Stoi do dziś ponad stuletnia drewniana willa. Gdzie? W Szczecinie! 😉 Precyzyjnie mówiąc jednym z najprzyjemniejszych miejsc w Szczecinie są okolice ulicy Kochanowskiego - z jednej strony mamy blisko do głównej ulicy do centrum, z drugiej strony mamy rozległy park i zieleń.
Ulicę Wincentego Pola w Szczecinie historycznie można nazwać „zakątkiem ogrodników”, przynajmniej na początku – część budynków, które tam się znajdują zamieszkiwali ludzie właśnie zajmujący się ogrodami miejskimi oraz kształtowaniem krajobrazu pod kątem zieleni. Przed wojną nie mieszkali tu ludzie biedni – sąsiadem pana Ahrens był kupiec i bogaty właściciel fabryki o nazwisku Ruckforth, ale o nim oraz jego willi innym razem, warto zajrzeć na dół postu i spojrzeć na mapę historyczną, czy ten temat już był poruszony. Nawet mieszkańcem domku sąsiadującego z Wincentego Pola 3, czyli Wincentego Pola 3a był właśnie ogrodnik pracujący dla pana Ahrens – dawniej była to jedna działka, dzisiaj są to dwa osobne numery przedzielone drogą prowadzącą do wnętrza zabudowy. W jakim miejscu znajduje się opisywana Willa Ahrens? Gdy spacerujemy obsadzoną platanami ulicą Wincentego Pola willa o numerze 3 znajdować się będzie po lewej stronie na końcu, patrząc od strony Wojska Polskiego w kierunku Parku Kasprowicza i stoku w stronę Arkońskiej. Tuż obok niej znajduje się mały uroczy domek z dobudówką w stylu pruskiego muru, ryglowanym. Klasycznie zacznijmy od objaśnień nazwy ulicy przed wojną oraz jej powojennego patrona.
Dziękujemy za WASZE wsparcie! 💝
Dawna Lindenhoferweg, późniejsza Wincentego Pola
Można pomyśleć, że skoro Wincenty Pol to musiał mieć sporo wspólnego z Polską! Okazuje się, że jego nazwisko zostało spolszczone z pruskiego „Pohl”, był to polski poeta odznaczony orderem Virtuti Militari za udział w powstaniu listopadowym. Poznał się z Adamem Mickiewiczem w trakcie organizowania pomocy dla powstańców, którzy wybrali emigrację. Był również redaktorem Biblioteki Naukowej imienia Ossolińskich we Lwowie, zmarł w 1872 roku i spoczął w krypcie zasłużonych w kościele na krakowskiej Skałce. Przedwojenna nazwa ulicy brzmiała Lindenhoferweg, pochodziła od nazwy Lindenhof, restauracji, jaka znajdowała się na niewielkim wzgórzu pośród rozlewisk Syrenich Stawów. Budynek ten przetrwał II Wojnę Światową padł jednak ofiarą powojennych rozbiórek, szabru i możliwe że umyślnych podpaleń. Dawna Lindenhoferweg oraz ścieżka Am Lindenhoferweg ciągnęła się od okolic Arkonki, przez dziś asfaltową ścieżkę od strony Wojska Polskiego, jaka następnie łączy się z Międzyparkową.
Według dokumentacji zebranej przez Miejskiego Konserwatora Zabytków plany wili pojawiły się w 1913 roku, a budynek zrealizowano w 1914 roku. Za projekt obiektu odpowiadała firma Wolgaster Holzhauser Gesellschaft z Berlina zajmująca się budową domów drewnianych. W 1916 roku posesję powiększono według projektu, jaki wykonał Franz Plotz – dodając domek dla ogrodnika z pralnią, kurnikiem i stajnią. Również w 1916 roku dobudowano (projekt Kegelbahn) pawilon z kręgielnią w konstrukcji ryglowej od strony zachodniej, dziś nie istnieje. W 1927 roku dobudowano do domku ogrodnika ganek. Co ciekawe, przynajmniej do 1997 roku w budynku nie wymieniano instalacji elektrycznej. Zalecono jej wymianę wraz z elementami uszkodzeń dachu. Wkładkę zabytku wykonała pani Beata Makowska.
