Lwowska / Kirchenstraße

Lwowska 2, ruina domu pana Schmeling na Gumieńcach 

Nie da się uratować wszystkiego...

To, co nas otacza zawsze będzie w części przemijać i przechodzić do historii. Niedaleko od starego kościoła na Gumieńcach, przy Lwowskiej, stoi ruina domku. Jeszcze kilka lat temu w lepszym stanie - aktualnie grozi zawaleniem - możemy zajrzeć w karty historii i przypadkiem odkryć lekko polskie korzenie dawnej rodziny.

Kliknij i rozwiń spis treści

Niestety, nie wszystkie stare domy mają szczęście i jakkolwiek byśmy się nie starali – będzie to cykl naturalny. To nie jest poparcie dla ich destrukcji, rozbiórek lub traktowania jak „niepotrzebny staroć”. W starych budynkach najzwyczajniej ludzie nie chcą mieszkać – takie obiekty wybierają ludzie albo pokoleniowo, albo ci których stać na remonty. Wystarczy wyjazd za zachodnią granicę – tuż za rogiem – Hintersee. Tam też są liczące około 250 lat stare chaty. Wyglądają nieźle i nawet strzechę wymieniano na wierną historycznie. Łaaał! Ale są też domy z początku XX wieku, które są ruiną, bo nikt ich nie chce. Jadąc przez wieś do dziś widać resztki zabudowy, która nie istnieje od dekad. Nigdy nie uda nam się zachować 100% starej zabudowy, ale warto próbować do tego dążyć 😉

Spróbujmy się cofnąć o 120 lat. Uznajmy, że opisywany budynek powstaje na gruzie drewnianej chaty pamiętającej czasy napoleońskie albo schyłek I Rzeczypospolitej. I pojawia się ktoś, kto tęskni i wzdycha do drewnianej chaty. Dziś jesteśmy często w tym samym „miejscu moralnym”. Czy za 100 lat ludzie będą wzdychać do sypiących się dzisiejszych budynków? Może tak być. Z jednym trzeba się jednak zgodzić – aktualna deweloperka nie należy do uroczych, klimatycznych i wartościowych pod kątem architektury.

Zaglądamy dziś na szczecińskie Gumieńce, tuż obok kościoła – to był mój pierwotny plan, ofotografować świątynię. Plan ten chciałem zrealizować w 2023 roku, a jakoś tak „zeszło” do marca 2024 – wtedy zauważyłem, że jeden z pobliskich domków niestety przechodzi już do historii. Dzisiaj to adres Lwowska 2, a w dawnych czasach Kirchenstraße 2 przedwojennym Scheune. Niedaleko od kościoła. Według zdjęć satelitarnych domek w 2023 roku był jeszcze w całości, ale prawdopodobnie nieużytkowany – w 2023 roku zawalił się kawałek ściany, dziś (2024) praktycznie w połowie nie istnieje. Możemy jednak zajrzeć w jego historię i zobaczyć, kto tam żył i kto był właścicielem domku, który mógł pamiętać koniec XIX wieku.

Skąd to podejrzenie? W miejscu domku Lwowska 2 znajdowały się po bokach jeszcze w latach dziewięćdziesiątych dwa obiekty po bokach – dokładnie taki sam styl zabudowy, dokładnie w tym miejscu mamy na mapie z około 1888 roku. Niestety nie mam informacji, czy domek przebudowano później, czy był oryginalnie zbudowany przed tym rokiem. Mimo, że Gumieńce znajdowały się w zasięgu ksiąg szczecińskich dość krótko, przed II Wojną Światową, mamy opcję ustalenia kto mieszkał w domku, któremu dziś niestety grozi całkowita rozbiórka. Ale tak działa historia – nie jesteśmy w stanie zachować dla potomnych w 100% wszystkiego, a sami wszak też nie żyjemy wiecznie i ktoś kiedyś spisze nasz akt zgonu.

Przypadkiem odkrywamy też… polski ślad.

Wirtualna karma

Redakcyjny kiciuch i jego pełna miska
50 zł Jednorazowo
  • Twój kafelek w Galerii Wspierających jeżeli chcesz!
  • Ranga "Mini Wspieracz" na Forum Dyskusyjnym
  • Wirtualna piona! Dzięki takim ludziom jak Ty możemy opłacać licencje, serwer oraz domenę.

Na serwer

Koszty, licencje... 💝
100 zł Jednorazowo
  • Twój kafelek w Galerii Wspierających jeżeli chcesz!
  • Ranga "Średni Wspieracz" na Forum Dyskusyjnym
  • Podziękowania personalne na Grupie Facebook specjalnym postem
Dobry wybór

Zdecyduję samemu

Dzięki za 5 zł lub nawet 500 zł!
Dowolnie Jednorazowo
  • Twój kafelek w Galerii Wspierających jeżeli chcesz!
  • Ranga "Wspieracz" na Forum Dyskusyjnym zależna od kwoty (Mini 50+, Średni 100+, Wielki 200 +)
  • Podziękowania personalne na Grupie Facebook specjalnym postem przy wsparciu od 100 zł

🔍︎ Możesz powiększyć kafelki kliknięciem

Jednego z posiadaczy domku poznajemy 1930 roku, kiedy Scheune (Gumieńce) znajdują się już w zasięgu szczecińskich ksiąg – konkretnie właścicielem był Wilhelm Otto Schmeling, ówcześnie rolnik i ślusarz samochodowy w sile wieku. Urodził się 20 grudnia 1871 roku. Żył tu od urodzenia. Wraz z właścicielem w domku w 1930 roku żył jeszcze murarz Paul Hermann, wdowa Auguste Höhne, mistrz-rzeźnik Richard Magdeburg, pracownik kolei pan Schossow oraz pracowniczka pani Sigismund. Poza wymienionymi domek zamieszkiwała też rodzina właściciela – kierowca pan Erich Schmeling oraz handlarz Richard Schmeling. Możliwe też, że z rodziny mógł pochodzić Otto Schmeling, murarz żyjący kilka domków dalej.

