Stary budynek przy adresie Racławicka 1 w Dąbiu przez lata stał pusty, niby remontowany, niby nie, w pogarszającym się stanie. W końcu ruszył jego solidny remont, a na tyle budynku powstaje nowy - łącznie nosić będzie nazwę Racławicka Park i stanowić mini-osiedle z parkingiem podziemnym. Niewielu wie, że kiedyś był to... wdowi szpital.
Kliknij i rozwiń spis treści
Starsi mieszkańcy Dąbia mogą pamiętać, że budynek o adresie Racławicka 1 kiedyś służył kolei. Jednak całkowicie zapomnianą historią w mieście jest jego przedwojenna funkcja. Dzisiaj powstaje tu Racławicka Park, czyli powiększone nieco małe osiedle mieszkaniowe z starym budynkiem włącznie. Od dobrych kilkunastu lat ciekawy ceglany budynek z dużym wejściem był zapuszczony, remonty niby były, niby stawały w miejscu i nic nie chciało ruszyć „do przodu”. Stan był taki, że nawet zdecydowano o usunięciu nie tak starego i zniszczonego dachu, jaki ostatecznie odbudowano. W końcu ogłoszono, że budynek Racławicka 1 zostanie przekształcony, wyremontowany, a na jego tyle powstanie dodatkowy budynek mieszkalny. Tworząc encyklopedię historii Szczecina czas opisać losy tego budynku, bo w mieście są kompletnie nieznane – jeżeli napiszę zainteresowanym zakupem mieszkania w Racławicka Park, że kiedyś był tam szpital i będą mieszkać (w starej części) w szpitalu to raczej, by mi nie uwierzyli bez konkretnego dowodu 🙂
Musimy pamiętać, że szpital Świętego Ducha istniał również w dawnej historii Szczecina, dużo dawniejszej niż opisywany budynek. Powoduje to trudności w poszukiwaniach, kiedy Sankt Spiritus Hospital to w przypadku tego postu to lokalizacja z Dąbia. Odcinek ulicy Racławickiej od dworca kolejowego po Pomorską był bardzo ciekawy – mieliśmy tu szpital, pocztę, kościółek, kasę chorych oraz kino, w czasach przedwojennych. Strona inwestycji Racławicka Park podaje, że budynek jaki zajmuje pochodzi z przełomu XIX i XX wieku, co raczej nie jest do końca prawdą. Bo faktycznie, w tym miejscu mapy ukazują nam dwa budynki już w latach osiemdziesiątych XIX wieku. Różnica polega jednak na przynależności adresowej oraz fakcie, że lekko przed I Wojną Światową cała okolica to nowe działki budowlane, a szpital przeniósł się do nowej lokalizacji. Znana jest pocztówka wykonana od strony dworca kolejowego, na jakiej budynku jeszcze nie widzimy.
Pierwotnie szpital należał do dąbskiej Młyńskiej, czyli Mühlenstraße 16 (Anieli Krzywoń), na rogu z Mauerstraße (Cicha). Dopiero następnie przeniósł się około 1912 roku do opisywanego budynku przy odnodze Bahnhofstraße, jaka na początku XX wieku nosiła inną nazwę – była to tak zwana Nowa Dworcowa, czyli Neue Bahnhofstraße 2. Nowy budynek szpitala mógł powstać przy dzisiejszym adresie Racławicka 1 w około 1911-1912 roku na miejscu starych obiektów zarysowanych na mapach z 1888 roku. W tych latach cała okolica opisana jest jako baustellen lub neubau, czyli place pod budowę lub trwające nowe budowy. O możliwej budowie przed 1912 rokiem świadczy pocztówka z widokiem, jaki może być dla wielu mieszkańców Szczecina głębokim szokiem. Dlaczego? Bo tereny wokół Dąbia w dużej części ponad 100 lat temu były… łyse. W dzisiejszym przyjemnym parku obok Płoni znajdował się kościółek, a wokół niego łąki i pola. Widok załączony do galerii wysłany w 1914 roku, czyli wykonany wcześniej, pokazuje nam brak budynku szpitala, a późniejszego Racławicka Park. Potwierdza to teorię, że powstał około 1911 do 1914 roku, kiedy kartkę wysłano, a zgodnie z księgami raczej do 1912.
