Można zacząć nagłówkiem "ogień przyjacielski"
Niestety w trakcie II Wojny Światowej zdarzały się takie sytuacje, gdzie alianci trafiali bombami obozy jenieckie, w jakich więzieni byli lotnicy i żołnierze w służbie polskiej, francuskiej, brytyjskiej, czy amerykańskiej... Jedna z takich smutnych historii miała miejsce na północy Szczecina. Jednak dzięki temu, że zginęli nazwiska tych ludzi są utrwalone w historii na Cmentarzu Centralnym.
Kliknij i rozwiń spis treści
Czy wiecie, że na szczecińskim Cmentarzu Centralnym spoczywają Polacy, których pochowano tam nim jeszcze dawny Stettin stał się Szczecinem? Wielu z Was mija ich groby całkowicie bez wiedzy, że taka kwatera się tu znajduje. Przykre jest trochę to, że wiele środowisk w Szczecinie, które prężą dumnie pierś swoim “patriotyzmem” nawet tam nie zagląda. Jesienią często kwatera jest zasypana liśćmi. Spoczywają tam obok siebie nie tylko Polacy, ale i Belgowie. Czasami błędnie jest to miejsce odbierane jako kwatera żołnierzy radzieckich. Niestety historia tam pochowanych ludzi jest tragiczna – nie dlatego, że nie dożyli końca II Wojny Światowej, a to w jaki sposób zginęli… O tym pod koniec.
Nim powiem Wam jak tam trafić (można też skorzystać z mapki na dole postu na stronie WWW) warto wyjaśnić pewien istotny wątek historyczny. Teren od strony bramy cmentarza od Karola Miarki przed II Wojną Światową służył jako Militärfriedhof, czyli Cmentarz Wojskowy. Było ich w Szczecinie jeszcze kilka, ale poprzednie albo zamknięto, albo przekształcono na skwery i parki. Ten cmentarz oddzielony pierwotnie od całego Hauptfriedhof (Cmentarz Centralny) funkcjonował też jako miejsce pochówku żołnierzy oraz lotników alianckich z okresu II Wojny Światowej. Dziś pośród cywilnych grobów jest Kwatera Jeńców Belgijskich i Polskich na Cmentarzu Centralnym w Szczecinie. To też spoczęła część załóg np. amerykańskich bombowców B-17, które latały nad fabrykę benzyny syntetycznej. Część, bo inni spoczęli na najbliższych cmentarzach obok podszczecińskich wsi, gdzie samoloty kończyły swój “podniebny żywot”.
To, co trzeba przyznać to fakt, że mimo wojny Niemcy mieli szacunek do poległych żołnierzy zachodnich – dużo mniejszy mieli do Rosjan. Niektórych lotników chowano na szybko po zmroku, ale z udziałem kapelana oraz w drewnianej solidnej trumnie. Skąd to wiemy? Częściowo zachowały się dokumentacje, ale przede wszystkim wiemy to z ekshumacji, jakich dokonywali Amerykanie sprowadzając swoich do domu albo na cmentarze w Belgii. Ciekawe jest to, że istnieje kilka historii gdzie w takich trumnach znajdowano… miłe gesty.
Na przykład wraz z amerykańską papierośnicą ktoś zostawił niemiecką. Innym razem do grobu wrzucano kwiaty. Jak wyglądało to w kwestii jeńców polskich i belgijskich w wojennym Stettin? Tego nie wiemy. Kwatera Jeńców belgijskich i polskich na Cmentarzu Centralnym w Szczecinie znajduje się blisko muru zewnętrznego – dojdziemy od bramy przy Karola Miarki, mijamy czarny krzyż pamięci wojny francusko-pruskiej, dziś znany nam jako miejsce skupiające ludzi dobre kilkadziesiąt lat temu. I za nim za skrzyżowaniem skręcamy w lewo, mając głaz przy drzewach po prawej stronie.
Na przykład wraz z amerykańską papierośnicą ktoś zostawił niemiecką. Innym razem do grobu wrzucano kwiaty. Jak wyglądało to w kwestii jeńców polskich i belgijskich w wojennym Stettin? Tego nie wiemy. Kwatera Jeńców belgijskich i polskich na Cmentarzu Centralnym w Szczecinie znajduje się blisko muru zewnętrznego – dojdziemy od bramy przy Karola Miarki, mijamy czarny krzyż pamięci wojny francusko-pruskiej, dziś znany nam jako miejsce skupiające ludzi dobre kilkadziesiąt lat temu. I za nim za skrzyżowaniem skręcamy w lewo, mając głaz przy drzewach po prawej stronie.
