Ale domek przy Waryńskiego 13 ma długą historię i zewnętrznie nie wygląda na stary budynek. Pierwszym jego właścicielem był... dentysta. Swoje pierwsze mieszkanie oraz zakład dentystyczny miał przy dzisiejszej ulicy Wyszyńskiego. To nie wszystko, bo za domkiem kryje się chęć poszukiwań swoich korzeni rodziny aż z Szwecji!
Kliknij i rozwiń spis treści
Ulica Waryńskiego w Szczecinie to sporo starych domów – mniej i bardziej bogatych, a kilka z nich już było opisywanych. By do nich dotrzeć „historycznie” możesz skorzystać z mapy na dole. Również wątek dawnego patrona tej ulicy oraz wątek aktualnego – Ludwika Tadeusza Waryńskiego – 🔗 opisywany był pod innym adresem, pod tym linkiem. Dzisiaj zajrzymy pod adres, który może na pierwszy rzut oka nie wygląda na stary budynek, ale działka z tym numerem – Waryńskiego 13 – pochodzi sprzed ponad 100 lat. Z budynkiem związana jest ciekawa historia, która zostanie zaktualizowana pod koniec kwietnia 2025 roku. Domek od zdjęć Google z 2011 roku praktycznie się do 2025 roku nie zmienił poza tym, że zasadzono przed nim nowe drzewo.
Dzisiaj jednak, zdaje się że jest podzielony na dwa adresy mając dwa osobne wejścia. Ostry spadzisty dach, dwa kominy oraz garaż pod budynkiem. Możemy historycznie sprawdzić kto ciekawy mieszkał w tym domku ponad sto lat temu oraz kim ci ludzie byli. Tradycyjnie – zajrzeć możemy w czasy dawne, ale nie możemy bez wyraźnej zgody podawać danych osób, które mieszkają w budynku dzisiaj.
Johannes Wege
Dom zaczął posiadać podobnie, jak wielu innych z ulicy – w około 1910 roku, przenosząc się z dawnej Breitestraße 60 (II piętro), czyli z Wyszyńskiego. Był okulistą i posiadał swój gabinet oraz wyraźnie oznaczane nazwisko w dawnych księgach, co za tym idzie był człowiekiem bogatszym. Nie zrezygnował ze swojego adresu na Wyszyńskiego, kiedy w 1910 roku w księgach pojawia się jego nowy adres zamieszkania pod Waryńskiego 13. Ustalamy go dokładniej zauważając, że na początku XX wieku przeniósł się z numeru 67 pod wspomnianą Wyszyńskiego. Konkretnie był to Johannes August Gustav Wege, jaki urodził się 16 września 1875 roku w dawnym Grabon an der Oder, czyli szczecińskim Grabowie.
Jego ojcem był Wilhelm Wege, a matką Anna Wege z domu Krage. Rodzice mieszkali w Szczecinie, a ojciec miał tytuł królewskiego operatora maszyn. W wieku 25 lat, 28 grudnia 1900 roku, jego małżonką została Elisabeth Gertrud Therese Wege z domu Beier. Nic się nie zmienia do 23 maja 1928 roku, ani lista mieszkańców ani właścicielstwo budynku. Dlaczego do 1928?
Tego dnia pan Johannes Wege, dentysta, umiera w wieku 52 lat. W roku 1929 jako właścicielkę domu podaje się jego żonę, panią Gertrud z domu Beier. Mimo, że Johannes zmarł w 1928, to jego zakład dentystyczny przy Wyszyńskiego dalej jeszcze kilka lat wymieniany jest w księgach – możliwe, że funkcjonował jako marka w tkance miasta, a pracował tam kto inny… A kto? Możliwe, że marka wciąż należała do… Johannesa. Ale nie nieboszczka, a jego syna! Junior przyszedł na świat niemal idealnie w ważny dla jego rodziców dzień – w rocznicę ślubu, dzień przed nią – 27 grudnia 1903 roku w Szczecinie.