Ahren’sche Villa, dziś Willa Ahrens
Pośród dziś stojących budynków przy Wincentego Pola to Willa Ahrens była prawdopodobnie pierwszym – w księgach adresowych nim jeszcze przypisano budynki do konkretnej numeracji wszystkie wokół zapisywane są jeszcze jako ogrody, niż domy. Uliczka pojawia się w księgach w 1912 roku, jeszcze bez wyznaczonych właścicieli parceli. Pan Willy Ahrens, królewski konsul duński w Szczecinie pojawi się w księgach adresowych w 1914 roku. Warto dodać, że był też ówcześnie właścicielem fabryki i jednym z zarządców spółki Schütt & Ahrens. Gdy w 1914 roku powstaje jego willa na przedmieściach mieszka i jest właścicielem mieszkania na dawnej Pölitzerstraße 8 na I piętrze. Ten adres nie przetrwał II Wojny Światowej. Znajdowałby się na Placu Rodła od wschodniej strony, w pobliżu głazu Rodła. W księgach, co ciekawe pojawia się punkt mówiący, że na zimę pan Willy Ahrens przenosi się do swojego mieszkania w kamienicy na Wyzwolenia. Chwilę po zbudowaniu willi pojawia się jego dozorca zarządzający willą – August Bretsch.
Możemy napisać trochę detali o jego życiu i rodzinie. Willy Ernst Martin Ahrens urodził się 19 kwietnia 1868 roku w Szczecinie. Jego ojcem był kupiec August Friedrich Gerhard Ahrens, matką zaś Anna Dorothea Antonie Ahrens z domu Sperling. W wieku 27 lat 16 marca 1896 roku bierze ślub – jego wybranką zostaje Charlotte Catherina Anna Ahrens z domu Lemcke. Nazwisko panieńskie coś Wam mówi? Bardzo dobrze, że Wam coś mówi. Pani Charlotte Lemcke to córka słynnego Hugo Lemcke, szczecińskiego historyka, konserwatora zabytków i autora masy cennych historycznie publikacji. Okazuje się, że gdy pan Willy Ahrens mieszkał w swojej kamienicy Pölitzerstraße 8, to jego sąsiadem w nieistniejącej kamienicy przy Wyzwolenia był przesławny Hugo Lemcke, ojciec jego żony. Dane te potwierdza ich akt ślubu, na którym widnieje nie tylko oczywiście Hugo, ale i jego żona z domu Giese. To nie przypadek i to nie koniec…
Nim powstanie Willa Ahrens na Wincentego Pola 3 z małżeństwa rodzi się kilka znanych dla historii dzieci:
– Elfriede Charlotte Auguste Ahrens, niestety żyjąca tylko 3 latka, 1898-1901
– August Wilhelm Martin Rudolf Ahrens, 8 grudnia 1900 roku
– Rudolf Willy Paul Martin Ahrens, 13 października 1902 roku
– Käthe Marie Anna Dorothea Ahrens, 13 września lub 13 listopada 1903 roku
– Helmut Hugo Wolfgang Ahrens, 16 grudnia 1904 roku
Chwilę po I Wojnie Światowej zarządcą budynku i opiekunem ogrodu zostaje pan August Rakow. Nie na długo, bo na początku lat dwudziestych zarządcą budynku zostanie Ernst Dinse, a także mieszkać będą tu kolejne dwie osoby – wtedy prawdopodobnie mógł powstać budynek obok. Dwóch kolejnych mieszkańców to inspektor i inżynier kolejowy Paul Voldt (mieszkający na I piętrze willi) oraz monter Wilhelm Jaeger / Jäger. Ten ostatni będzie później bardziej „wyraźny” zawodowo – stanie się kowalem. Niestety, 8 sierpnia 1925 roku w willi Ahrens przy dawnej Lindenhoferweg 3, a dzisiaj Wincentego Pola 3 umiera pod opieką córki wspomniany wyżej znany konserwator zabytków Hugo Carl Heinrich Lemcke. W jego akcie zgonu widzimy wyraźnie, że w momencie śmierci zamieszkiwał willę. Miał wtedy 89 lat.
Tu warto dodać, że nagrobek ojca żony pana Ahrens zachował się do dziś na cmentarzu centralnym w Szczecinie. Żona pana Hugo – Antonie Lemcke z domu Giese – umiera krótko przed nim, 25 lutego 1925 roku w opisywanym wcześniej mieszkaniu przy Wyzwolenia (Pölitzerstraße 8). Można podejrzewać, że państwo Willy oraz Charlotte opiekowali się wdowcem na starość. Hugo zdążył dożyć ślubu swojej wnuczki – Käthe Maria Anna Dorothea wybierze 12 czerwca 1925 roku na swojego męża pana z miasta Halle, był nim Bern Bennewitz. Bardzo prawdopodobnie, że rodzina ze Szczecina w 1945 roku wyjechała właśnie w rodzinne strony męża Käthe.
