Śmiało można powiedzieć, że folwark Hardemoor, a powojenne nieistniejące Gubice były niemal samotnią - albo przez łąki od Tatyni, albo drogą ponad dwa kilometry od okolic nieistniejącej wsi Duchow lub Jasienicy. Kto tam żył? Kiedy założono folwark?
Dzisiaj ten dawny folwark to znajdująca się pod lasem lokalizacja. Śpiew ptaków wiosną i latem, szum drzew oraz łąki. W oddali tylko jeden ogrodzony teren z zabudową, do której w trakcie mojej wizyty na dawnym Hardemoor udał się ktoś przywożący… ambonę myśliwską. Przynajmniej tak ten obiekt na przyczepie wyglądał. Niestety, Gubice dziś są prawdopodobnie terenem prywatnym – wokół jest ogrodzenie, w środku na ruinach dawnego folwarku w równych grządkach zasadzone są drzewka lub krzewy. Nawet podejście pod płot jest dość „hard” (z angielskiego „trudny”), bo część ogrodzenia porastają rośliny z kolcami. By dotrzeć w okolice dawnego folwarku Hardemoor musimy podjechać do Tatyni lub Jasienicy, a najbardziej trafnie do wsi Wieńkowo – tutaj trafić możemy od południa (Tatynia) lub od północy (Jasienica). Tam, na skrzyżowaniu dróg skręcamy w kierunku zachodnim i jedziemy długi prosty odcinek. Niech nas nie zmyli las i bagna! Folwark leżał jeszcze dalej! Dopiero mijając sektor lasu i wyjeżdżając na kolejne łąki znajdziemy się w pobliżu folwarku, który po wojnie nazwano Gubice.
Hardemohr, Hardemoor, Hardamohr, Hardemor
Wzmiankę o folwarku obok dawnego Hagen (Tatynia) znajdziemy w opracowaniu Brüggemanna pod nazwą „Hardemohr„, w kolejnych mapach zmieni się ta nazwa na Hardemoor. Jednak w spisach państwowych nazwa ta jest przekręcana jeszcze mocniej – pojawia się Hardamohr (Hardemor), w 1821 roku, zaznaczając że w folwarku żyło ówcześnie 18 dusz. Nazwa Hardamohr pada również w atlasie Prus z 1835 roku Müllera. Podaje się, że folwark został założony na opuszczonym polu i pastwisku krów w 1738 roku pod nazwą „Hardemohr„, w opracowaniach wydanych w 1865 roku pada już nazwa „Hardemoor„. Dowiadujemy się też, że w obszarach wokół późniejszej lokalizacji Gubice, w kierunku Jasienicy, sadzono tytoń oraz kukurydzę, ale tylko miejscami i osiągano wzrost tylko poprzez intensywne nawożenie.
Gubice, folwark nieistniejący
Zmiany własnościowe miały nastąpić 21 października 1811 roku, gdy do sprzedaży okolicznych ziem zaliczano również Hardemoor. Folwark Gubice zbudowany był na planie kwadratu, od południa i wschodu stały dwie obory, od zachodu magazyn i stodoła, dom mieszkalny od północy, przy niewielkim ogrodzie. Dzisiaj ciężko określić, czy pozostały tam ruiny – teren jest własnością prywatną i jest ogrodzony. W kolejnych dokumentacjach – z 1846 roku Messowa znajdziemy informację, że Vorwerk Hardemoor zamieszkiwały 24 osoby.
W zapisach dawnego Swinemünder Bade-Anzeiger z 1927 roku znajdziemy pozycję możliwego właściciela Hardemoor – pada tam nazwisko Ferdinand Braune, właściciel majątku (gutsbesitzer) Hardemoor, który zatrzymał się w Jeschkes Hotel w dzisiejszym Świnoujściu. latach trzydziestych XX wieku właścicielem folwarku był Friedrich Delfs. Inną rodziną, która mogła mieszkać w Hardemoor w latach dwudziestych mogła być rodzina o nazwisku Behrend. Na liście pasażerów emigrujących do USA w 1922 roku widnieje też Martha Braun, jako ostatnie miejsce zamieszkania podała „Hardemoor, Germany”.
Porównując dawne mapy i zdjęcia lotnicze warto zaznaczyć, że las nam się „wkradł” w okolicę w ciągu ostatnich 150 lat. Dawne Hardemoor leżało praktycznie na łąkach, tylko mały skraj lasu na północy. Po łąkach można było dojść do niewielkiego wysuniętego folwarku należącego również do Tatyni, ale na zachodzie. Dziś ta lokalizacja jest w lesie. Również z folwarku Gubice do Tatyni dziś będziemy iść przez las. Brak zadrzewienia w tym regionie aż do II Wojny Światowej udowadniają nam również zdjęcia lotnicze.
W Archiwum Państwowym w Szczecinie zachowała się dokumentacja chrztów, ślubów i zgonów zawierająca również lokalizację Hardemohr z lat 1776-1800 pod numerem sygnatury 65/44/0/1.5/28. Inne lata znaleźć można w innych katalogach.
Po II Wojnie Światowej osada prawdopodobnie opustoszała i nie została zasiedlona, popadając w ruinę. Dzisiaj, jak pisałem wyżej, teren jest własnością prywatną – wokół dawnego folwarku znajduje się płot z metalowej siatki. Może okaże się, że właściciel tego obszaru zdziwił się, co to za brodaty brzydal człapie drogą obok jego ziem, gdy byłem tam z aparatem i pozwoli mi wykonać więcej fotografii z wnętrza dawnego folwarku 🙂
Twórca całego tego zamieszania na Szczecin Znany i Historyczny, grzebiący pod każdą przedwojenną cegłą w Szczecinie. Dreptus okolicznus, gatunek pospolity. Droniarz, miłośnik ciemnego piwa, tematyki II Wojny Światowej. Codziennie? Po prostu brodaty brzydal.
Zajrzyj w okolicę!
Po prawej stronie znajdziesz mapę z lokalizacją omawianego tematu. To mapa interaktywna!
Możesz ja kliknąć i oddalić widok kółkiem myszy, co pozwoli Ci zobaczyć inne posty znajdujące się w tej okolicy. Możesz użyć „Mapy Historycznej” Szczecina, by zobaczyć ją w pełnej formie. Wiele postów znajdujących się w bliskiej odległości gromadzi się w grupy – je możesz rozdzielić kliknięciem na ikonę.
If you see this after your page is loaded completely, leafletJS files are missing.
Poprawka?
Kliknij i daj znać!
Ostatnia aktualizacja 1 rok temu
Możesz znaleźć ten post na naszej grupie Facebook „Szczecin Znany i Historyczny” klikając na ikonkę po prawej stronie. Prócz tego postu znajdziesz tam wiele innych, które nie są publikowane na naszej stronie. Masz coś ciekawego w temacie historii Szczecina? Nasza grupa to właśnie miejsce dla kogoś takiego jak Ty!
Post na FB
Skomentuj na Facebooku lub podziel się postem ze znajomymi!