Hej! Możesz nam pomóc!
Na tej stronie nie ma reklam, treści sponsorowanych, płatnych ani irytujących okien. Wysokiej jakości zdjęcia, grafiki, serwer, domenę i licencje utrzymujemy wyłącznie z Waszych wpłat.
Wszystkie informacje oraz detale znajdziesz na stronie Galerii Wspierających.
W imieniu redakcyjnego kiciucha dzięki za rozważenie wsparcia 💝
Na tej stronie nie ma reklam, treści sponsorowanych, płatnych ani irytujących okien. Wysokiej jakości zdjęcia, grafiki, serwer, domenę i licencje utrzymujemy wyłącznie z Waszych wpłat.
Wszystkie informacje oraz detale znajdziesz na stronie Galerii Wspierających.
W imieniu redakcyjnego kiciucha dzięki za rozważenie wsparcia 💝
Wirtualna karma
Redakcyjny kiciuch i jego pełna miska
50 zł
Jednorazowo
- Twój kafelek w Galerii Wspierających jeżeli chcesz!
- Ranga "Mini Wspieracz" na Forum Dyskusyjnym
- Wirtualna piona! Dzięki takim ludziom jak Ty możemy opłacać licencje, serwer oraz domenę.
Na serwer
Koszty, licencje... 💝
100 zł
Jednorazowo
- Twój kafelek w Galerii Wspierających jeżeli chcesz!
- Ranga "Średni Wspieracz" na Forum Dyskusyjnym
- Podziękowania personalne na Grupie Facebook specjalnym postem
Dobry wybór
Zdecyduję samemu
Dzięki za 5 zł lub nawet 500 zł!
Dowolnie
Jednorazowo
- Twój kafelek w Galerii Wspierających jeżeli chcesz!
- Ranga "Wspieracz" na Forum Dyskusyjnym zależna od kwoty (Mini 50+, Średni 100+, Wielki 200 +)
- Podziękowania personalne na Grupie Facebook specjalnym postem przy wsparciu od 100 zł
🔍︎ Możesz powiększyć kafelki kliknięciem
Dawny Militärkirchof w Szczecinie
Ci ludzie, którzy spoczywają dziś wzdłuż alei z starymi drzewami po bokach właśnie zostali pochowani na dawnym cmentarzu wojskowym. Możliwe, że jego koniec przed powstającymi nowymi sektorami wieńczył jakiś mały skwerek z pomnikiem. Analizując zdjęcia lotnicze z 1943 roku można dojść do wniosku, że planowano powiększyć obszar na teren bliżej fortu ćwiczebnego, którego ruiny mamy do dziś, a jaki otaczały ziemie piaskowe. Również w 1943 roku sektor cmentarza wojskowego był mocno powiększony w stronę dzisiejszej centralnej osi z Pomnikiem “Braterstwa” Broni.
W 1978 roku Kwatera Jeńców belgijskich i polskich na Cmentarzu Centralnym w Szczecinie otrzymała monument – jej autorami są Sławomir i Jakub Lewińscy. Uwieczniono tam alfabetycznie według nazwisk poniższe postacie, w podziale na płyty:
- Marcelin Bastie
- Hector Brihay
- Victor Clement
- Lucien Delhez
- Francois Dekoster
- Georges Deplace
- Georges D’Heur
- Michel Hut
- Antoine Huybrechts
- Pierre Ilsbroeckx
- Auguste Janssens
- Marcel Lacroix
- Henri Lampert
- Jean Lamberette
- Anree Leonard
- Emile Maes
- Arille Matneys
- Michel Meubus
- Vital Meulemans
- Pierre Peeters
- Adolphe Goffinet
- Henri Thirion
Kolejna:
- Andre Philippart
- Charles Philips
- Marcel Pierard
- Joseph Renaux
- Roger Reulens
- Roger Schweerts
- Louis Tytgat
- Leon Wittemberg
- Henri van Camp
- Robert Vandereyken
Następna:
- Adrien Vanderwinckel
- Leon Verhofste
- Pierre Vermaelen
- Friedman Chmiel
- Paweł Drewa
- Amadeus Lamlewski
- Antoni Roben
- Jan Sirek
- Stanisław Tessmer
🔍︎ Możesz powiększyć kafelki kliknięciem
Wątek ich śmierci jest nieznany. Groby posiadają niemal wszystkie anonimowe krzyże. Niemal wszystkie, bo jeden posiada belgijską tabliczkę. Upamiętnia ona sierżanta, jakim był Louis Joseph Tytgat, pod nim napis “Echtg. Stas Alphonsine”. Urodził się 16 maja 1912 roku w Hasselt, zmarł w Szczecinie 1 października 1941 roku. Młody chłopak służył w 1ste Peloton van Cie Mi AA/4Div. Według opracowania historii pododdziałów tej dywizji do incydentu doszło w obozie jenieckim w Bredow (Drzetowo), gdzie 1 października 1941 roku zginęło trzech żołnierzy znanych z nazwiska. Zgadzają się one z listą powyżej. Konkretniej jest był to obóz już w dzisiejszej Żelechowej, w pobliżu dzisiejszego WORDu, obok Golisza. Z pododziału zginęli:
- Antoine Huybrechts, Louis Tytgat i Michel Meubus.
