Sekrety wokół osiedla Arkońskiego i Tatrzańskiego
Wędrując po wciśniętych niemal pod las uliczkach w okolicy Rajskiej, Milewskiego, Wojciechowskiego i Podleśnej trafić możemy na jeden z najstarszych budynków okolicy. Jest nim dom w dawnej kolonii Wilhelmshöhe. Jak stary? Pamięta drugą połowę XIX wieku!
Ponad 130 lat temu na Wzgórzach Wilhelma, administracja kompleksu wzniosła zabudowania Vorwerk Wilhelmshöhe , czyli folwark na Wzgórzach Wilchelma (1887 rok).
Sam folwark składał się z głównego budynku ( ulica Rajska oraz kilku zabudowań gospodarczych – 2 stodoły i jednej stajni. Kolonia Wilhelmshöhe znajdowała się 5 minut drogi od właściwego kompleksu i przeznaczona była dla 12 “spokojnych” pacjentów płci męskiej. Oprócz podopiecznych instytutu Kückenmühler Anstalten, zamieszkiwało w nim okolo 4 opiekunów wraz ze swoimi rodzinami. Główny dom gospodarstwa to jednopiętrowy budynek z pokojami dla podopiecznych na parterze, wspólnąkuchnio- jadalnią, i mieszkaniami dla opiekunow na pietrze. Teren folwarku znajdował się w pobliżu Eckerberg Wald ( Lasu Arkońskiego) i zajmował nieco ponad 1 hektar terenu. Oprócz dworku i budynków gospodarczych skupionych wokół placu (Wehdeplatz) teren folwarku ciągnął się od dzisiejszej ulicy Arkońskiej, później Milewskiego do góry wzniesieniami do ulicy Podleśnej 34/38/40, oraz do przesmyku ulicy Wojciechowskiego.
Folwark zajmował się wydobywaniem surowcu, przede wszystkim piachu i żwiru, na potrzeby wciąż rozbudowywanego kompleksu Kückenmühler Anstalten, w jego okolicy powstała “kopalnia / dół”, ale również uprawą warzyw na Wzgórzach Wilhelma przed Dworkiem, posiadał również niewielki ogród z drzewami owocowymi na tyłach budynków gospodarczych. W momencie zakupu przez instytut cegielni w Vorwerk Achteberg (okolice Wiśniowego Sadu), zaprzestano wydobycie i skupiono się wokół rolnictwa. Młodzi podopieczni poprzez pracę uczyli się fachu, ale w tamtych czasach uważano, że to ma również dobry wpływ na ich zdrowe fizycznie i psychicznie.
Po pierwszej wojnie światowej teren na Wzgórzach należące głównie do instytucji Kückenmühler Anstalten, zaczęły być intensywnie przekształcane zarówno w ogrody/działki, ale przystosowywane do zabudowania. ‘Siedlung – Kückenmühler’ , czyli Osada Kückenmühler – tak zaczęto określać powstające domki oraz tereny między Eckebergstrasse (Arkońska), Wussower Strasse (Chopina), Eckerberg Wald (Las Arkoński), a budynkami instytutu Tabor. Ich głównymi najemcami byli przede wszystkim lekarze, kierownicy, pracownicy z fachem w ręku, pracujacy w kompleksie, z czasem jednak teren ten stał się na tyle atrakcyjny, iż działki sprzedawane były wszystkim zainteresowanym…
Dom wraz z terenem, około 1921 roku za ówczesnego dyrektora instytutu Kückenmühler Anstalten – był nim Paul Karig – został przekształcony w dom dla sióstr po pracy i udostępniony innym potrzebującym relaksu. Reklamowany często jako Dom Spokojnej Starości pod Lasem Arkońskim – Altersheim am Eckerberger Wald Wilhelmshöhe. Wszystkich podopiecznych przeniesiono do instytutu, a w folwarku stworzono miejsce zaciszne otoczone zielenią.
To właśnie w tamtym czasie część terenu folwarku (terenu kopalni oraz za budynkami gospodarczymi) zostały przeznaczone pod zabudowę domków willowych. Sam folwark funkcjonował w tym samym miejscu jeszcze do 1939 roku, kiedy administracja kompleksu Kückenmühler Anstalten postanowiła sprzedać jego zabudowania Miastu. Wszystkich jej pracowników przeniesiono do nowo powstałego budynku pracowniczego przy Eckebergstrasse 9 / Arkońska 9.
Miasto w budynkach Vorwerk Wilhelmshöhe ulokowała swoją siedzibę Hochbauamt Stettin – organ administracji publicznej, zajmującej się sprawami budowlanymi, nadzorem budowlanym. Czemu akurat tu znalazłem się oddział terenowy tego departamentu budowlanego? Miały na to wpływ plany rozwojowe okolicy Siedlung – Kückenmühler, a właściwie Siedlung Eckerberg, gdy od 1938 roku zmieniono nazwę. Miasto nieco zmieniło funkcję dawnego Wilhelmshöhe pod swoją działalność, zamieniając mieszkania w pomieszczenia biurowe, burząc jedną stodołę i brukując drogę do posesji oraz urządzając teren dziedzińcu.
Po wojnie urządzono w główny gmachu Wilhelmshöhe leśniczówkę, zaś w latach 80-tych i 90-tych po jej likwidacji, urządzono mieszkania dla pracowników Zieleni Miejskiej. Kilka lat temu przebudowano główny budynek. Tereny wokół zabudowano nowymi budynkami.
Zajrzyj w okolicę!
Po prawej stronie znajdziesz mapę z lokalizacją omawianego tematu. To mapa interaktywna – możesz ja kliknąć i oddalić widok, co pozwoli Ci zobaczyć inne posty znajdujące się w tej okolicy. Możesz użyć “Mapy Historycznej” Szczecina, by zobaczyć ją w pełnej formie. Wiele postów znajdujących się w bliskiej odległości gromadzi się w grupy – je możesz rozdzielić kliknięciem na ikonę.
Travelers' Map is loading...
If you see this after your page is loaded completely, leafletJS files are missing.
If you see this after your page is loaded completely, leafletJS files are missing.
Beata Piechocka
Pasjonatka historii lokalnej z okolic dawnego Nemitz / Niemierzyna, administratorka strony oraz grupy Fb o dawnym Niemierzynie. Członkini Stowarzyszenia Denkmal Pomorze oraz Szczecińskiego Stowarzyszenia Fotograficznego. Miłośniczka detali, dawnej estetyki i ulotności...
Przeczytaj inne publikacje Poprawka?
Kliknij i daj znać!
Możesz znaleźć ten post na naszej grupie Facebook “Szczecin Znany i Historyczny” klikając na ikonkę po prawej stronie. Prócz tego postu znajdziesz tam wiele innych, które nie są publikowane na naszej stronie. Masz coś ciekawego w temacie historii Szczecina? Nasza grupa to właśnie miejsce dla kogoś takiego jak Ty!
Post na FB
Skomentuj na Facebooku!