Monte Cassino / Arndstraße

Przedszkole przy Monte Cassino 31, dawniej willa Goldschmidt 

Od niemal 30 lat przedszkole "Calineczka"

Niewiele się tu zmienia, poza oczywiście elewacją starej willi - w 1996 roku przedszkole działające od wielu dekad przyjęło nazwę "Calineczka", a dziś nie traci na popularności wśród rodziców i maluchów.

Zakładając konto na forum otrzymasz dodatkowe opcje

Możesz szybko przetłumaczyć całą stronę i forum

Dawniej okolice wieżowca radiofonii i telewizji, który przebudowany został na apartamenty wypełniały mniejsze i większe wille. Część z nich przetrwała do dziś – w tym ta, w której nazwa „Przedszkole Calineczka” istnieje od niemal 30 lat. Przedszkole mieści się w starym budynku o adresie Monte Cassino 31, a dawniej była to Arndstraße 31. Historia postaci, które zamieszkiwały tę willę jest dość ciekawa, bo związana jest z bogatszą rodziną przedsiębiorców, ale też kościołem. Nim przejdziemy do wątku rodziny Goldschmidt właścicielem działki o numerze Arndtstraße 31 / Monte Cassino 31 był pan L. Swchartz, dyrektor z Hamburga. Adres ten pojawia się w księgach od 1909 roku, a dozorcą budynku był ówcześnie Zeidler.  Z nim w 1910 roku pojawia się kowal Lauenstein. Tuż przed zmianą właścicielstwa mieszkał tam też Carl Borchert, kapitan na emeryturze. Pan z Hamburga nie włada nią długo, bo tuż po tym jak pojawia się jej adres willę kupuje spora rodzina – głównymi postaciami w niej będą dwie wdowy.

Własność willi ma dwa wątki – pierwszym jest postać pani, która nazywała się Selma Goldschmidt, jest ona właścicielką willi przez kilka dekad. Rodzina ta przejmuje adres Arndtstraße 31 / Monte Cassino 31 w około 1913 roku. Drugim wątkiem jest adres Arndstraße 15 (kamienica Monte Cassino 15), gdzie też mieszkała część rodziny – również wdowa Rosa Goldschmidt, zarządzająca marką Adolph Goldschmidt – według aktów ślubów dzieci, Adolph mógł być jej mężem. Jej losy nie są mi dokładnie znane. W pierwszej połowie lat dwudziestych willę zamieszkuje Erwin Fengler, który był zarządcą marki Adolph Goldschmidt, był kupcem na emeryturze. Według ogłoszeń prasowych Adolf był właścicielem fabryki plandek, worków, toreb i materiałów używanych do podobnych produktów – markę przejął wspomniany Erwin oraz długo wraz z rodziną prowadził Otto Drath. Do momentu zmiany właściciela willi (około 1931) żyje tu chwilowo inwalida Wilhelm Lemke, a posiadać ją będzie stale wdowa, pani Selma Goldschmidt, do której mogliśmy zadzwonić pod przed zmianą właściciela pod numerem 34810. Do początku lat dwudziestych współzarządcą marki jest też Kurt Sigismund Goldschmidt, którego ojcem był kupiec berliński Isidor Goldschmidt, a matką właśnie Selma Goldschmidt z domu Isaar. Dokumenty te zazębiają się z wątkiem berlińskim. Niestety nie udało mi się ustalić kiedy zmarł Isidor – kilka takich postaci w latach 1910-1915 zmarło w Berlinie. Z jego aktu ślubu wystawionego w 1916 roku poznajemy losy rodziny – rodzice jej mieszkali wtedy w Berlinie, więc i ten trop może być trafny. 

Wirtualna miska
kociej karmy

Redakcyjny kiciuch i jego pełna micha
50 zł Jednorazowo
  • Twój kafelek w Galerii Wspierających jeżeli chcesz!
  • Ranga "Mini Wspieracz" na Forum Dyskusyjnym
  • Wirtualna piona! Dzięki takim ludziom jak Ty możemy opłacać licencje, serwer oraz domenę.

Na serwer

Koszty, licencje... 💝
100 zł Jednorazowo
  • Twój kafelek w Galerii Wspierających jeżeli chcesz!
  • Ranga "Średni Wspieracz" na Forum Dyskusyjnym
  • Podziękowania personalne na Grupie Facebook specjalnym postem
Dobry wybór

Pozwól, że
zadecyduję

Dzięki za 5 zł lub nawet 500 zł!
Dowolnie Jednorazowo
  • Twój kafelek w Galerii Wspierających jeżeli chcesz!
  • Ranga "Wspieracz" na Forum Dyskusyjnym zależna od kwoty (Mini 50+, Średni 100+, Wielki 200 +)
  • Podziękowania personalne na Grupie Facebook specjalnym postem przy wsparciu od 100 zł

Państwo Selma i Isidor mogli posiadać również dom w Szczecinie – pojawiają się w księgach przed ślubem swojego syna Kurta Sigmunda. Nazwiska rodzinne wskazują na żydowskie pochodzenie. We władanie kościoła willa przejdzie około 1931 roku. Możliwe, że wątkiem sprzedaży mogło być pochodzenie rodziny powyżej – nazwisko Goldschmidt było pod okiem nazistów w drugiej połowie lat trzydziestych i w trakcie wojny. Pani Selma przeprowadzi się po 1931 roku na niedaleki adres o numerze 13, na II piętro kamienicy Monte Cassino. Wkrótce później znika z ksiąg adresowych, a poszukiwania jej dalszych losów są dość skomplikowane – możliwe, że ożeniła się ponownie lub zmarła chwilę później.