Nazywał się Johannes Friedrich Wilhelm Wege i szybko został młodym inżynierem, bo co ciekawe, wiemy nawet gdzie się uczył. Jego nazwisko pojawia się na jesiennym semestrze 1924 roku w Staatlichen König-Wilhelms-Gymnasiums, czyli kompleksie szkolnym jaki zajmuje dzisiaj rektorat Uniwersytetu Szczecińskiego. Młody Johannes żył z rodzicami, a następnie jako dorosły już człowiek pojawia się obok matki (wdowy) pod tym samym adresem – Waryńskiego 13, dawnej Dürerweg 13. Jego małżonką 22 czerwca 1932 roku zostanie pani Else Johanna Auguste Wege z domu Brucke.
🔍︎ Możesz powiększyć kafelki kliknięciem
Z kolejnych zmian w zawodach, jakie były przypisane do Johannesa odkrywamy, że był elektrykiem i prowadził związany z tym biznes. Pani Gertrud Wege, żona seniora i wdowa, decyduje się na wyprowadzkę oraz wynajęcie części domku Waryńskiego 13. Przenosi się na dawną Turnerstraße 84, czyli dzisiejszą ulicę Jagiellońską. W domku pojawi się znacznie więcej osób i jak na taki budynek można uznać, że było trochę tłoczno. Przede wszystkim pojawi się postać, której wątek będzie rozbudowany, a także ulepszony… długim filmem (!), już wkrótce. Poza tą postacią opisaną niżej wprowadzi się na 1 piętro domku wdowa pani Ida Rosenberg, która przeniesie się po sąsiedzku – z numeru 12 – lub popełniono tu dawną „cyfrówkę” w księgach adresowych. Johannes junior dalej będzie tu żyć. Znane są jego dalsze losy – zmarł jako wdowiec 30 października 1980 roku w Berlinie-Neuköln, żyjąc przy tamtejszej Wipperstraße 5, nie zmarł jednak w swoim domu, a prawdopodobnie w szpitalu.
Rudolf Iburg
Ta postać już była opisywana, ale nie był on właścicielem domku Waryńskiego 13, wynajmował tu pokoje 🙂 Prowadził sklep spożywczy, a jego krewnym był Florenz Iburg. Ten zaś żył nieopodal – w istniejącej do dziś kamienicy z lat dwudziestych przy Mickiewicza 97. Rodzina ta była powiązana poprzez późniejsze małżeństwo z dawnymi zarządcami bardzo popularnych szczecińskich przedwojennych restauracji – opisanych już na stronie 🔗 Lindenhof oraz 🔗 Forsthaus Eckerberg. Dawny zarządca tych restauracji (czasowy, nie właściciel) miał córkę – nią była Helene Luise Emilie Retzlaff, urodziła się 12 stycznia 1913 roku, a jej mężem został właśnie Rudolf Fredrich Theodor Iburg. Ślub wzięli 15 maja 1934 roku w kościele w szczecińskim Grabowie, czyli Rudolf pierwotnie mieszkał w domku Waryńskiego 13 jeszcze przed ślubem. Rudolf przyszedł na świat 24 listopada 1905 roku daleko na zachód od Szczecina.
Wszystkie informacje oraz detale znajdziesz na stronie Galerii Wspierających.
W imieniu redakcyjnego kiciucha 🐈 dzięki za rozważenie wsparcia 💝
Wirtualna karma
Redakcyjny kiciuch i jego pełna miska- Twój kafelek w Galerii Wspierających jeżeli chcesz!
- Ranga "Mini Wspieracz" na Forum Dyskusyjnym
- Wirtualna piona! Dzięki takim ludziom jak Ty możemy opłacać licencje, serwer oraz domenę.
Na serwer
Koszty, licencje... 💝- Twój kafelek w Galerii Wspierających jeżeli chcesz!
- Ranga "Średni Wspieracz" na Forum Dyskusyjnym
- Podziękowania personalne na Grupie Facebook specjalnym postem
Zdecyduję samemu
Dzięki za 5 zł lub nawet 500 zł!- Twój kafelek w Galerii Wspierających jeżeli chcesz!
