Dzisiejszy kompleks Technikum Technologii Cyfrowych oraz wjazd do Technoparku to jeden z dwóch najbardziej charakterystycznych obiektów przy Niemierzyńskiej, obok Muzeum Techniki. Ciężko wyobrazić sobie ulicę bez szkoły, prawda? Wielu pamięta tam podstawówkę, inni gimnazjum, a młodzi chodzą tam dziś do technikum. Niewiele pisze się o czasach przedwojennych.
Kliknij i rozwiń spis treści
(Nazwy szkół zmieniają się szybko – wielu mieszkańców mających dziś około 25-35 lat pamiętają jeszcze zwykłe szkoły podstawowe i utworzenie gimnazjów, które niedawno znów zlikwidowano. Dzisiejszy budynek przy adresie Niemierzyńska 17 również zmieniał swoje nazwy, a przy okazji likwidacji gimnazjów otrzymał nową nazwę. Wcześniej działało tu Gimnazjum nr 6 w Szczecinie, a od kilku lat (powstałe w 2017) działa tutaj Technikum Technologii Cyfrowych. Ta szkoła w pełni powstała 1 września 2019 roku stając się technikum pięcioletnim. W sieci podaje się, że budynek, jaki zajmuje dziś Technikum Technologii Cyfrowych w Szczecinie stanowiła szkoła dla dziewcząt, jakiej budynek powstał w latach 1912-1915. Tu ciekawostka, bo kompleks podzielony był na dwie części – starszą i nowszą, zaś funkcja szkolnictwa sięga tutaj końca XIX wieku. Nazwy przedwojenne również zmieniały się na przestrzeni lat – dlatego tytuł nagłówka brzmi „Schulhaus Nemitz„, czyli zwyczajowo Szkoła Niemierzyn lub tłumacząc „łopatologicznie” Dom Szkolny Niemierzyn. Z czasem nazwa szkoły zmieniała się, by zaznaczyć, że funkcjonowała tu szkoła żeńska oraz męska, a krótkie wzmianki dotyczące historii budynku, jaki dziś zajmuje Technikum Technologii Cyfrowych nie są precyzyjne – dzieci uczęszczały tam do szkoły jeszcze za czasów, kiedy Nemitz (Niemierzyn) był osobną wsią. Nim powstał znany nam dziś kompleks stał tu „dom szkolny”, podawany już pod koniec XIX wieku, w ostatnich latach. Znane są nazwiska nauczycieli, którzy pracowali tam na przestrzeni ostatnich nieco ponad 120 lat. Wybudowany obok poprzedniej szkoły (nowy stał od ulicy) kolejny kompleks do dziś zachował swój stary kształt, zdobienia oraz w 2023-2024 roku przeszedł remont dachu. Nim przejdziemy do podziału na dekady w historii szkoły mała ciekawostka – autor tego opracowania też tam chodził, wiele wiele wiele lat temu 🙂
Początki Schulhaus Nemitz
Pod koniec XIX wieku do momentu zmiany numeracji (o tym niżej) adres domu szkolnego Schulhaus Nemitz przypisany był do Nemitzerstraße 14 (Niemierzyńska), jednak z tą uwagą, że sąsiednie obiekty miały numery 14a, b oraz c i stanowiły domki sąsiednie od strony cmentarza. Niektórzy mogą nie wiedzieć, że istniały tu dwa obok siebie – niemierzyński od południa oraz Grabower Friedhof od północy, z wejściem tuż obok zbudowanej w 1898 roku dzisiejszej sali gimnastycznej. Dziś oba dawne cmentarze przekształcone są w parki. Nim ostatecznie pod koniec XIX wieku adres Nemitzerstraße 14c zajmie dom szkolny, a następnie kompleks szkoły pod numerem 14a żył nauczyciel Müller oferujący swoje usługi w zakresie edukacji w pobliskim (na północny zachód) kompleksie Anstalt Kückenmühle, czyli dzisiejszym obszarze wokół ulicy Broniewskiego. Wiemy, że w domku pod tym adresem żył przynajmniej od lat osiemdziesiątych XIX wieku, a także zajmował się dokumentami w kwestii stanów cywilnych. Faktyczny Schulhaus Nemitz pojawi się w księgach od 1899 roku (powstały rok wcześniej) pod adresem Nemitzerstraße 14c, dzieląc numer z opiekunami pobliskiego cmentarza.
August Grohn, rektor
Pierwszym wymienionym już w domu szkolnym nauczycielem był August Grohn, a drugim mógł być Max Wetzel, zaś kaznodzieją pan o nazwisku Beckmann. W pierwszych latach XX wieku szkoła Schulhaus Nemitz otrzymuje swój osobny numer – Nemitzerstraße 14e (Niemierzyńska), a właścicielem obiektu jest miasto Szczecin. Zmienią się też główni nauczyciele. Pan Grohn będzie „rektorem” 37/38 szkoły do około 1904 roku, po czym najprawdopodobniej umrze około 1905 roku, bo już chwilę później odkrywamy wdowę po rektorze – była nią pani Luise Grohn z domu Schmeling, jaka zamieszkała pod dawną Mühlenstraße 11 (Słowackiego), na III piętrze, gdzie również żył nauczyciel Waldemar Grohn.