Z willi panowie Boldt i Jäger wyprowadzą się na przełomie lat dwudziestych i trzydziestych, a zarządcą willi zostanie ktoś nowy – ogrodnik Karl Jahnke. W połowie lat trzydziestych XX wieku ponownie pan Willy Ahrens zmieni zarządcę i zostanie nim ogrodnik Paul Schulz. Od momentu budowy willi Ahrens do lat trzydziestych zmieni się też charakter uliczki – wcześniej były to głównie ogrody z samotną willą, a w ciągu ostatnich 15 lat powstały inne okoliczne budynki, już nie zamieszkane przez ogrodników, a między innymi dyrektorów, mistrzów budowlanych, kontradmirała i kupców.
August Ahrens
W połowie lat trzydziestych willę zajmuje prócz ojca i ogrodnika dodatkowo syn pierwszego właściciela – August Ahrens, który przejmuje też firmę rodzinną Schütt & Ahrens. Za to pan Willy Ahrens przeniesie się obok – na dawną Mörikeweg 13. Dzisiaj to ulica Marii Skłodowskiej Curie, a numeracja pozostała ta sama. Nowy właściciel willi Lindenhoferweg 3 / Wincentego Pola 3 to konkretnie August Wilhelm Martin Rudolf Ahrens, jego ojcem był Willy i Charlotte, a dziadkiem wspomniany Hugo Lemcke. Urodził się 8 grudnia 1900 roku w Szczecinie.
Pojawia się o nim ciekawostka – w listopadzie 1937 roku udał się w podróż na… Sri Lankę, w pierwszej klasie statku Scharnhorst. Firmą ojca zarządza bardzo młodo – już po dwudziestce, mieszkając w Szczecinie pod zimowym okresem ojca, czyli na Wyzwolenia. Tuż przed II Wojną Światową wspólnikiem w firmie Schütt & Ahrens zostaje jeszcze Richard Ahrens, a w trakcie wojny dodatkowo Helmut Ahrens. Ten ostatni był potomkiem założyciela willi oraz wnukiem wspomnianego konserwatora, urodził się 16 grudnia 1904 roku. W ostatniej księdze z 1943 roku Willy Ahrens występuje jako mieszkaniec Marii Skłodowskiej 13, zaś jego syn August Ahrens jako mieszkaniec opisywanej willi przy Wincentego Pola 3. Pan Willy w 1943 roku był już staruszkiem – miał 75 lat. Według bazy genealogicznej córki – Käthe – Willy Ahrens zmarł w 1946 roku w Halle (Sachsen-Anhalt), nie jest zgodna jednak jego data urodzin, co sugeruje że data śmierci też może być nieprecyzyjna.
Po II Wojnie Światowej według zakładki do karty zabytku instalacja elektryczna do 1997 roku nie była zmieniana. W 2017 roku willa otrzymała miejską dotację w wysokości niemal 40 000 złotych na remont i zabezpieczenie dachu – z drona widać, że prace te zostały wykonane.
Ciekawostki o rodzinie Ahrens
W sieci podaje się, że Willy Ahrens zmarł po 1935 lub w tym roku – przeczą temu księgi adresowe, kiedy w 1943 roku pod powyższym adresem wciąż podawany jest jako mieszkaniec. Ciekawostką jest też ogród Ahrens (Ahrens Garden) powstały przy nasypie kolejowym przy ulicy Kochanowskiego. Był to jeden z szczecińskich ogrodów botanicznych utworzony przez Willego na cześć swojego ojca. Więcej detali pod tym adresem. Willy Ahrens był też od 1903 roku radnym miejskim, a od 1920 roku jej przewodniczącym, następnie w 1923 roku otrzymał godność doktora honoris causa uniwersytetu w Rostocku, zaś w 1925 roku senatorem honorowym uniwersytetu w Greifswaldzie. Wątek historii miasta oraz dawnych losów Pomorza „wsiąkł” w Willego nie tylko poprzez fakt, że jego zięciem był słynny Hugo Lemcke – był członkiem i skarbnikiem Gesellschaft für Pommersche Geschichte und Altertumskunde (Towarzystwo Historii i Starożytności Pomorza). Według wzmianki prasowej został nim wybrany i ogłoszony 17 marca 1910 roku. Ciekawostką jest, że jego imię uwieczniono daleko od Szczecina – ścieżka prowadząca do Hohe Weiße w pobliżu schroniska Stettiner Hüte w Tyrolu nosi jego nazwisko. Według wzmianki w Wikipedii został pozbawiony w 1938 roku przez nazistów tytułu doktora honoris causa z „powodów rasowych”. Po II Wojnie Światowej firma maszyn rolniczych Schütt & Ahrens przeszła na własność skarbu państwa. Przejęto też fabrykę w Resku, która należała do firmy, ta została przejęta przez Bydgoskie Zjednoczenie Przemysłu Maszyn Rolniczych.
