Ulica Strzałowska w Szczecinie jest dość ruchliwa - dojeżdżamy nią do szpitala, a czasami niestety pojawiają się też ciężarówki, które pod stromą górkę próbują dotrzeć do dalszych zakładów w Policach. Kawałek obok drogi, od strony centrum stoi Villa Maria. Stara i ceglana...
Kliknij i rozwiń spis treści
Północ Szczecina ma dużo sekretnych miejsc. Niektóre z nich położone są lekko na uboczu głównych dróg – przykładem jest duża piętrowa willa zwrócona balkonami i oknami w stronę Odry, która stoi około 40 metrów od Strzałowskiej, w Golęcinie. Bezpośrednio z drogi willa nie rzuca się w oczy, zasłaniają ją drzewa oraz krzewy. Budynek interesuje tym, że znajduje się przy chodniku tabliczka z napisem “Villa Maria”, podobny duży napis widzimy na ścianie. Jednak nie interesuje tym, że przed wejściem znajduje się kilka tabliczek “TEREN PRYWATNY”. Z jednej strony nie można za to winić mieszkańców, to w końcu ich ostoja i ich własność.
Z drugiej strony jeżeli zachęcamy napisami o jakiejś willi to warto byłoby rozwiązać to w inny sposób – na przykład stawiając płot lub szlaban z stylizowaną tabliczką. Obszar przed budynkiem dalej mówiłby nam, że tu znajduje się Villa Maria, ale nie byłby tak odstraszający “terenem prywatnym” w kilku miejscach 😉 Do budynku zajrzymy historycznie, zobaczymy kto był jego właścicielem, a także jakie ciekawe postacie były z willą związane przed II Wojną Światową. Klasycznie mając szacunek do prywatności aktualnych właścicieli i mieszkańców temat powojenny pozostaje poza opracowaniem. Może do momentu aż sami właściciele trafią na ten tekst i zgodzą się na nieco więcej detali lub fotografii z wnętrza albo ogrodu. Nim przejdziemy dalej – budynek o adresie Strzałowska 33, czyli Villa Maria znajduje się w gminnej ewidencji zabytków miasta Szczecin.
Dzisiejsza Strzałowska, dawna Bergstraße
Czy numer parceli i późniejszej willi zmienia się? Jeżeli tak to jak? Dzisiejsza ulica Strzałowska w Golęcinie zachowała numerację sprzed wielu dekad, chociaż do dzisiaj zachowała się tylko część zabudowy. Ta zmieniała się na przestrzeni nie tylko czasów powojennych, ale również przełomu XIX i XX wieku, kiedy stare domy były rozbierane, a na ich miejsce powstawały nowsze kamienice. Numerację parcel poznajemy między innymi za pomocą dawnych ksiąg – sąsiadami opisywanego numeru 33 były stale te same osoby, zmieniające się oczywiście na inne w kolejnych latach. Ukazuje nam to ciąg i trwałość numeracji. W latach osiemdziesiątych XIX wieku okolice adresu Strzałowska 33 miały nieco inny układ budynków, a sama willa powstała raczej na początku XX wieku. Wiemy dzięki księgom kto posiadał parcelę i dom w tym miejscu wcześniej. Pierwotna nazwa przedwojenna – Bergstraße w Frauendorf (Strzałowska w Golęcinie) została zmieniona w latach trzydziestych przez nazistów na Hermann-Göring-Straße. Dzisiejsza Strzałowska nie ma nic wspólnego ze “strzałą”. Jej nazwa pochodzi od polskiej “słowiańsko-propagandowej” nazwy miasta Strzałów, czyli dzisiejszego Stralsundu, obok wyspy Rugia, na północny zachód od Szczecina.
🔍︎ Możesz powiększyć kafelki kliknięciem
Rodzina Blankenburg i skąd się wzięła nazwa?
To kto był właścicielem parceli o numerze 33 jest nam dobrze znane z od lat sześćdziesiątych XIX wieku – w domku jaki stał pod tym adresem żył i był właścicielem przez wiele lat Friedrich Blankenburg pochodzący z bardzo licznej rodziny. Jedyna różnica w numeracji leży na przełomie lat pięćdziesiątych i sześćdziesiątych, kiedy dawny numer Bergstraße 22 (dziś Strzałowska 33) zmieni się właśnie w numer 33. Przez ostatnie lata dziewięćdziesiąte XIX wieku adresem dzisiejszej willi (ówcześnie domkiem) chwilowo zarządza handlarz mlekiem i masłem Friedrich Schröder. Następnie kilka pierwszych lat przełomu XIX i XX wieku roku adresem Bergstraße 33 ponownie włada rodzina Blankenburg, których członków w dawnym Golęcinie była cała masa. Dosłownie jak mrówek w mrowisku. Wśród nich między innymi aż trzech Wilhelmów, Michael Blankenburg i Karl Blankenburg. Ich imiona na kartach historii wymieniały się tak często, że trudno ustalić ich wzajemne relacje. Tuż przed tym, jak działka przejdzie w kolejne ręce (pierwsze lata XX wieku) zarządcami działki byli panowie Pagenkopf oraz Giese. Ciekawostką jest, że imię “Maria” pojawia się wśród dużej rodziny Blankenburgów kilkukrotnie, jest to jednak mało prawdopodobne, by willa budowana w pierwszych latach XX wieku swoją nazwę posiadała od postaci z połowy XIX wieku.
