Traugutta 143 – dawny dom radcy i urzędnika Starck 

Wiele starych budynków w Szczecinie mijamy bezinteresownie. Wielu mieszkańców używa ulicy Traugutta jako trasy przelotowej „północ-południe”, chociaż sama uliczka nie powinna utrzymywać takiego ruchu. Miasto ma w planach dalszy etap obwodnicy śródmiejskiej, jaka miałaby „iść” wzdłuż torów kolejowych na wschód. Z jednej strony taka trasa mogłaby odciążyć Pogodno i Traugutta właśnie, ale z drugiej strony byłaby kolejną „granicą” w miejskiej zabudowie, jaką widać z daleka na krajobrazie miasta. W tym poście zrobimy kolejne „poof” z historii budynku, który możliwe, że do tej pory stał anonimowo – nie posiadał większego opracowania swojego dawnego mieszkańca lub właściciela. W tym wypadku żyjący tu urzędnik był najemcą, a nie właścicielem.

Romuald Traugutt i Hugo Delbrück

Patronem dzisiejszym jest postać niemal obowiązkowa dla uczniów szkół – urodzony 16 stycznia 1826 roku we wsi Szostakowo na dzisiejszej Białorusi polski działacz powstania styczniowego, generał i dyktator. Jego ojcem był Ludwik Traugutt, a matką Alojza Traugutt z domu Błocka. Co często było pomijane – Romuald Traugutt miał niemieckie korzenie, od strony ojca. Brał udział w wielu potyczkach, służył w armii rosyjskiej, a on sam zaangażował się w działalność powstańczą. Po aresztowaniu został stracony 5 sierpnia 1864 roku w Warszawie, w dzisiejszym Parku Traugutta, o 10 rano. Wyrok wykonano również na innych członkach Ruchu Narodowego. Egzekucja była momentem wielkiej manifestacji patriotycznej, której władze rosyjskie nie odważyły się spacyfikować z uwagi na ilość uczestników. O jego pamięć intensywnie dbał jego potomek – prawnuk pułkownik Andrzej Juszkiewicz (1923-2009).

Patronem przedwojennym był najprawdopodobniej Hugo Delbrück, którego postać była już opisywana w związku z jego „świątynią dumania” oraz związana ze Szczecinem. Patronem raczej nie był Hans Delbrück – niemiecki historyk i polityk – z racji, że w momencie wyznaczania ulicy Delbrückallee wciąż żył, zmarł dopiero w 1929 roku, gdy ulicę wyznaczano kilkanaście lat wcześniej. Hugo, o jakim na początku urodził się w 1825 roku w Magdeburgu, a następnie w Szczecinie stał się znanym przemysłowcem, który zasłynął ze znakomitych pomysłów na rozwój. Można o nim więcej poczytać w poprzednim poście pod tym adresem. W współprowadzonej Stettiner Portland-Zement-Fabrik „Zullchow” działał również na rzecz pracowników. Według obszernej publikacji z początku XX wieku w fabryce pracownicy strajkowali tylko… jeden raz (!)… w ciągu 50 lat. A strajk objął tylko najlepiej opłacany dział i to nie w kwestii pensji, a kwestię honorową cechu bednarzy. Hugo Delbrück zmarł 26 września 1900 roku w nadmorskim Heringsdorf, tuż obok Świnoujścia. Nikt inny raczej nie mógł zasługiwać o takim nazwisku w Szczecinie krótko po swojej śmierci na swoją ulicę – dawna Delbrückallee pojawia się u zarania I Wojny Światowej, jeszcze oczywiście bez zabudowy.