Park Żeromskiego / Grabower Anlagen

Cukiernia i pijalnia wód – nim powstał Park Hotel w Szczecinie 

Wbrew pozorom Park Hotel w Szczecinie mógłby być dużo starszy...

Znany szczeciński hotel został zbudowany w latach 1910-1911, ale przed nim stały tu inne budynki. Historia zabudowy lokalizacji dzisiejszego Park Hotel w Szczecinie ma... dwieście lat. Znane są bardziej szczegółowe detale o tych postaciach oraz informacje, w jakich latach funkcjonowała cukiernia oraz pijalnia wód. Kim byli dawni właściciele obiektu, jaki stał w miejscu dzisiejszego Hotelu Park?

Dzisiejszy Park Hotel w Parku Żeromskiego jest jedną z szczecińskich wizytówek – leży wśród zieleni, od niemal 30 lat jest zadbany i popularny wśród przyjezdnych. Niewielu wie, że przed postawieniem tego obiektu stał inny. Uwieczniony na załączonej rzadkiej pocztówce. Kilka słów na temat budynku, który stał w tym miejscu przed budową Park Hotelu znajdziemy na stronie samego hotelu, ale warto ten temat rozwinąć. Wyobraź sobie, że mamy połowę XIX wieku. Wokół miasta znajdują się jeszcze obwałowania i fortyfikacje. Szczecin (taki faktyczny) zamknięty jest w niewielkim sektorze ulic – okolice Dworcowej, Niepodległości i Plac Żołnierza, nie wliczając w ten pogląd na potrzeby wyobraźni prawobrzeżnej Łasztowni. Niewielki obszar, prawda? Wychodzisz przez umocnioną wałami Bramę Królewską, by… napić się wody mineralnej. Gdzie się udajesz? Właśnie w miejsce, w którym dziś stoi Park Hotel w Parku Żeromskiego w Szczecinie. Tam, w przedfortecznym parku stała pijalnia wód, a później cukiernia. Dopiero gdy ją rozebrano na jej miejscu powstał znany nam dziś hotel…

Skąd mamy pewność, że obiekt ten istniał w miejscu dzisiejszego Park Hotel? Możemy skorzystać z pocztówki w galerii Sediny, gdzie widzimy założenie parkowe w pobliskiej niecce, gdzie przed wojną znajdowała się fontanna. Identyczne założenie parkowe zachowało się później, gdy stał już znany nam Parkhaus. Według strony dzisiejszego Park Hotel  cukiernia na parkowym terenie przed umocnieniami Fortu Leopolda miała istnieć od 1826 roku – widzimy symbol budynku na mapie Szczecina z 1828 roku. Przez kolejne lata właściciele obiektu mieli zmieniać się dynamicznie, a cukiernia miała nosić nazwę Restaurations-Bude oraz spłonąć po dopiero dokonanym gruntownym remoncie. Właścicielem prawdopodobnie od połowy XIX wieku był aptekarz i późniejszy radny dr Otto Moritz Schür, zajmujący się sprzedażą wody mineralnej, jej produkcją oraz posiadacz pijalni wód. Wzmianki o nim są bardzo częste w dawnej prasie – w 1857 roku zaprasza do nowo wybudowanego brunnenhause (dom z fontanną) w ogrodach pod dawną Königsthor (Brama Królewska). Ogłoszenie zachęca napojami serwatkowymi, mlecznymi i wymienionymi w ogłoszeniu rodzajami wód mineralnych.

Następne ogłoszenia pochodzą z 9 maja1854 roku – pan Otto Moritz Schür informuje, że ogłosi otwarcie swojej Brunnen-Trink-Anstalt (pijalni wód) w nieodległym terminie. Tu mowa o otwarciu ponownym – najprawdopodobniej pijalnia była otwierana cyklicznie na okres wiosenny, letni i jesienny. Oznacza to, że zakład mógł mieć jakąś przerwę. Ponowna „ceremonia” miała miejsce 1 czerwca 1854 roku. Otto Schür urodził się około 1822 roku i zmarł 1 marca 1894 roku w Szczecinie, w wieku 72 lat. Żył i pracował przez wiele dekad w swoim domu pod dawną Louisenstraße 8, czyli dzisiejszą Staromłyńską – kamienica nie istnieje. Można też dodać, że wśród dokonań pana Otto byly też patenty na produkcję wody mineralnej.

Rudolf Otto Hugo Prütz, kolejny właściciel

Następnie w drugiej połowie lat siedemdziesiątych XIX wieku budynek przejmuje Rudolf Otto Hugo Prütz przebudowując obiekt i tworząc w nim cukiernię (konditorei). Nim jeszcze otrzyma ona swój adres będzie nosić przydomek „Konditorei vor den Königsthor” (Cukiernia przed Bramą Królewską).

Tu należy zaznaczyć – nie jest to nazwa, a określenie lokalizacji. Nim Rudolf Otto Hugo Prütz posiada opisywany budynek mieszkał prawdopodobnie na dawnej Rosengarten 11 (Podgórna). W 1877 roku pan Rudolf opisywany jest jako „Restaurator, Conditorei am Schwanenteich” (Cukiernia nad Łabędzim Stawem). Tu można rozpisać się na temat bagnisk w tej okolicy i innych stawów oraz zastanowić nad innymi obiektami zaznaczanymi w tej okolicy na dawnych mapach – to na osobny temat.