Na tej stronie nie ma reklam, treści sponsorowanych, płatnych ani irytujących okien. Wysokiej jakości zdjęcia, grafiki, serwer, domenę i licencje utrzymujemy wyłącznie z Waszych wpłat.
Wszystkie informacje oraz detale znajdziesz na stronie Galerii Wspierających.
W imieniu redakcyjnego kiciucha dzięki za rozważenie wsparcia 💝
Wirtualna karma
Redakcyjny kiciuch i jego pełna miska- Twój kafelek w Galerii Wspierających jeżeli chcesz!
- Ranga "Mini Wspieracz" na Forum Dyskusyjnym
- Wirtualna piona! Dzięki takim ludziom jak Ty możemy opłacać licencje, serwer oraz domenę.
Na serwer
Koszty, licencje... 💝- Twój kafelek w Galerii Wspierających jeżeli chcesz!
- Ranga "Średni Wspieracz" na Forum Dyskusyjnym
- Podziękowania personalne na Grupie Facebook specjalnym postem
Zdecyduję samemu
Dzięki za 5 zł lub nawet 500 zł!- Twój kafelek w Galerii Wspierających jeżeli chcesz!
- Ranga "Wspieracz" na Forum Dyskusyjnym zależna od kwoty (Mini 50+, Średni 100+, Wielki 200 +)
- Podziękowania personalne na Grupie Facebook specjalnym postem przy wsparciu od 100 zł
🔍︎ Możesz powiększyć kafelki kliknięciem
Rodzina miała kilka adresów w Golęcinie oraz przy samej dzisiejszej Strzałowskiej. Na przeciwko w stosunku do adresu Bergstraße 33 (późniejsza wybudowana Villa Maria) żył Karl Blankenburg, pod numerem 15, na parterze, będąc właścicielem numeru. Ciekawostką jest, że 15 marca 1902 roku niestety zmarła jego trzyletnia córka – Maria Bertha Emilie Blankenburg. Czy od niej wzięła się nazwa willi, czy ta nazwa jednak powstała za następnego właściciela? Bardziej prawdopodobne, że nazwa willi powstałą kilka lat później. Musimy pamiętać, że dawniej główne imię było zapisywanej jako trzecie, a nie jako pierwsze. Patrząc na ilość dopisanych mieszkańców do budynku willa raczej jest młodsza niż władanie rodziny Blankenburg, jacy nie byli na początku XX wieku dopisani do adresu z imienia i nazwiska, a wyłącznie z rodziny. Budowę obiektu jaki znamy pod nazwą Villa Maria ukazuje nam wpis z księgi z 1904 roku – budynek posiada dopisek “Neubau”, czyli nowa budowa, dlatego nazwa Villa Maria powstała już za czasów poniższej rodziny.
Eduard Krüger
Pierwsze lata XX wieku to “kanonada” nauczycieli i ludzi wykształconych. Za jego czasów pojawia się określenie “Villa Maria”. Poza właścicielem w willi żyć będzie do okolic I Wojny Światowej nauczyciel Hermann Krüger, a na początku XX wieku inżynier Gustav Dahlby, na parterze. Co ciekawe, pan Krüger był nauczycielem w sąsiedniej szkole zajmującej numer 20-21 przy dawnej Bergstraße w Golęcinie. Do pierwszej połowy lat dwudziestych będzie willą zarządzać prowadzący kantor i również nauczyciel Eduard Krüger, żyjący na II piętrze. Zmarł 9 maja 1921 roku w budynku, który opisujemy – Villa Maria w Frauendorf, czyli Gocławiu. Dzięki jego śmierci mamy więcej detali o rodzinie. Urodził się około 1850 roku w dawnym Karlsthal Kreis Saatzig, dzisiaj to niewielka wieś Małe Węgorzynko, na północ od Ińska. Jego żoną była Friederike Krüger z domu Wahrmann. Poniższy następca również będzie zamieszkiwać willę w momencie śmierci poprzednika. Warto dodać, że Eduard był w okresie I Wojny Światowej nauczycielem, a ten wątek do willi można przypisać nawet pod nazwą “willa nauczycielska” 😉 W czasach Wielkiej Wojny sąsiadem na parterze jednego z nauczycieli będzie mistrz stolarski pan August Busack, zaś kawałek dalej – adresem o numerze 22 zarządzał Johann Busack.