🔍︎ Możesz powiększyć kafelki kliknięciem
Hospital Sankt Spiritus w Altdamm
Zarządcą budynku w imieniu ówcześnie miasta Dąbie był pan Ferdinand Karl Dalitz, jakiego poznamy w wątku niżej w związku z jego żoną. Pojawia się pogląd, że pierwotnie budynek szpitala należał do kolei – to jednak dwa osobne budynki właśnie przez zmianę numeracji i nazwy ulic. Bo dawny Bahnhofstraße 1 był budynkiem kolei, ale był to wtedy inny numer, gdyż szpital posiadał adres Neue Bahnhofstraße 2. Po panu Dalitz zarządcą będzie Carl Heisler. Wraz z spisem adresów oraz ulicą przypisaną do szpitala znamy cały szereg osób, jakie zajmowały parter budynku. Były to praktycznie same wdowy, jakie pojawiają się w kolejnych księgach adresowych przez kolejne wiele lat – były zatem stałymi mieszkankami. Wśród nich pani Christiane Behnke z domu Buchholz o jakiej nie mam detali. Pani Auguste Lademann z domu Falk, która urodziła około 1850 roku w dawnym Augustwalde Kreis Neugard, czyli dziś to Wielgowo, a zmarła 17 listopada 1922 roku, zaś jej mężem był Louis Ernst Lademann.
Trzecia postacią żyjącą na parterze szpitala po I Wojnie Światowej była pani Anna Maier z domu Finger i również była postacią, jaka tu zmarła. Urodziła się około 1847 roku, a jej mężem był Karl Maier. Prawdopodobnie w jej dokumentach zapisano mały błąd – bo zapisywano ją jako Anna Meÿer, podobnie jej męża, jakim był według dokumentów Karl Meÿer. Zmarła 31 lipca 1926 roku. W poszukiwaniach dawnej historii budynku musimy zauważyć, że była to ulica „Dworcowa” w Dąbiu, czyli Bahnhofstraße, jaką później przemianowano na Helder-Egger-Straße. Szpital posiadał wtedy numer 1 nadany w drugiej połowie lat dwudziestych XX wieku, wcześniej budynek nie posiadał adresu z numerem i przynależał po prostu do Helder-Egger-Straße, a wcześniej do Bahnhofstraße przed zmianą patrona. Zarządcą szpitala Świętego Ducha w Dąbiu do poniższej zmiany był Karl Häusler.
Wszystkie informacje oraz detale znajdziesz na stronie Galerii Wspierających.
W imieniu redakcyjnego kiciucha dzięki za rozważenie wsparcia 💝
Wirtualna karma
Redakcyjny kiciuch i jego pełna miska- Twój kafelek w Galerii Wspierających jeżeli chcesz!
- Ranga "Mini Wspieracz" na Forum Dyskusyjnym
- Wirtualna piona! Dzięki takim ludziom jak Ty możemy opłacać licencje, serwer oraz domenę.
Na serwer
Koszty, licencje... 💝- Twój kafelek w Galerii Wspierających jeżeli chcesz!
- Ranga "Średni Wspieracz" na Forum Dyskusyjnym
- Podziękowania personalne na Grupie Facebook specjalnym postem
Zdecyduję samemu
Dzięki za 5 zł lub nawet 500 zł!- Twój kafelek w Galerii Wspierających jeżeli chcesz!
- Ranga "Wspieracz" na Forum Dyskusyjnym zależna od kwoty (Mini 50+, Średni 100+, Wielki 200 +)
- Podziękowania personalne na Grupie Facebook specjalnym postem przy wsparciu od 100 zł
🔍︎ Możesz powiększyć kafelki kliknięciem
Na przełomie lat dwudziestych i trzydziestych szpital przejmie miasto Altdamm (Dąbie) z rąk fundacji Świętego Ducha. Znane jest nazwisko pani, która zajmowała jedno z pomieszczeń na parterze w połowie lat dwudziestych. Była to Auguste Friederike Dalitz z domu Tietz. Urodziła się około 1851 roku w dawnym Glewitz Kreis Neugard, dzisiaj to wieś Glewice, na północ od lotniska przy Goleniowie. Jej mężem był Ferdinand Karl Dalitz. Zmarła 14 grudnia 1927 roku już po swoim mężu, jaki był też zarządcą szpitala. Przed II Wojną Światową zarządcą szpitala Świętego Ducha (Sankt Spiritus Hospital Altdamm) był młynarz Ewald Kistenmacher, zdaje się, że z dość sporej rodziny z tych okolic.
