- Twój kafelek w Galerii Wspierających jeżeli chcesz!
- Ranga "Wspieracz" na Forum Dyskusyjnym zależna od kwoty (Mini 50+, Średni 100+, Wielki 200 +)
- Podziękowania personalne na Grupie Facebook specjalnym postem przy wsparciu od 100 zł
🔍︎ Możesz powiększyć kafelki kliknięciem
Prócz powyższego w okresie II Wojny Światowej domek zamieszkuje też pan G. Radüge, emerytowany nauczyciel o nieustalonym dokładnie imieniu. Według ksiąg posterunek policji powstaje w domku w okolicach początku wojny, kiedy do dzisiejszego adresu Koralowa 51b pojawia się o dopisek. Dzisiaj (2024) działająca w budynku filia przedszkola ma swój budynek macierzysty o numerze 60 przy ulicy Romera 5 w Szczecinie, a według informacji z platformy urzędu miasta dyrektorką obu placówek jest pani Dorota Wojciechowska. Placówka oferuje też według informacji miasta zajęcia z rytmiki, kółek plastycznych i języków obcych.
Przed II Wojną Światową (oraz w trakcie) dzisiejsze pogranicze Bezrzecza oraz Krzekowa słynęło z ogrodnictw – niektóre z nich działają do dzisiaj i można powiedzieć, że są “transhistoryczne”. Co to znaczy? Według dawnych ksiąg adresowych na obrzeżach Krzekowa działały ogrodnictwa, które nie miały przypisanych adresów oraz ulic, znajdowały się w określeniu “ausbau”. Wśród mieszkańców dawnego Bezrzecza również mogliśmy znaleźć wielu ogrodników – ostatni posiadacz domku o dzisiejszym adresie Koralowa 51b, a dawne Kreckower Damm 49 również zajmował się ogrodnictwem.
To, czy udało mu się powrócić do swojej własności w 1944 i 1945 roku raczej na zawsze pozostanie okryte łuną tajemnicy. Jest to możliwe – ostatnia księga jaką znamy z 1943 roku podaje, że żył w Łodzi (w 1940 roku naziści zmienili nazwę na Litzmannstadt) i możliwe, że wraz z nadciągającym frontem uciekł w rodzinne strony, a następnie dalej na zachód, gdy również Szczecin znalazł się na linii frontu.
Domek pod dzisiejszym adresem Koralowa 51b funkcję przedszkola pełnił też świeżo po II Wojnie Światowej – w bazie Fotopolski pod tym adresem znajdziemy ciekawą fotografię wykonaną po wojnie. Można też porównać jak bardzo zarośnięty był dawny domek oraz jaką transformację na przestrzeni dekad przeszła okolica. W 1945 roku Bezrzecze było bardzo wyraźnie oddzielone od Szczecina sporym odcinkiem łąk oraz nieużytków. Dziś są to tereny zabudowane domkami. Na zdjęciu z linka powyżej (z Fotopolski) widzimy jeszcze starą tabliczkę z numerem domu – przedwojenną Kreckower Damm 49. Bez wątpienia jest to jedno z dłużej działających przedszkoli w mieście i okolicy.
Widzę BŁĄD, mam sugestię!
Ostatnia aktualizacja 6 miesięcy temu
Możesz zgłosić problem lub propozycję rozwinięcia guzikiem poniżej albo dołącz do nas na forum dyskusyjnym.
Twórca całego tego zamieszania na Szczecin Znany i Historyczny, grzebiący pod każdą przedwojenną cegłą w Szczecinie. Dreptus okolicznus, gatunek pospolity. Droniarz, miłośnik ciemnego piwa, tematyki II Wojny Światowej. Codziennie? Po prostu brodaty brzydal.
Zajrzyj w okolicę postu!
Po prawej stronie znajdziesz mapę z lokalizacją omawianego tematu. To mapa interaktywna!
Możesz ja kliknąć i oddalić widok kółkiem myszy, co pozwoli Ci zobaczyć inne posty znajdujące się w tej okolicy. Możesz użyć “Mapy Historycznej” Szczecina, by zobaczyć ją w pełnej formie. Kliknięcie w ikonę pokaże Ci miniaturę i tytuł.
If you see this after your page is loaded completely, leafletJS files are missing.