Doktor Emil Krüger
Do pierwszej połowy lat dwudziestych XX wieku parter budynku, jaki znamy pod nazwą Villa Maria zajmował jeszcze inżynier Bruno Krüger. Wracając do doktora – już w okresie I Wojny Światowej pojawia się jako nauczyciel emerytowany. Oznacza to, że w momencie, kiedy pojawiają się kolejni właściciele (połowa lat trzydziestych) był już starszym panem. I powodem dla którego Villa Maria w Golęcinie zmieniła właściciela była jego śmierć – doktor Emil Krüger zmarł 21 czerwca 1936 roku w szpitalu miejskim. Urodził się 20 marca 1874 roku, ale nie pochodził ze Szczecina, przyszedł na świat w wsi Ścienne obok Ińska, dawnym Zeinicke Kreis Saatzig. W akcie zgonu nie podano małżonki, ale co ciekawe w willi mieszkał jeszcze… drugi… Emil Krüger, inny człowiek o tym samym nazwisku, który był mistrzem ślusarskim. Ogromną ilość zawirowań tworzy tu nie tylko ich nazwisko, ale też fakt, że mistrz ślusarski był przypisywany do adresu 38, co może stanowić “cyfrówkę” w dawnych księgach, zaś właścicielem numeru obok – adresu 32 – również był kolejny Krüger! 😀 Poza nimi willę zamieszkiwała dalej wdowa Friederike Krüger, opisana wyżej, jaką w księgach zapisano prawdopodobnie błędnie – jako wdowę Fritze Krüger.
Heinrich Vogel i Hans Behrend
Dosłownie na chwilę w 1935 roku właścicielem willi zostanie Heinrich Vogel, emerytowany okręgowy nauczyciel, więc budynek ponownie zostaje w nauczycielskich rękach. Po nim określenie “Villa Maria” zniknie z ksiąg, ale zdobiony napis na willi przetrwa do dzisiaj. Co ciekawe, willa będzie miała z nauczycielami dalej trochę wspólnego, bo pan Vogel nie będzie ostatnim, jaki tu żył. Już rok po nim właścicielem willi zostanie kupiec Hans Behrend. Przed II Wojną Światową ogrodnikiem żyjącym w willi był August Ladwig, a także mogliśmy na korytarzu spotkać mieszkającego tu dentystę – był nim Otto Radüg, który przypisany był też do adresu 40. Jednym z ostatnich mieszkańców willi był również nauczycielka techniki Chatlotte Hauck, a także nauczycielka muzyki Gertrud Hauck. Ciekawostką jest, że niedaleko od willi pod numerem 21 żył lekarz doktor Martin Behrend, jaki przeniesie się do centrum miasta, a jaki wcześniej pracował w szpitalu na Golęcinie. Niestety relacji obu nie byłem w stanie ustalić w trakcie tworzenia opracowania. Istnieją ślady sugerujące, że Hans Behrend mógł nie mieszkać w Szczecinie (brak śladów w księgach) lub wcześniej wziąć tu ślub (istnieje jeden taki akt), jednak nie mam żadnego dokładnego potwierdzenia. Ich zbieżność nazwisk i lokalizacji może być przypadkowa.
Po II Wojnie Światowej
Klasycznie podać jedynie można to, co jest publicznie dostępne – dane mieszkańców oraz właścicieli okryte są “łuną” ochrony danych osobowych. Chyba, publicznie podane są informacje o działających w budynku firmach lub przedsiębiorstwach. Według bazy firm w 1993 roku pod adresem Strzałowska 33/3 zarejestrowane zostało Biuro Techniczne Conseil, które prowadzi pan Zbigniew Szkibiel.
Widzę BŁĄD, mam sugestię!
Ostatnia aktualizacja 5 miesięcy temu
Możesz zgłosić problem lub propozycję rozwinięcia guzikiem poniżej albo dołącz do nas na forum dyskusyjnym.
Twórca całego tego zamieszania na Szczecin Znany i Historyczny, grzebiący pod każdą przedwojenną cegłą w Szczecinie. Dreptus okolicznus, gatunek pospolity. Droniarz, miłośnik ciemnego piwa, tematyki II Wojny Światowej. Codziennie? Po prostu brodaty brzydal.
Zajrzyj w okolicę postu!
Po prawej stronie znajdziesz mapę z lokalizacją omawianego tematu. To mapa interaktywna!
Możesz ja kliknąć i oddalić widok kółkiem myszy, co pozwoli Ci zobaczyć inne posty znajdujące się w tej okolicy. Możesz użyć “Mapy Historycznej” Szczecina, by zobaczyć ją w pełnej formie. Kliknięcie w ikonę pokaże Ci miniaturę i tytuł.
If you see this after your page is loaded completely, leafletJS files are missing.