Niestety, prawdopodobnie pan Wilhelm Otto Schmmeling został pochowany w Szczecinie krótko przed tym, jak zmieniły się granice – zmarł 12 września 1944 roku o 19:15 w swoim domu już po przeprowadzce z opisywanego adresu, na dawną Dorfaue 21. Jego ojcem był Karl Schmeling, zmarły wcześniej w Gumieńcach (Scheune), a matką Luise Schmeling z domu Carow. Pan Wilhelm był wdowcem – wcześniej zmarła jego żona Martha Antonie Amalie Schmeling z domu Maskow, która w dniu ślubu ponad 40 lat temu żyła w Dobrej. Pani Martha i pan Wilhelm pobrali się 4 kwietnia 1898 roku w Wołczkowie. Akt zgonu podpisała żyjąca z nim w tym samym domu pani Erna Magdeburg. Warto zwrócić uwagę, że to to samo nazwisko, co jego współmieszkańca z lat trzydziestych. Pan Wilhelm wyprowadzi się w połowie lat trzydziestych pod numer Dorfstraße 29 / Dorfaue 21, ale pozostanie właścicielem domku. Część mieszkańców dalej będzie w nim żyć, ale doprowadzi się przedsiębiorca transportowy Artur Bagemihl, pracownik Hörning oraz pracownik Radloff.

U zarania II Wojny Światowej budynek przejmie Erich Schmeling, który występuje jako motorniczy. Ten pan był nieco młodszy od Wilhelma, urodził się 25 października 1903 roku w Gumieńcach (Scheune), a 13 sierpnia 1928 roku wybrała go na męża pani Meta Agnes Elfriede Schmeling z domu Dubberke. Drugi właściciel domku przed 1945 rokiem zmarł 20 grudnia 1956 roku w Essen, a jego żona Meta mieszkała przed ślubem w Szczecinie, chociaż nie pochodziła stąd. Jego daty potwierdzamy aktem ślubu, w którym zapisano zawód oraz miejsce zamieszkania w momencie zawarcia małżeństwa – ciekawostką jest, że w Szczecinie żył wtedy inny kierowca Erich Schmeling, ale urodzony w Szczecinie. Dzięki innym dokumentom odkrywamy detale. Drugi właściciel – Erich Schmeling – był synem poprzedniego, czyli Wilhelma. By nie robić zamieszania – Karl był ojcem Wilhelma, a Wilhelm dał swojemu synowi imię po dziadku. Świadczy o tym jego akt urodzin z 1903 roku.

Skąd polski ślad?

Jak wspominałem – sąsiadem Ericha i Wilhelma w Gumieńcach był Otto Schmeling. Jego ojcem był zamieszkały i żyjący w opisywanej lokalizacji Christian Johannes Schmeling, przy ówczesnej Dorfstraße 1, dziś to Krakowska. Na pierwszy rzut oka nie byli spokrewnieni – poniżej okazuje się, że to rodzina 🙂 Matką Otto była pani Josepha Schmeling z domu Kowalska. Bardzo polskie imię i typowe nazwisko. Możliwe, że była to pani Józefina lub Józefa Kowalska, a imię „zniemczono”. To nie koniec polskich wątków, bo żoną pana Otto została w 1924 roku w Barnislow (Barnisław) pani Margarete Emma Schmeling z domu Bangnowski. I cyk! Krąg historii się zamyka. Ojcem Christiana był… Karl Schmeling, a matką Luise… Czyli opisywana wyżej para, właściciele domku Lwowska 2. Odkrywamy, że chwilowo rodzina żyła też w Szczecinie, ale zamieszkiwała głównie Scheune (Gumieńce). Niestety losy Otto są tragiczne. Zmarł w lazarecie na froncie wschodnim II Wojny Światowej, we wsi Noworshew, 29 lipca 1942 roku o 18:30. Mimo, że miał ponad 40 lat (urodzony 25 maja 1901 roku) wysłano go do walki. Możemy napisać kilka słów o pani Bangnowski – jej ojcem był żyjący w Szczecinie August Albert Bangnowski, matką Else Auguste, a sama Margarete (Małgorzata?) przyszła na świat 14 sierpnia 1904 roku. Ślady jej ojca prowadzą do Gdańska.

Niestety, dni domku Lwowska 2 (dawnego Kirchenstraße 2 w Scheune) są już raczej policzone – możliwe, że od wielu wielu wielu lat stał opuszczony, aż ulega powolnej rozbiórce lub ostatnio zawalił się częściowo.

Widzę BŁĄD, mam sugestię!
Ostatnia aktualizacja 7 miesięcy temu
Możesz zgłosić problem lub propozycję rozwinięcia guzikiem poniżej albo dołącz do nas na forum dyskusyjnym. 

Zajrzyj w okolicę postu!

Po prawej stronie znajdziesz mapę z lokalizacją omawianego tematu. To mapa interaktywna!

Możesz ja kliknąć i oddalić widok kółkiem myszy, co pozwoli Ci zobaczyć inne posty znajdujące się w tej okolicy. Możesz użyć „Mapy Historycznej” Szczecina, by zobaczyć ją w pełnej formie. Kliknięcie w ikonę pokaże Ci miniaturę i tytuł.

Travelers' Map is loading...
If you see this after your page is loaded completely, leafletJS files are missing.

Dodaj komentarz

Historyczny Szczecin