To jak wyglądała Brama Portowa albo Wały Chrobrego na przełomie wieków to wiemy bardzo dobrze dzięki zachowanym fotkom i pocztówkom. A jak wyglądały przedmieścia? Odpaliłem drona i postanowiłem pokazać Wam dawną restaurację Friedrichshof, dziś oraz na starych kartach pocztowych z mojego klasera.
Powiem Wam, nim zaczniemy, że ilość właścicieli, jaka przewijała się w dzisiejszym Rajskim Ogrodzie przy Wojska Polskiego… to jak parkour.
Ale jeżeli ciekawi jesteście, co tam było, kto tam mieszkał i jak się zmieniała historia tego miejsca – ten wielki post jest dla Was 
Jak zwykle z paru pocztówek powstała cała historia właścicieli ukazanej na niej lokalizacji.
Jak zwykle z paru pocztówek powstała cała historia właścicieli ukazanej na niej lokalizacji.Friedrichshof i dawny Stettin
Należy jednak zaznaczyć, że taką nazwę – Friedrichshof – posiadały w Szczecinie różne lokalizacje, bliskie sobie, które w niektórych miejscach są rozdzielane. Nazwa Friedrichshof jest bardzo popularna i występuje poza Szczecinem, w jego pobliżu, również masę razy. Początki majątku sięgają końca XVIII wieku, należy zaznaczyć, że nazwa restauracji, a obszaru to dwa „równoległe” tematy.
Na niektórych starych mapach Friedrichshof rozpoczyna od okolic Placu Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego, w stronę Wojska Polskiego, Gorkiego, Bogumiły i dalej.
Część tego obszaru staje się późniejszym Westend. W tym wypadku mówimy o restauracji Friedrichshof i części, która znajdowała się na miejscu dzisiejszego Rajskiego Ogrodu. Dawna część ogólnego majątku pojawia się w 1821 roku w liście nazw geograficznych.
Opisując wątek konkretnie restauracji Friedrichshof, wg numeracji był to adres Falkenwalderstraße 72, zaś przed wojną Falkenwalderstraße 169. Warto dodać, że pobliska ulica Zaleskiego otrzymała właśnie nazwę pochodzącą od dawnego obszaru majątku – Friedrichshofer Weg. Dodać można, że lokalizacja restauracji (wg Kristin Maronn) restauracja potocznie nazywana była Kuhstall.
Rodzina Quistorp, a tereny Friedrichshof
Parcelowanie Gut Friedrichshof pojawia się następnie w dokumentacjach z połowy XIX wieku, konkretnie z 1860 roku. Następnie majątek za pomocą spółki akcyjnej kupuje Johannes Quistorp. Okazuje się, że restauracja Friedrichshof jest nieco starsza niż opisywano w różnych częściach internetu – załączona do postu pocztówka wysłana została w 1904 roku. Sam budynek, w którym się mieściła jest jeszcze starszy i pochodzi z drugiej połowy XIX wieku.
Paul Horn, administrator i dzierżawca?
Jak kiedyś podał na Sedinie Bartłomiej, dzierżawcą północno-zachodniego Gut Friedrichshof był Paul Horn. Występuje prawdopodobnie jako administrator Westendu w 1876 roku, mieszkając przy Kastanienallee 17-18, czyli dzisiejszej Mickiewicza. Tu warto zaznaczyć, że ta ulica nosiła nazwę „kasztanową” tylko przez chwilę. Dzisiejszą Mickiewicza znamy bardziej pod nazwą Kreckowerstraße. Krótko później pojawia się właśnie jako dzierżawca późniejszej restauracji Friedrichshof od 1882 roku.
Dwie fotki z wnętrza restauracji oraz widocznego dłuuugiej dobudówki można zobaczyć na Sedinie:
http://sedina.pl/galeria/thumbnails.php?album=2711Dzięki pocztówkom dołączonym z mojego klasera wiemy, że dobudówka pojawiła się po około 1912 roku oraz jedna z nich była wydawana w wydawnictwie rodziny Quistorp.
http://sedina.pl/galeria/thumbnails.php?album=2711Dzięki pocztówkom dołączonym z mojego klasera wiemy, że dobudówka pojawiła się po około 1912 roku oraz jedna z nich była wydawana w wydawnictwie rodziny Quistorp.
Co ciekawe, nazwisko Horn jest w rodzinie Quistorp dość znaczące – z domu Quistorp pochodziła Johanna Caroline (Lina), żona Augusta Horn, kupca szczecińskiego i potentata, z którym słynny Johannes Quistorp założył spółkę. Jako „ciekawy” zbieg okoliczności można napisać, że dużo później – w 1904 roku – pocztówkę z restauracji Friedrichshof otrzyma pani mieszkająca po sąsiedzku z Augustem Horn, mężem Liny z rodu Quistorp. Czy Paul Horn, dzierżawca późniejszej restauracji Friedrichshof miał coś wspólnego z całą rodziną? Zdaje się, że jest to możliwe.