Pracował w Hammermühle (Rudnik), czyli dawnym młynie przy leśnym odcinku Tczewskiej, sporo na wschód od Dąbia. Wśród innych mieszkańców w Dąbiu był też pracownik kolei Wilhelm Kistenmacher. Przez wiele lat nazwiska, jakie są przypisane do dawnego szpitala nie zmieniają się – oznaczać to może, że w szpitalu albo pracowały albo mieszkały głównie wdowy, stale te same. Jedną z pań była Berta Beutler z domu Gollnick, którą możemy ustalić dokładniej. Przeniosła się z dawnej Mühlenstraße 16 w Dąbiu, czyli z dzisiejszej Anieli Krzywoń, gdzie szpital mieścił się wcześniej. Pani Berta była wdową od ponad 25 lat, jej mąż Rudolf Beutler zmarł 11 sierpnia 1910 roku w Dąbiu. W okresie II Wojny Światowej szpital Świętego Ducha w Dąbiu zamieszkują niemal w większości wdowy oraz zmienia właściciela. Wcześniej budynkiem władało miasto Altdamm (Dąbie), zaś w ostatnich środku II Wojny Światowej już miasto Szczecin. Ciekawie wygląda spis przypisanych osób w 1943 roku, kiedy od góry do dołu widzimy skrót „Ww” (witwe, wdowa). Wymienić można kilka z tych pań w kolejnych opisywanych latach: wdowa po kołodzieju Anna Bauſchke i Ida Kiſtenmacher, poza nimi mieszkało tu jeszcze kilka.
Podziel się historią!
Historia tego miejsca może być powiększona dzięki Tobie oraz innym czytelnikom. Jeżeli posiadasz dodatkowe fotografie, źródłowe informacje lub szczegóły możesz skorzystać z formularza kontaktowego.
Kliknij tu i podziel się historią, by przesłać swoje wątki do tego opracowania! 🙂
Pani Ida okazuje się być postacią związaną z zarządcą. Jednym z pracowników kolei, jaki żył w budynku Racławicka 1 w czasie wojny był Adolf Görke. Prócz nich trzy inne panie – panienka niezamężna Wurm, emerytka Hadtke oraz pani Hausmann. Możliwe, że o pani Idzie mamy więcej informacji – mogła być to Ida Auguste Wilhelmine Kistenmacher z domu Schmidt, jaka zmarła 15 czerwca 1943 roku w Szczecinie żyjąc już pod nowym adresem, na Energetyków, a jaka była wdową po kupcu Richardzie Gustavie Kistenmacher. Jeżeli to faktycznie ona – innej wdowy Idy Kistenmacher księgi nie podają – to była szczecinianką od wielu dekad, urodziła się tu 4 maja 1863 roku. Jej poszukiwania utrudniają… jej siostry 😉 Miała 4 znane historii i wszystkie miały na kolejne imiona „Ida”. Jednak pewniejszy ślad, że to ona mamy poprzez zmiany adresu zamieszkania pani o tym imieniu, jaka wymieniana jest w księgach. Oznacza to, że mogła leczyć się lub stale pracować w szpitalu Świętego Ducha w Dąbiu.
Po II Wojnie Światowej budynek przekazano kolei i tu możliwe, że narosła opowieść o tym, że należał do niej również przed wojną – funkcjonowała tu przychodnia kolejowa. Po opuszczeniu budynku stał wiele lat pusty. Niestety inwestor, jakim jest EFSA Cominko-Polen nie ma ochoty odmalować tablicy informacyjnej na placu budowy – ledwie widać na nim adres inwestora i praktycznie nic więcej. Do starej części będącej przedwojennym szpitalem dobudowany został nowy zawierający tarasowe balkony oraz przestrzeń dla mieszkańców. Do tego wokół nowej części mają pojawić się nowe nasadzenia drzew. W ofercie inwestora znajdują się mieszkania od 1 pokojowych i małych (32 metry kwadratowe) po duże czteropokojowe oraz przestronne dwupokojowe, ale mające powierzchnię 92 metrów kwadratowych. Racławicka Park podzielono na dwie części – stary budynek ma numer 2 ,zawiera 7 mieszkań, a nowy budynek ma numer 1 i zawiera 11 mieszkań. Kompleks posiada parking podziemny od strony ulicy Nurkowej.
Widzę BŁĄD, mam sugestię!
Ostatnia aktualizacja 5 dni temu
Możesz zgłosić problem lub propozycję rozwinięcia guzikiem poniżej albo dołącz do nas na forum dyskusyjnym.
Twórca całego tego zamieszania na Szczecin Znany i Historyczny, grzebiący pod każdą przedwojenną cegłą w Szczecinie. Dreptus okolicznus, gatunek pospolity. Droniarz, miłośnik ciemnego piwa, tematyki II Wojny Światowej. Codziennie? Po prostu brodaty brzydal.
Zajrzyj w okolicę postu!
Po prawej stronie znajdziesz mapę z lokalizacją omawianego tematu. To mapa interaktywna!
Możesz ja kliknąć i oddalić widok kółkiem myszy, co pozwoli Ci zobaczyć inne posty znajdujące się w tej okolicy. Możesz użyć „Mapy Historycznej” Szczecina, by zobaczyć ją w pełnej formie. Kliknięcie w ikonę pokaże Ci miniaturę i tytuł.
If you see this after your page is loaded completely, leafletJS files are missing.