- Ranga "Wspieracz" na Forum Dyskusyjnym od kwoty (Mini 50+, Średni 100+, Wielki 200 +)
- Podziękowania personalne na Grupie Facebook specjalnym postem przy wsparciu od 100 zł
🔍︎ Możesz powiększyć kafelki kliknięciem
Rudolfowi i Helene do 1945 roku rodzi się w Szczecinie potomstwo, a on sam dożywa zaawansowanego wieku 90 lat, umierając 30 września 1996 roku, ale… nie w Niemczech! Okazuje się, że w 2024 roku informacji o swojej rodzinie poszukiwali potomkowie rodziny Retzlaff i Iburg trafiając na moje opracowania. Przekazali masę informacji, parę zdjęć oraz zapowiedzieli przyjazd śladem swoich dziadków i pradziadków do Szczecina. Wątek prowadzi do Skandynawii – cała rodzina na małej łódce w 1945 roku uciekła przez Bałtyk do Szwecji. Ojciec Helene, a zarządca szczecińskich restauracji zmarł krótko po przybyciu na północ.
Dziś potomkowie Iburgów dalej prowadzą sklep w Szwecji, a syn Rudolfa i Helene – Horst – urodził się już na ziemiach Skandynawii w 1946 roku. Przybędzie do Szczecina wraz z swoim synem Johanem, bratem Henrikiem i kuzynem Peterem. Rodzina wspomniała, że wciąż żyje Fritz Iburg, urodzony jeszcze w niemieckim Szczecinie, ale z uwagi na traumy z dzieciństwa i wiek nie może przyjechać. Fritz urodził się w 1937 roku i jest w zaawansowanym wieku – możliwe, że w trakcie II Wojny Światowej jako młody chłopiec doświadczył widoków nalotów, które odbiły na nim piętno. Z wizyty rodziny Iburg pojawi się film.
W kontekście państwa Wege – możliwe, że pani Gertud powróciła do mieszkania w domku w okresie wojny i przeżyła ją, zaś Johannes junior wyprowadził się. Wiadomo z ksiąg, że pani Gertrud mimo wieku pracowała dalej i zajmowała się handlem związanym z wyrobami papierowymi przy dawnej Friedrich Karl Straße 5, czyli dzisiejszej Piłsudskiego. Kamienica ta nie przetrwała II Wojny Światowej, stała pomiędzy stacją benzynową obok numeru 7, a Placem Rodła, aktualnie stoi tam blok mieszkalny. Johannes junior najprawdopodobniej opuścił miasto. Prócz państwa Iburg i pani Wege domek Waryńskiego 13 zajmował jeszcze ogrodnik pan Hans Quiram.
Domek przetrwał podobnie jak okoliczna zabudowa II Wojnę Światową i stoi do dzisiaj. Tradycyjnie dane dzisiejszych właścicieli domku oraz mieszkańców okrywa prawo do prywatności oraz ochrona danych osobowych. Możliwe, że wraz z przyjazdem potomków dawnych mieszkańców pojawi się więcej informacji w maju 2025 roku. Dzisiaj domek nie wygląda źle i raczej nie wymaga zewnętrznie remontu. I cóż na koniec można napisać – poof z kolejnej historii! 🙂
Widzę BŁĄD, mam sugestię!
Ostatnia aktualizacja 3 dni temu
Możesz zgłosić problem lub propozycję rozwinięcia guzikiem poniżej albo dołącz do nas na forum dyskusyjnym. Pole komentarzy znajdziesz niżej.
Twórca całego tego zamieszania na Szczecin Znany i Historyczny, grzebiący pod każdą przedwojenną cegłą w Szczecinie. Dreptus okolicznus, gatunek pospolity. Droniarz, miłośnik ciemnego piwa, tematyki II Wojny Światowej. Codziennie? Po prostu brodaty brzydal.
Zajrzyj w okolicę postu!
Po prawej stronie znajdziesz mapę z lokalizacją omawianego tematu. To mapa interaktywna!
Możesz ja kliknąć i oddalić widok kółkiem myszy, co pozwoli Ci zobaczyć inne posty znajdujące się w tej okolicy. Możesz użyć „Mapy Historycznej” Szczecina, by zobaczyć ją w pełnej formie. Kliknięcie w ikonę pokaże Ci miniaturę i tytuł.
If you see this after your page is loaded completely, leafletJS files are missing.