Na końcu ulicy Heyki jest teren po dawnej stoczni, przed wejściem szlaban i stróż. Kawałek dalej w 2024 roku trwa wielka budowa, a obok niej stoi do dziś nieco podupadły przedwojenny domek. Co mieścił i jaka działalność była z nim związana?
Kliknij i rozwiń spis treści
Są w mieście takie domki, które stoją na zamkniętych terenach i nie są dostępne z zewnątrz w łatwy sposób – na bramie wjazdowej w stronę nowo budowanego osiedla na Kępie Parnickiej (na południu) znajduje się szlaban i budka stróża. Kawałek dalej na krańcu ulicy Heyki stoi jeszcze (2024) mały stary domek pamiętający czasy przedwojenne. Niestety od dawna stoi opuszczony i niewiele zapowiada się na to, by został odremontowany. Obok powstaje nowe osiedle mieszkaniowe – jedni wieszczą, że cała południowa Kępa Parnicka zostanie zabudowana. Drudzy mają nadzieje, że może stary domek przejdzie kapitalny remont i stanie się stróżówką, może lokalnym sklepikiem. Miejmy nadzieje, że nie zostanie w przyszłości rozebrany – dlatego też po małym poście Łukasza z fotografiami z tej lokalizacji uznałem, że warto go opisać.
Przed II Wojną Światową okolica domku – patrz mapa pod postem – była bardziej zabudowana oraz znajdował się tam również mały „port”. W miejscu, gdzie dziś (2024) powstaje osiedle od strony centrum miasta, na końcu ulicy Leona Heyki, tuż przed groblą na Wyspę Zieloną znajdowała się zatoka, w jakiej cumowały barki oraz niewielkie stateczki służące miastu. Obszar ten nazywano w zależności od map – Städtbauhof lub też Städtischer Bau Hof. Niewielka zatoka określana na mapach była jako hafen, czyli służyła do cumowania jednostek – był to port miejskiego wydziału budownictwa. Co ciekawe, na końcu południowego cypla Kępy Parnickiej, a dziś obok grobli na Wyspę Zieloną znajdowało się wojskowe kąpielisko. Wspomniany basen portowy działał tu od czasów twierdzy, chociaż do czasów decyzji o rozbiórce umocnień znajdowała się tu wysepka, a kanał dochodził do wschodniej części.
Ciekawostką w okolicy opisywanego niżej domku jest dzisiejsza Maklerska, a dawna Eisenbahnstraße. Dlaczego? To właśnie obok niej przebiegała niegdyś linia kolejowa Szczecin–Poznań, która przechodziła dziś nieistniejącym mostem na Wyspę Jaskółczą, a dalej od południa do dworca. Zaś na końcu Maklerskiej od strony wschodniej mogliśmy dawniej wsiąść na pokład niewielkiego promu i przepłynąć kawałeczek na wschód, na Marynarską, pod dzisiejszy ZWiK.
Zajrzyjmy do domku i opiszmy kto tam żył, kto pracował i kim był!
Na tej stronie nie ma reklam, treści sponsorowanych, płatnych ani irytujących okien. Wysokiej jakości zdjęcia, grafiki, serwer, domenę i licencje utrzymujemy wyłącznie z Waszych wpłat.
Wszystkie informacje oraz detale znajdziesz na stronie Galerii Wspierających.
W imieniu redakcyjnego kiciucha dzięki za rozważenie wsparcia 💝
Wirtualna karma
Redakcyjny kiciuch i jego pełna miska- Twój kafelek w Galerii Wspierających jeżeli chcesz!
- Ranga "Mini Wspieracz" na Forum Dyskusyjnym
- Wirtualna piona! Dzięki takim ludziom jak Ty możemy opłacać licencje, serwer oraz domenę.
Na serwer
Koszty, licencje... 💝- Twój kafelek w Galerii Wspierających jeżeli chcesz!
- Ranga "Średni Wspieracz" na Forum Dyskusyjnym
- Podziękowania personalne na Grupie Facebook specjalnym postem
Zdecyduję samemu
Dzięki za 5 zł lub nawet 500 zł!- Twój kafelek w Galerii Wspierających jeżeli chcesz!
- Ranga "Wspieracz" na Forum Dyskusyjnym zależna od kwoty (Mini 50+, Średni 100+, Wielki 200 +)
- Podziękowania personalne na Grupie Facebook specjalnym postem przy wsparciu od 100 zł
🔍︎ Możesz powiększyć kafelki kliknięciem
Dawna końcówka Holzstraße / Heyki
Ten akapit będzie zawiły i może ktoś z Was uzna, że warto tę zawiłość jeszcze mocniej ulepszyć – w komentarzach. Dlaczego w nagłówku nie ma dzisiejszego adresu? Może dlatego, że domek go aktualnie (2024) nie posiada według jednych map. Według drugich nosi ten sam, co „zyskał” chwilę przed wojną – 14a, czyli dziś Heyki 14a. Z wspomnień mieszkańców wynika, że istniało tam kiedyś zakładowe przedszkole dla stoczniowców. Dzisiaj domek ten stoi na przedpolu budowanego w głębi na cyplu osiedla. Problem w dokładnym ustaleniu adresu budynku i jego przynależności pokazują dekady – dawny Städtbauhof miał wiele funkcji. Jeszcze więcej zmieniających się numeracji i budynków. Działała tam pralnia garnizonowa, zakład brukowania ulic, produkcja elementów kanalizacji, miejskie zakłady budowlane oraz inne podmioty. Adresem północnej części kompleksu była dawna Holzstraße 14, dzisiejsza Heyki, jednak krótko przed wojną na mapach można dostrzec podział – zatoka portowa oraz budynek należy już do adresu Holzstraße 14b, kiedy ten adres na mapach z początku XX wieku widnieje po stronie wschodniej. Z pomocą przychodzą zdjęcia lotnicze z okresu II Wojny Światowej, jakie ukazują nam przebieg ogrodzenia – ówcześnie i lekko przed wojną domek należał do obszaru wokół zatoki z nabrzeżami, zaś północno zachodnia część posiadała osobny numer Holzstraße 14a. Jeszcze wcześniej – gdy działała pralnia garnizonowa w południowo wschodniej części ta posiadała numer 14aa. Numeracja była dość zawiła.