🔍︎ Możesz powiększyć kafelki kliknięciem
Tu odkrywamy całą nauczycielską rodzinę – Waldemara (rysunek), Margarete (handel), Luise (wdowę po rektorze), Johannesa, Gertrud (pracowniczka biura) oraz Almę z domu Schmidt. Wszystkie te postacie musiały być spokrewnione mieszkając w okolicach lat dwudziestych i później pod wspólnymi adresami, w tym Am Kückenmühlbach 7. Dzisiaj to stary dom przy adresie Bułgarska 7. Możliwe, że jednym z pochowanych na cmentarzu niemierzyńskim obok był Waldemar Grohn, jaki zmarł 6 grudnia 1932 roku w Szczecinie. Następnie dozorcą zostanie Robert Maibuhr, a nowym wieloletnim (od około 1905) rektorem Nemitz Schulhaus będzie pan Hermann Marquardt. Postać zajmująca się szkołą (dozorca) zmieniać się będzie w kolejnych latach – w 1910 roku wymieniany jest już August Pahl. Co ciekawe, na budynku szkoły lub przy niej znajdował się przycisk do wzywania straży pożarnej, tak zwany fauermelder, a kilka lat wcześniej numeracja zmieni się – Schulhaus Nemitz otrzyma numer Nemitzerstraße 17, czyli jak dziś będzie to Niemierzyńska 17.
Nemitzer Knaben und Mädchenschule, Hermann Marquardt
Ta nazwa zacznie obowiązywać na początku I Wojny Światowej zastępując nazwę „Gemeideschule„. Oznaczała ona szkołę dla dzieci – konkretnie oddzielnie dla dziewcząt oraz dla chłopców. Poza rektorem jakim będzie dalej Hermann Marquardt pojawi się dwóch nowych opiekunów – Wilhelm Jahnke oraz Otto Wöllert. Co ciekawe, mamy podane, że pracowali i mieli swój „kącik” w podziemiu budynku. Po Wielkiej Wojnie miejsce pana Otto zajmie inny dozorca, jakim będzie pan o nazwisku Habeck. W połowie lat dwudziestych pan Wilhelm Jahnke awansuje, a także poznajemy trzy inne ciekawe nazwiska – pani Ursula Meyer była nauczycielką, pracował tu również pan Hermann Radtke, a żył też pracownik tramwajów (zwrotniczy) pan o polskobrzmiącym nazwisku i imieniu Valentin Witczak. Klasycznie staram się zajrzeć w takie nazwiska głębiej. W mieście poza nim mieszkał też Josef, handlarz. Wiemy, że Valentin urodził się w lokalizacji Pilla Kreis Obornik, czyli na północ od Poznania. W latach trzydziestych przeniósł się na Śląską 55, gdzie zmarł w wieku 51 lat 22 maja 1937 roku. Jego żoną była Else Anna Hedwig Witczak z domu Fromm. Jego synem był malarz Heini Paul Witczak, jaki poległ na froncie wschodnim pod wsią Wjermolinka, 30 września 1943 roku, a urodził się w Szczecinie 7 lipca 1923 roku. Patrząc na nadane imiona raczej zwrotniczy żyjący krótko w budynku szkoły Polakiem nie był.
Wszystkie informacje oraz detale znajdziesz na stronie Galerii Wspierających.
W imieniu redakcyjnego kiciucha dzięki za rozważenie wsparcia 💝
Wirtualna karma
Redakcyjny kiciuch i jego pełna miska- Twój kafelek w Galerii Wspierających jeżeli chcesz!
- Ranga "Mini Wspieracz" na Forum Dyskusyjnym
- Wirtualna piona! Dzięki takim ludziom jak Ty możemy opłacać licencje, serwer oraz domenę.
Na serwer
Koszty, licencje... 💝- Twój kafelek w Galerii Wspierających jeżeli chcesz!
- Ranga "Średni Wspieracz" na Forum Dyskusyjnym
- Podziękowania personalne na Grupie Facebook specjalnym postem
Zdecyduję samemu
Dzięki za 5 zł lub nawet 500 zł!- Twój kafelek w Galerii Wspierających jeżeli chcesz!
- Ranga "Wspieracz" na Forum Dyskusyjnym zależna od kwoty (Mini 50+, Średni 100+, Wielki 200 +)
- Podziękowania personalne na Grupie Facebook specjalnym postem przy wsparciu od 100 zł
🔍︎ Możesz powiększyć kafelki kliknięciem
Bernhard Rusch, Fritz Thiele i Karl Gattermann
Możemy spróbować opisać dwóch dawnych rektorów Nemitzer Knaben und Mädschenschule, czyli ówczesnej Niemierzyńskiej Szkoły dla Chłopców i Dziewcząt. Pan Hermann przestanie być rektorem szkoły około 1926 roku, a po nim stanowisko przejmie Bernhard Rusch. W przypadku pana Hermanna nie mam informacji, bo co ciekawe o tym samym nazwisku w Szczecinie mieszkał wtedy jeszcze inny nauczyciel. Na początku lat trzydziestych XX wieku zmieni się lekko nazwa szkoły wpisana w księgach – będzie to Akademieschule Stettin-Nemitz oraz 37/38 Gemeindeschule. Następnie przed wojną pojawi się wyraźny rozdział na Nemitzer Knabenschule 37 oraz Nemitzer Mädschenschule 38. Do nazwy powróci stary numer – czyli szkoła 37 dla chłopców i 38 dla dziewcząt.