Prócz nich zginąć miało kolejnych znanych z nazwiska i byli to:
- Pierre Peeters, Pierre Ilsbroeckx, Marcel Pierard, Auguste Janssen, Francois Dekoster, Anree Leonard, Henri van Camp, Marcelin Bastie, Jean Lamberette, Robert Vandereyken, Vital Meulemans, Adrien Vanderwinckel, Pierre Vermaelen, Leon Wittemberg oraz Roger Reulens.
Ci wymienieni według opracowania belgijskiego ponieśli śmierć w wyniku uderzenia bomby z samolotu należącego do RAF w nocy 30 września 1941 roku na 1 października. Trzy z bomb (prawdopodobnie zapalające, INC) trafiły w obóz jeniecki w Bredow (Drzetowo) zabijając 20 Belgów, raniąc 14 kolejnych. Musimy pamiętać o tym, że w typowych barakach ludzie ci byli ściśnięci jak sardynki. Tu trzeba doznaczyć, że taka lokalizacja obozu pada w opracowaniu belgijskim – wraz z fotografią, ale dziś to Żelechowa. Dla nich wówczas “w tę czy tamtą” nie było tak istotne, jak dziś dla nas 
Wtedy według opracowania było tam 506 jeńców belgijskich i francuskich. Ich aktualne miejsce spoczynku to Kwatera Jeńców Belgijskich i Polskich na Cmentarzu Centralnym w Szczecinie. Niestety wątek pochowanych jeńców polskich jest mi nieznany.
Wtedy według opracowania było tam 506 jeńców belgijskich i francuskich. Ich aktualne miejsce spoczynku to Kwatera Jeńców Belgijskich i Polskich na Cmentarzu Centralnym w Szczecinie. Niestety wątek pochowanych jeńców polskich jest mi nieznany.Idąc na cmentarz bramą od Karola Miarki zajdź czasami do paru Polaków, których los sprowadził tu – do Szczecina – i tu spoczęli, nie mając pewnie świadomości, że miasto będzie polskie.
Widzę BŁĄD, mam sugestię!
Ostatnia aktualizacja 9 miesięcy temu
Możesz zgłosić problem lub propozycję rozwinięcia guzikiem poniżej albo dołącz do nas na forum dyskusyjnym.
Twórca całego tego zamieszania na Szczecin Znany i Historyczny, grzebiący pod każdą przedwojenną cegłą w Szczecinie. Dreptus okolicznus, gatunek pospolity. Droniarz, miłośnik ciemnego piwa, tematyki II Wojny Światowej. Codziennie? Po prostu brodaty brzydal.
Zajrzyj w okolicę postu!
Po prawej stronie znajdziesz mapę z lokalizacją omawianego tematu. To mapa interaktywna!
Możesz ja kliknąć i oddalić widok kółkiem myszy, co pozwoli Ci zobaczyć inne posty znajdujące się w tej okolicy. Możesz użyć “Mapy Historycznej” Szczecina, by zobaczyć ją w pełnej formie. Kliknięcie w ikonę pokaże Ci miniaturę i tytuł.
Travelers' Map is loading...
If you see this after your page is loaded completely, leafletJS files are missing.
If you see this after your page is loaded completely, leafletJS files are missing.