Własność kościoła

Bywa, że opisywanie dawnej szczecińskiej historii powoduje uśmiech na twarzy – bo pracując nad przypadkowo wybranym tematem trafia się na postać lub miejsce, które już było opisywane. W dzisiejszej willi Monte Cassino 31, a dawnej Ardtstraße 31 w okresie, gdy działała tam instytucja kościelna żył i pracował Paul Heinrich Johannes Kalmus, szczeciński superintendent, jakiego losy dokładniej były już opisywane – pod tym adresem. Jego praca w willi zakończyła się w pierwszej połowie lat trzydziestych. Dziś część mieszkańców miasta mija miejsce, gdzie Paul spoczął – zmarł w Szczecinie w 1940 roku i pochowano go na cmentarzyku, który znajdował się na rogu Chopina oraz Broniewskiego. Do połowy lat trzydziestych pracował w willi biskup Karl Thom, zaś do końca II Wojny Światowej budynkiem zarządzał w imieniu konsystorza Emil Klatt. Ten, co ciekawe żył tu już za czasów państwa Goldschmidt!

Wraz z nim żył tam też Robert Schlüter. Odkrywamy też, że początkowo pan Emil był tylko zwykłym pracownikiem, jaki żył na parterze willi. Z czasem awansował na zarządcę obiektu. Jest o tyle ciekawą postacią, że pojawia się w willi przez ponad 30 lat, a jego funkcja wielokrotnie się zmienia – z pracownika, dozorcy, na zarządcę.

Przez dekady opiekun willi

Mimo, że właściciel budynku zmienił się – państwo Goldschmidt zniknęli, a dzisiejszym przedszkolem zarządzać będzie organizacja kościelna, jej opiekun pozostaje stale ten sam. Niestety… Pan Emil Julius Klatt umiera w willi Monte Cassino 31 / Arndtstraße 31 o 23:30 na początku roku – 2 stycznia 1945. Urodził się 1 stycznia 1882 roku w dawnym Nantikow Kreis Arnswalde, dziś to urocza malutka wieś Nętkowo między Piłą i Stargardem. Jego rodzice mieszkali w tej wsi do śmierci. Jego żoną była Karoline Klatt z domu Lewandowsky, mieszkająca w Szczecinie, zmarl na zaburzenie krążenia w mózgu – możliwe, że udar.

Właścicielem nieruchomości była instytucja o nazwie (w trakcie II Wojny Światowej) Evangelische Konsistorium der Provinz Pommern, czyli w języku polskim Konsystorz Ewangelicki Prowincji Pomorskiej. Wcześniej nazwa zmieniała się, podobnie jak podmiot władający – na początku laty trzydziestych była to Evangelische Kirche der Altpreußichen Union, czyli Ewangelicki Kościół Unii Staroniemieckiej, w luźnym tłumaczeniu. Opisując krótko czym była instytucja władająca do 1945 willą – to utworzona w 1815 roku administracyjna forma władzy kościoła protestanckiego, utworzono w tym roku podziały konsystorzy likwidując poprzednie podziały, a utworzono konsystorz pomorski.

Urząd konsystorza w Szczecinie ewakuowano do nieodległego Altentreptow 1 marca 1945 roku. Ostatnim präsidentem instytucji pomorskiej z siedzibą w Szczecinie do 1945 roku był Paul-Gerhard Wahn, ale co ciekawe pierwszym był słynny i posiadający w Szczecinie swój bogato zdobiony monument Johann August Sack pełniący dokładniej funkcję oberpräsidenta. Swój głowny adres w trakcie II Wojny Światowej konsystorz pomorski w Szczecinie miał pod dawną Elisabethstraße 9, dziś to ulica Kaszubska, a w miejscu numeru stoi dziś Kaskada.

Przedszkole, które działa dziś w willi opisywane jest jako powstałe w latach pięćdziesiątych – wtedy miało być to przedszkole zakładowe, a od 1996 roku nosi nazwę „Calineczka”. Budynek przeszedł remont w 2019 roku i dziś nie przypomina dawnego zagrzybionego szarego obiektu.

Widzę BŁĄD, mam sugestię!
Ostatnia aktualizacja 10 miesięcy temu
Możesz zgłosić problem lub propozycję rozwinięcia guzikiem poniżej albo dołącz do nas na forum dyskusyjnym. 

Zajrzyj w okolicę postu!

Po prawej stronie znajdziesz mapę z lokalizacją omawianego tematu. To mapa interaktywna!

Możesz ja kliknąć i oddalić widok kółkiem myszy, co pozwoli Ci zobaczyć inne posty znajdujące się w tej okolicy. Możesz użyć „Mapy Historycznej” Szczecina, by zobaczyć ją w pełnej formie. Kliknięcie w ikonę pokaże Ci miniaturę i tytuł.

Travelers' Map is loading...
If you see this after your page is loaded completely, leafletJS files are missing.

Dodaj komentarz

Historyczny Szczecin