Warto wyobrazić sobie schyłek lat 70 i 80 XIX wieku, gdy Szczecin opasają jeszcze umocnienia forteczne, obwałowania, bastiony i arsenały, a także kazamaty umieszczone pod ziemnymi wałami. Kawałek od wjazdu w Bramę Królewską, która umieszczona w takim wale po prawej stronie traktu stała urocza drewniana cukiernia z piętrem… Dziś mamy obok szeroką ulicę Matejki (dawną Grabowerstraße), a kamienice postawione już po rozbiórce twierdzy szczecińskiej dziś zastąpiły bloki mieszkalne. My zaś próbujemy sobie tu wyobrazić lata 60-70-80 XIX wieku… Świat się zmienia.

Na kilka lat przed rozbiórką cukierni umiera jej właściciel –  Rudolf Otto Hugo Prütz, 4 sierpnia 1906 roku. Miał 63 lata, urodził się około 1843 roku. Ojcem Rudolfa był Friedrich Prütz, matką Wilhelmine Prütz (z domu Pötter). Do momentu rozbiórki starego obiektu (około 1910) właścicielem była wdowa Johanna Prütz (z domu Karsch). Warto też dodać, że znikną pobliskie zabudowania o adresie In den Anlagen 2 – dom ogrodniczy. Numer 3 zajmował również ogrodnik miejski, a także w innych latach służba miejska zajmująca się dawnym cmentarzem.

Państwo Rudolf i Johanna Prütz mieszkali ówcześnie na dawnej Löwestraße 11 (II piętro), dzisiaj… to środek Galaxy. W latach, gdy powstawał na miejscu cukierni dzisiejszy nowy Parkhaus pani Johanna Prütz przeniosła się na Giesebrechtstraße 9 (na I piętro), czyli tuż obok – na praktycznie nieistniejącą dziś Jaromira. Numer ten mielibyśmy obok głównego wejścia do Galaxy, po prawej stronie. Pani Johanna Prütz umrze 4 września 1923 roku w Szczecinie, w wieku 65 lat, urodziła się około 1858 roku w Angermünde.

Reklama na szyldzie – Trink-Anstalt Paul Kraüsslich

Pobocznie trzeba też wspomnieć o napisie, jaki widzimy na dawnym budynku cukierni. Na szyldzie cukierni, gdy właścicielem był pan Rudolf Prütz widnieje reklama (?) pijalni wód Paul Kräusslich. Może mieć to właśnie związek z tym, co istniało w cukierni przed jej przebudową oraz za czasów pana Schür – możliwe, że w cukierni zachowano to, co podobało się mieszkańcom, czyli pijalnię wód, jaką po zmianach zarządzał kupiec opisany dalej. Według informacji dzisiejszego hotelu dawną pijalnię przebudowano na cukiernię. Co nie wyklucza możliwości pozostawienia poprzedniej funkcji w części budynku. Pan Paul Kräusslich (zapisywany również Kräuslich) w latach, gdy zacznie powstawać dzisiejszy Park Hotel (1910-1911) mieszkał przy Kantstraße 5/6 na III piętrze. Był to jego adres od dłuższego czasu.

Nie był właścicielem opisywanej dawnej cukierni – obiektu stojącego przed zbudowaniem Hotelu Park. Dzisiaj jego miejsce zamieszkania to ulica Kujawska – to mały odcinek od Mazurskiej i stacji paliw, do prześwitu między blokami na przeciwko Galaxy, w kierunku Wyzwolenia. Zmarł w Szczecinie 29 października 1919 roku w wieku 54 lat, urodził się około 1865 roku. Jego żoną była pani Emma Kräusslich z domu Brandes. To czy Paul miał coś wspólnego z cukiernią dalej jest tematem nie do końca wyjaśnionym – pocztówka ukazuje jego banner na obiekcie, ale nie występuje w latach wysłania kartki, ani w jej okolicach jako właściciel obiektu. Możliwe, że jego biznes był tylko częścią całości cukierni pana Prütz. Nie występuje również jako ktoś zarządzający budynkami obok – numer 2 zajmował ogrodnik, zaś numer 3 inspektor cmentarny.

Widok uwieczniony na pocztówce zniknie około 1910 roku, gdy dawną cukiernię zajmie Parkhaus, popularna restauracja, o jakiej innym razem.

 

Widzę BŁĄD, mam sugestię!
Ostatnia aktualizacja 1 rok temu
Możesz zgłosić problem lub propozycję rozwinięcia guzikiem poniżej lub dołącz do nas na forum dyskusyjnym. 

Dołącz do nas!

Zajrzyj w okolicę postu!

Po prawej stronie znajdziesz mapę z lokalizacją omawianego tematu. To mapa interaktywna!

Możesz ja kliknąć i oddalić widok kółkiem myszy, co pozwoli Ci zobaczyć inne posty znajdujące się w tej okolicy. Możesz użyć „Mapy Historycznej” Szczecina, by zobaczyć ją w pełnej formie. Wiele postów znajdujących się w bliskiej odległości gromadzi się w grupy – je możesz rozdzielić kliknięciem na ikonę. Albo skorzystaj z tagów:

Travelers' Map is loading...
If you see this after your page is loaded completely, leafletJS files are missing.

Dodaj komentarz

Historyczny Szczecin