Jak kiedyś na Sedinie podano w zagadce po 1890 roku znika pan Horn, a pojawia się pan Christian Borkenhagen, który przeniósł się tam również z dzisiejszej Wojska Polskiego, z nie tak odległego adresu – 62. Można podejrzewać, że prowadził tam sklep – określany jest w kolejnych księgach jako „kleinhändler”. Również Christian Borkenhagen nie zasiada długo w tym majątku – już w 1893 roku przenosi się na Lindenstraße 23, czyli na 3 Maja. Christian umiera około 1907 roku, a jego biznes prowadzi dalej żona – Friedrike Borkenhagen z domu Jackert.
Emil Mallow, jeden z restauratorów Friedrichshof
Wśród innych baz fotografii – np. na Polska.org – znajdziemy fotkę frontu budynku z ledwie widocznym rozpikselowanym szyldem. Wyłania się z niego nazwisko właściciela, Emil M. Dalej jednak tekst jest nieczytelny. Analizując księgi adresowe wiemy, że właścicielem był Emil Mallow.
W 1911 roku Emil Mallow pojawia się jako gastwirt (właściciel gospody) na Krautmarkt 4. To dzisiejszy nieistniejący Rynek Warzywny – obszar pod zamkiem, pomiędzy dawną Mittwochstr oraz Fischerstr, czyli aktualną Środową i Rybaki.
Dokładną lokalizację można zobaczyć na jednej z grafik. Dziś powoli powstają tu nowe zabudowania. W artykule na Sedinie – http://sedina.pl/wordpress/index.php/2010/11/11/fotografia-lotnicza-z-1937-r-16/ – możemy przeczytać, że w latach dwudziestych część budynku Krautmarkt 4 strawił pożar. Może dlatego Emil Mallow wyprowadził się z tego adresu?
Później – w 1920 roku – Emil Mallow mieszkał przy Linsingenstraße 50, czyli dzisiejszej Potulickiej. Długo tam nie zasiedział – znika rok później i pojawia się pod Burscherstr 7, dzisiaj to Władysława Łokietka. Od 1924 roku Emil Mallow występuje jako gospodarz przy Falkenwalderstraße 72, czyli w miejscu dzisiejszego Rajskiego Ogrodu.
Przygoda z lokalem kończy się w 1934 roku, gdy pan Mallow przenosi się pod Pölitzerstraße 70a, czyli dzisiejszą Wyzwolenia. Ponownie znika na ponad rok, by pojawić się pod Hohenzollernstraße 25, czyli na Krzywoustego. W ostatniej księdze widnieje już jako mieszkaniec Zdrojów (Falkenwalde), mieszkając przy Adolf-H-Straße 23.
Wśród załączonych pocztówek jest „potrójna”, która ukazuje nam kadr od wnętrza Rajskiego Ogrodu, a także pokazuje widok w stronę ulicy Arkońskiej i Broniewskiego. Po lewej widzimy również nieistniejący dziś budynek obok dawnego Bahnhof Westend, czyli Dworca Łękno. W tle po prawej stronie zbliżonego kadru znajduje się dzisiejszy kościół św. Kazimierza.
Należy zaznaczyć, że załączony kadr przedstawia stan przed 1904 rokiem, gdy pocztówkę wysłano. Kartkę otrzymała w maju pani M. Schwand, która mieszkała… na tej samej ulicy. Ale jak wiadomo, dawna Falkenwalderstraße, czyli dzisiejsza Wojska Polskiego, to ulica bardzo długa.
Pani Schwand mieszkał między Placem Szarych Szeregów, a Jagiellońską, od strony centrum.
Nadawca pocztówki na kartce po prostu napisał „droga pani, przesyłam pozdrowienia”. Tu w tłumaczeniu pomogła niezawodna Christiane Warto zaznaczyć, że gdy pocztówka została wysłana właścicielem restauracji jeszcze nie był wspominany wyżej Emil Mallow.
Warto zaznaczyć, że gdy pocztówka została wysłana właścicielem restauracji jeszcze nie był wspominany wyżej Emil Mallow.Ostatecznie budynek znika około 1936 roku, zdjęcie lotnicze z 1943 nie ukazuje dokładnie, co pozostało po budynku – czy fundament po długiej sali dobudowanej do restauracji, czy tej części do 1943 roku nie rozebrano. Wiadome jest jedno – dziś znajduje się tam Rajski Ogród w Szczecinie
Możesz dołączyć do grupy Facebook! Post o powyższej treści znajdziesz klikając w ikonę!
Prócz tego znajdują się tam inne nieopublikowane na stronie posty.
Facebook
Twitter
Email
WhatsApp