Zarządcą budynku w imieniu miasta zostanie wspomniany wyżej wieloletni pracownik pan Wilhelm Jahnke, zaś nowym rektorem będzie Fritz Thiele, który już w połowie lat trzydziestych będzie emerytem. Jego rolę przejmie ostatni przedwojenny zarządca budynku Karl Gattermann. Znane są losy ostatniego zarządcy. Był młodym człowiekiem i możliwe, że zarząd nad szkołą musiał objąć w bardzo trudnym okresie – wojennym. Urodził się 21 lipca 1920 roku w Szczecinie, jako syn dozorcy budynku. Jego ojcem był Richard Heinrich Karl Gattermann, a matką Charlotte Berta Lina Gattermann z domu Herb. Rodzice żyli w Szczecinie. Ostatni zarządca był studentem medycyny, jakiego wysłano na front wschodni – zginął 9 lutego 1943 roku pod wsią Werchne-Wuvamy.
Podziel się historią!
Historia tego miejsca może być powiększona dzięki Tobie oraz innym czytelnikom. Jeżeli posiadasz dodatkowe fotografie, źródłowe informacje lub szczegóły możesz skorzystać z formularza kontaktowego.
Kliknij tu i podziel się historią, by przesłać swoje wątki do tego opracowania! 🙂
Po II Wojnie Światowej, podstawówka, gimnazjum i technikum
W rok po wojnie w budynku przy adresie Niemierzyńska 17 powstała Szkoła Podstawowa nr 37 oraz inne – między innymi Szkoła Milicji Obywatelskiej, Szkoła Podstawowa nr 36 (później przeniesiona na ulicę Bartniczą) oraz przez niemal 50 lat (1956-2004) działała tu Szkoła Podstawowa nr 19. Następnie wraz z tworzeniem gimnazjum powstało tu Gimnazjum nr 6, a po ich likwidacji utworzono Technikum Technologii Cyfrowych uchwałą z 28 marca 2017 roku. Pierwszą dyrektorką została Ewa Dobrzycka, a kolejnym Krzysztof Królak. Wśród opowieści o procesie przekształcania w technikum warto wspomnieć o współpracy między szkołą, a firmami oraz podmiotami działającymi w pobliskim Technoparku Pomerania – dzisiaj Technikum Technologii Cyfrowych jest oblegane z uwagi na to, że absolwenci od razu przygotowywani są do znalezienia pracy w zawodzie. Firmy działające obok zadeklarowały, że szkoła ma za zadanie nauczyć ich podstaw matematyki, logiki oraz przedmiotów związanych z informatyczną dziedziną nauki, a firmy zaoferują ich kształcenie w tematach, które faktycznie będą wymagane później w pracy, zamiast wyłącznie kształcić młodych ludzi z samych podstaw. Technikum otrzymało patrona – jest nim Jacek Rafał Karpiński (1927-2010), inżynier i informatyk, a także żołnierz Szarych Szeregów, jeden z założycieli Polskiego Towarzystwa Informatycznego. Wyboru patrona dokonano w głosowaniu w jakim wzięło udział 348 osób, a Jacek Rafał Karpiński otrzymał 64%. Wśród nauczycieli, którzy wciąż w 2024 roku pracowali w dzisiejszym technikum i jednocześnie dawnej podstawówce oraz gimnazjum jest pani Zofia Sokołowska – ucząca biologii oraz chemii, a jaka również uczyła skromnego autora tego opracowania! 🙂
Widzę BŁĄD, mam sugestię!
Ostatnia aktualizacja 1 tydzień temu
Możesz zgłosić problem lub propozycję rozwinięcia guzikiem poniżej albo dołącz do nas na forum dyskusyjnym.
Twórca całego tego zamieszania na Szczecin Znany i Historyczny, grzebiący pod każdą przedwojenną cegłą w Szczecinie. Dreptus okolicznus, gatunek pospolity. Droniarz, miłośnik ciemnego piwa, tematyki II Wojny Światowej. Codziennie? Po prostu brodaty brzydal.
Zajrzyj w okolicę postu!
Po prawej stronie znajdziesz mapę z lokalizacją omawianego tematu. To mapa interaktywna!
Możesz ja kliknąć i oddalić widok kółkiem myszy, co pozwoli Ci zobaczyć inne posty znajdujące się w tej okolicy. Możesz użyć „Mapy Historycznej” Szczecina, by zobaczyć ją w pełnej formie. Kliknięcie w ikonę pokaże Ci miniaturę i tytuł.
If you see this after your page is loaded completely, leafletJS files are missing.