By było ciekawiej! Obszar o adresie Holzstraße 14aaa odpowiadał za budowę miejskiej kanalizacji. Dobrze czytasz! Aż trzy a! Możemy uznać, że na terenie miejskich zakładów budowlanych (w luźnym tłumaczeniu) początkowo domek nie mógł posiadać numeru 14b. Dlaczego? Przez kilka dekad od końca XIX wieku lista osób występujących pod numerem 14 i 14b jest bardzo bardzo bardzo długa – oznacza to, że domek nie mógł mieć wyłącznego adresu. Dlatego możemy uważać, że na początku budynek należał do basenu portowego zakładów – 14a (Hafenbauhof), niż do kompleksu na północnym zachodzie. I krótko przed wojną zauważamy zmianę numeracji, co potwierdza właścicielstwo działki oraz firmę jaka nią władała – do połowy lat trzydziestych jest to Hafenbauhof, a właścicielem jest Stettiner Hafengemeinschaft m. b. H., następnie jest to 14b, zgodnie z planami i mapami. I pozwala nam to przez tę zmianę ustalić kto konkretnie pracował w tym właśnie miejscu – zgodnym z mapami z końcówki lat trzydziestych 🙂
🔍︎ Możesz powiększyć kafelki kliknięciem
Max Haase
Wśród wielu postaci, jakie pojawiają się pod opisywaną lokalizacją, a także może w wskrzeszanym domku jest jedno nazwisko, które trwa tu długo – to inspektor portowy Max Haase. Swoją pracę rozpoczyna tu na początku lat dwudziestych. W ostatniej księdze z 1943 roku występuje już jako miejski okręgowy inspektor budowlany. Wcześniej sektor o jakim mowa i okolica budynku działała również jako zakład brukarstwa miejskiego. Tam zarządcą terenu w imieniu miasta był Weber, zaś okręgowym inżynierem był Oldenburg, na początku lat dwudziestych. W 1943 roku – tuż przed zniszczeniem wielu okolicznych budynków – zakład przy ówczesnej 14b zapełnia się nowymi nazwiskami, wśród których regularnie od połowy lat trzydziestych pojawia się też jakiś wojskowy. W liście osób dopisanych do adresu w trakcie wojny pojawia się też Werner Dombrowsky, ale raczej nie miał on polskich korzeni według baz genealogicznych.
Wśród nazwisk które „przewijały się” przez lokalizację i możliwe, że domek była też w pierwszej połowie lat dwudziestych pani Else Tiling, prowadząca biuro zakładowe. Za to miejskim nadzorcą pracy w zakładzie w okolicy pani Else był też pan Max Berndt. Okolica adresu oraz domku w 1943 roku zostanie nieco uszkodzona, a w 1944 roku spłonie większość okolicznych budynków. Do dziś (2024) przetrwa hala znajdująca się w południowo wschodniej części kompleksu. Zaś przy brzegu na wschodzie do dziś można znaleźć resztki betonowych wsporników dawnego miejsca do cumowania barki promowej. Dziś domek na końcu ulicy Heyki jest w dość słabym stanie, ale raczej nie grozi mu zawalenie – bardziej możemy obawiać się, że „zje” go nowoczesna zabudowa.
Z jednej strony chciałbym, by taki domek – przedwojenny z pewnością – pozostał, z drugiej jednak strony chciałbym, by południowa część Kępy Parnickiej zaczęłaby być czymś innym niż gruzowiskiem i błotnistym klepiskiem. Oczywiście Wyspa Zielona powinna pozostać nietkniętą enklawą zieleni. To więcej niż oczywiste. Miasto przymierza się do tego, by powstał nowy niewielki most łączący południową część Szczecina z Wyspą Zieloną i Kępą Parnicką – nie jest to zły pomysł. Ale tylko wtedy, gdy Wyspa Zielona pozostanie w 95% nietknięta i zielona.
Widzę BŁĄD, mam sugestię!
Ostatnia aktualizacja 2 miesiące temu
Możesz zgłosić problem lub propozycję rozwinięcia guzikiem poniżej albo dołącz do nas na forum dyskusyjnym.
Twórca całego tego zamieszania na Szczecin Znany i Historyczny, grzebiący pod każdą przedwojenną cegłą w Szczecinie. Dreptus okolicznus, gatunek pospolity. Droniarz, miłośnik ciemnego piwa, tematyki II Wojny Światowej. Codziennie? Po prostu brodaty brzydal.
Zajrzyj w okolicę postu!
Po prawej stronie znajdziesz mapę z lokalizacją omawianego tematu. To mapa interaktywna!
Możesz ja kliknąć i oddalić widok kółkiem myszy, co pozwoli Ci zobaczyć inne posty znajdujące się w tej okolicy. Możesz użyć „Mapy Historycznej” Szczecina, by zobaczyć ją w pełnej formie. Kliknięcie w ikonę pokaże Ci miniaturę i tytuł.
If you see this after your page is loaded completely, leafletJS files are missing.