Inną ciekawostką jest ziemia, którą posiadała w Międzyzdrojach (Misdroy) rodzina Ahrens – mieszcząca się tam przed wojną wieża widokowa o nazwie Ahrensturm właśnie była powiązana z konsulem szczecińskim, o jakim mowa. Źródło tej informacji mamy w Gartzer Zeitung z 1914 roku – patrz galeria. Własność tego obiektu następnie potwierdza krótki artykuł turystyczny z Ostsee Handel z 1927 roku. W 1926 roku w tej samej gazecie można znaleźć wzmiankę, że firma Shütt & Ahrens istniała od ponad 60 lat i chwaliła się nowym ciągnikiem o marce „Bulldog”. W 1935 roku dowiadujemy się, że jednym z odznaczonych za wieloletnią pracę w jednym zakładzie – za 40 lat pracy u panów Ahrens – był Richard Lübcke. Odkrywamy też kolejną ciekawostkę – innym wieloletnim pracownikiem (25 lat) był pan Wilhelm Jaeger, który… zarządzał domkiem Wincentego Pola 3. Firma swój warsztat posiadała w oficynie kamienicy Pölitzerstraße 8 w 1906 roku, miała też sprzęt do napraw młocarni, maszyn żniwnych i dojarek zatrudniając w tym roku 115 pracowników. Na swojej Ahrens Insel (Wyspa Ahrens), czyli na dzisiejszej Wyspie Przymoście znajdował się duży zakład produkujący żywność dla drobiu i zwierząt, znajdował się tam też młyn parowy zatrudniający 23 pracowników. Z publikacji opisującej historię szczecińskiej straży pożarnej z 1913 roku wiemy, że w fabryce na Ahrens Insel w magazynie zboża i paszy wybuchł 12 sierpnia 1902 roku znaczący pożar.
Inne ciekawostki pojawiają się w dawnej prasie oraz przedwojennych publikacjach historycznych – w 1909 roku do muzeum trafia akwarela z widokiem na zamek Bütow w dębowej ramie, był to prezent od Willego Ahrensa ze Szczecina. Następna ciekawostka z jego życia pojawia się w Świnoujściu w 1927 roku – konsul szczeciński Willy Ahrens był patronem Pomorskiego Kongresu Szachowego, który odbywał się od 2 do 6 września w dużym Kurhausaale, gwiazdą turnieju był mistrz szachowy Sämisch. Prócz tego Willy Ahrens był zakręcony w wyprawy górskie oraz współpracował z Mścięcińskim Stowarzyszeniem Leśnym, które dbało o wytyczanie traktów spacerowych oraz budowę infrastruktury turystycznej na szlakach.
Widzę BŁĄD, mam sugestię!
Ostatnia aktualizacja 5 miesięcy temu
Możesz zgłosić problem lub propozycję rozwinięcia guzikiem poniżej lub dołącz do nas na forum dyskusyjnym.
Twórca całego tego zamieszania na Szczecin Znany i Historyczny, grzebiący pod każdą przedwojenną cegłą w Szczecinie. Dreptus okolicznus, gatunek pospolity. Droniarz, miłośnik ciemnego piwa, tematyki II Wojny Światowej. Codziennie? Po prostu brodaty brzydal.
Zajrzyj w okolicę postu!
Po prawej stronie znajdziesz mapę z lokalizacją omawianego tematu. To mapa interaktywna!
Możesz ja kliknąć i oddalić widok kółkiem myszy, co pozwoli Ci zobaczyć inne posty znajdujące się w tej okolicy. Możesz użyć „Mapy Historycznej” Szczecina, by zobaczyć ją w pełnej formie. Kliknięcie w ikonę pokaże Ci miniaturę i tytuł.
If you see this after your page is loaded completely, leafletJS files are missing.